Dental Implant Surgery (វះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ)
ត្រួតពិនិត្យដោយ វេជ្ជ. ចាន់ ស៊ីណេត · មន្ទីរពេទ្យបង្អែកមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន សែនសុខ
និយមន័យ
១- អ្វីជាការវះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ?
វះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ ជាភាសាបច្ចេកទេស Dental Implant surgery ជាការវះកាត់ជំនួសឫសធ្មេញ ដោយប្រើដែក មានរាងដូចជាវីសមួល ដើម្បីជំនួសធ្មេញខូច ឬបាក់ ដោយប្រើធ្មេញសប្បនិម្មិត នឹងអាចបំពេញមុខងារដូចធ្មេញធម្មជាតិ។
ការវះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ អាចនឹងត្រូវប្រើជំនួសឲ្យការពាក់ធ្មេញទាំងក្រាស់ (Denture) ឬការដាក់ធ្មេញមិនជាប់ល្អ។
ការវះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ ក៏អាចធ្វើបាន អាស្រ័យលើប្រភេទបង្គោលត្រូវដាក់ និងស្ថានភាពឆ្អឹងថ្គាមរបស់យើងផ្ទាល់ និងអាចរួមបញ្ចូលវិធីសាស្ត្រមួយចំនួនបន្ថែមទៀត។
គុណប្រយោជន៍ធំបំផុតពីវះកាត់នេះ អាចជួយឲ្យធ្មេញថ្មីដែលដាក់ រឹងមាំ នៅពេលឆ្អឹងនៅជុំវិញបង្គោលជាសះស្បើយរួច។ ដោយសារតែការជាសះស្បើយនេះត្រូវការពេល ទើបវិធីសាស្ត្រនេះត្រូវការពេលរាប់ខែទើបរួចរាល់។
២- ហេតុអ្វីចាំបាច់វះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ?
ការវះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ ជាការវះកាត់នៅត្រង់ឆ្អឹងថ្គាម ដោយជំនួសឫសធ្មេញដែលបានបាត់បង់។ ដោយសារតែសារធាតុទីតានីញ៉ូម (Titanium) របស់បង្គោលជ្រាបចូលឆ្អឹងថ្គាម ទើបធ្វើឲ្យបង្គោលធ្មេញមិនរបូត ឬមិនធ្វើឲ្យខូចឆ្អឹង ខុសពីវិធីសាស្ត្រដាក់ធ្មេញ ឬត្រូវពាក់ស្និតធ្មេញនោះ។ ហើយសារធាតុផ្សេងៗ ប្រើក្នុងវិធីសាស្ត្រនេះ គឺមិនពុកផុយ ដូចវិធីសាស្ត្រដាក់ធ្មេញធម្មតានោះទេ។ ជាទូទៅវិធីសាស្ត្រវះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ ល្អចំពោះគ្នាយើងមានស្ថានភាពដូចខាងក្រោម៖
– បាក់ បាត់ ធ្មេញមួយ ឬច្រើន
– មានឆ្អឹងថ្គាមលូតលាស់ពេញលក្ខណៈ
– មានឆ្អឹងគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ធ្វើការដំាបង្គោល ឬក៏អាចធ្វើការផ្សាំឆ្អឹង
– ជាលិកាមាត់ មានសុខភាពល្អ
– មិនមានជំងឺប៉ះពាល់ការជាសះស្បើយរបស់ឆ្អឹង
– មិនអាច ឬមិនចង់ពាក់ស្និតធ្មេញ (Dentures)
– ចង់ឲ្យការនិយាយបានប្រសើរជាងមុន
– មានកាអំណត់រង់ចាំច្រើនខែ ដើម្បីព្យាបាលធ្មេញឲ្យបានជាសះស្បើយ។
កត្តាគួរប្រុងប្រយ័ត្ន
៣- ត្រូវដឹងអ្វីខ្លះមុនវះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ?
អត្រាជោគជ័យនៃដំណើរការដាំបង្គោលធ្មេញ គឺខុសៗគ្នា អាស្រ័យលើទីតាំងថ្គាមត្រូវធ្វើ ប៉ុន្តែជាទូទៅ អត្រាជោគជ័យនៃការវះកាត់នេះ អាចច្រើនរហូតដល់ ៩៨% ដោយអមជាមួយការថែទាំត្រឹមត្រូវ ហើយបង្គោលដាក់នេះ អាចប្រើបានរហូត ពេញមួយជីវិត។
ករណីភាគច្រើន គ្នាយើងមានសុខភាពល្អ អាចដកធ្មេញ ឬធ្វើការវះកាត់មាត់ធ្មេញផ្សេងទៀត សុទ្ធតែអាចវះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញបាន។ គ្នាយើងចង់ដាំបង្គោលធ្មេញ ត្រូវតែមានអញ្ចាញធ្មេញមានសុខភាពល្អ និងមានឆ្អឹងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទប់បង្គោលដែលដាក់។ ត្រូវតែមានឆន្ទៈ ក្នុងការសម្អាតធ្មេញ និងត្រូវជួបទន្តពេទ្យតាមការណាត់ជួបឲ្យបានញឹកញាប់។
ចំពោះគ្នាយើងជក់បារីច្រើន មានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន ដូចជា ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬជំងឺបេះដូង ព្យាបាលដោយកាំរស្មី ត្រង់តំបន់ក្បាល ឬក គឺត្រូវថ្លឹងថ្លែងលើស្ថានភាពនីមួយៗសិន មុនសម្រេចថា ត្រូវប្រើវិធីសាស្ត្រនេះ ឬអត់។ បើយើងចង់ដាំបង្គោលធ្មេញ ត្រូវតែពិគ្រោះមួយទន្តពេទ្យ ដើម្បីដឹងថា តើអាចធ្វើបាន ឬយ៉ាងណា។
គ្នាយើងជាច្រើនដែលបានដាំបង្គោលធ្មេញ តែងតែមានអារម្មណ៍មិនស្រួលបន្តិចបន្តួច។ ការប្រើថ្នាំស្ពឹកនៅនឹងកន្លែង (Local anesthesia) នឹងត្រូវប្រើអំំឡុងពេលអនុវត្តវិធីសាស្ត្រនេះ ជួយឲ្យយើងភាគច្រើន មានការឈឺចាប់តិចជាងការដកធ្មេញ។
៤- វះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញមានផលរំខានអ្វីខ្លះ?
ដូចការវះកាត់ដទៃទៀតដែរ ការវះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ អាចបង្កឲ្យមានហានិភ័យខ្លះៗចំពោះសុខភាព តែបញ្ហាទាំងនោះ កម្រកើតមានណាស់ បើទោះជាកើតឡើងមែន ក៏មិនធ្ងន់ធ្ងរដែរ និងងាយស្រួលព្យាបាល។ ហានិភ័យទាំងនោះរួមមាន៖
– មានការបង្ករោគនៅកន្លែងដាំបង្គោល។
– មានរបួស ឬខូចរូបរាងកន្លែងនៅជុំវិញ ដូចជា ធ្មេញផ្សេងទៀត ឬសរសៃឈាម។
– ខូចសរសៃប្រសាទ នាំឲ្យឈឺ ស្ពឹក ទៅលើធ្មេញធម្មជាតិ អញ្ចាញ បបូរមាត់ ឬចង្កា។
– មានបញ្ហាប្រហោងរន្ធច្រមុះ ពេលដាំបង្គោលធ្មេញនៅលើថ្គាមខាងលើ លយចេញទៅរន្ធច្រមុះម្ខាង។
សំខាន់បំផុត ត្រូវដឹងកត្តាបម្រុងប្រយ័ត្ន និងផលរំខានអាចកើតមាន មុននឹងទទួលយកវិធីសាស្ត្រនេះ។ បើមានសំណួរ សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែម។
ស្វែងយល់មុនវះកាត់
៥- ត្រូវត្រៀមអ្វីខ្លះមុនវះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ?
ដោយសារតែការដាំបង្គោលធ្មេញ តម្រូវឲ្យមានការវះកាត់ ១-២ ដង យើងត្រូវតែរៀបចំខ្លួនដូចជាខាងក្រោម៖
– ពិនិត្យវិភាគទៅលើធ្មេញ៖ គ្រូពេទ្យ នឹងតម្រូវឲ្យថតកាំរស្មីអ៊ិចធ្មេញ ធ្វើគំរូសម្រាប់ធ្មេញ និងមាត់។
– ផែនការព្យាបាល៖ គឺតម្រូវតាមស្ថានភាពយើងផ្ទាល់ ហើយផែនការនេះអាស្រ័យទៅលើកត្តាផ្សេងៗ ដូចជា ចំនួនធ្មេញត្រូវផ្លាស់ប្ដូរជំនួស និងស្ថានភាពសុខភាពឆ្អឹងថ្គាម។ ដំណើរការរៀបផែនការ អាចតម្រូវឲ្យមានការចូលរួមពីអ្នកឯកទេសធ្មេញផ្សេងៗ ដូចជា គ្រូពេទ្យឯកទេស ចំពោះជំងឺមាត់ ថ្គាម និងមុខ (Oral and Maxillofacial surgeon) ទន្តពេទ្យធ្វើការទៅលើអញ្ចាញធ្មេញ (Periodontist) និងទន្តពេទ្យទទួលការងារដាំបង្គោលធ្មេញឡើងវិញ ជាមួយនឹងផ្នែកធ្មេញត្រូវតភ្ជាប់ (Crowns) ដំណភ្ជាប់ធ្មេញពីរ (Bridges) ឬស្និតធ្មេញ (Dentures)។
ត្រូវប្រាប់ពេទ្យពីស្ថានភាពជំងឺ និងថ្នាំពេទ្យយើងកំពុងប្រើ រួមទាំងថ្នាំមានវេជ្ជបញ្ជា និងគ្មានវេជ្ជបញ្ជា ក៏ដូចជាថ្នាំបំប៉នជាដើម។
បើយើងមានជំងឺបេះដូងណាមួយ ឬដាក់ដែកក្នុងឆ្អឹង (Orthopedic implants) គ្រូពេទ្យ អាចនឹងចេញវេជ្ជបញ្ជាឲ្យប្រើថ្នាំផ្សះ មុននឹងធ្វើការវះកាត់ ដើម្បីការពារការបង្ករោគ។
ដើម្បីគ្រប់គ្រងការឈឺចាប់ គ្រូពេទ្យត្រូវជ្រើសរើសថ្នាំស្ពឹក ប្រើក្នុងអំឡុងពេលវះកាត់ រួមមានថ្នាំស្ពឹកនៅនឹងកន្លែង ថ្នាំងងុយគេង ឬថ្នាំសណ្ដំ (General Anesthesia)។
សូមពិគ្រោះជាមួយទន្តពេទ្យជំនាញ ពីជម្រើសល្អបំផុតចំពោះយើង។ គ្រូពេទ្យ នឹងណែនាំយើងពីការញ៉ាំអាហារ និងផឹកទឹក មុនពេលវះកាត់ ដោយអាស្រ័យលើប្រភេទថ្នាំសណ្ដំត្រូវប្រើ។ បើយើងត្រូវប្រើថ្នាំសណ្ដំ (General anesthesia) ត្រូវរៀបចំឲ្យមានមនុស្សចាំជូនយើងត្រឡប់ទៅផ្ទះ បន្ទាប់ពីវះកាត់ និងត្រូវសម្រាកពេញមួយថ្ងៃ ក្រោយវះកាត់រួច។
៦- មានអ្វីកើតឡើងអំឡុងពេលវះកាត់?
ជំហានដំបូងក្នុងការដាំបង្គោលធ្មេញ គឺត្រូវរៀបចំផែនការព្យាបាលដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ ផែនការព្យាបាល គឺធ្វើតាមតម្រូវការជាក់លាក់ និងត្រូវរៀបចំដោយក្រុមគ្រូពេទ្យឯកទេស ទទួលបានការសិក្សាពិសេស និងមានបទពិសោធវះកាត់មាត់ធ្មេញ និងព្យាបាលធ្មេញ។ ក្រុមគ្រូពេទ្យ នឹងថែទាំ ព្យាបាលដោយយោងតាមជម្រើសបង្គោលធ្មេញល្អបំផុតសម្រាប់យើង។
បន្ទាប់មក ការដាំបង្គោលឫសធ្មេញ ធ្វើពីជាតិទីតានីញ៉ូម នឹងដាក់ចូលក្នុងចន្លោះឆ្អឹង កន្លែងធ្មេញធម្មជាតិបាត់បង់នោះ។ ក្រោយពីឆ្អឹងថ្គាមជាសះស្បើយហើយ ឆ្អឹងនឹងដុះនៅជុំវិញបង្គោលលោហៈដែលដាំ ហើយដំណើរការជាសះស្បើយ នឹងត្រូវចំណាយពេល ៦-១២ សប្ដាហ៍។
នៅពេលបង្គោលជាប់ទៅនឹងឆ្អឹងថ្គាម បង្គោលភ្ជាប់តូចមួយហៅថា ជន្ទល់ (Abutment) នឹងភ្ជាប់ទៅនឹងបង្គោលក្នុងឆ្អឹងនោះ ដើម្បីនឹងចាប់ធ្មេញថ្មីត្រូវដាក់។ ដើម្បីបង្កើតធ្មេញថ្មី គ្រូពេទ្យនឹងតម្រូវឲ្យយើងខាំពុម្ពធ្មេញ ដើម្បីអាចកំណត់ពីទម្រង់ធ្មេញ ប្រភេទ និងជួរធ្មេញ។ ធ្មេញថ្មី ដែលផលិតឡើង គឺអាស្រ័យនឹងពុម្ពធ្មេញយើងត្រូវខាំនោះឯង ធ្មេញដែលជំនួសនេះ ហៅថាផ្នែកធ្មេញដែលត្រូវភ្ជាប់ (Crown) ដែលពេទ្យយកមកភ្ជាប់ជាមួយជន្ទល់ធ្មេញ (Abutment)។
ជាជាងការដាក់ធ្មេញមួយ ឬច្រើន គ្នាយើងខ្លះ អាចនឹងតម្រូវឲ្យភ្ជាប់កន្លែងដែលដាក់បង្គោលទៅនឹងស្នឹតធ្មេញវិញ (Denture)។
ទន្តពេទ្យនឹងផ្ទៀងពណ៌ធ្មេញថ្មី និងធ្មេញធម្មជាតិរបស់យើង ព្រោះថាបង្គោល ត្រូវមានសុវត្ថិភាពនៅក្នុងឆ្អឹងថ្គាម ហើយធ្មេញដាក់ ត្រូវមើលទៅដូចធ្មេញធម្មជាតិ ហើយអារម្មណ៍ និងមុខងារ ក៏ដូចធ្មេញធម្មជាតិដែរ។
៧- មានអ្វីកើតឡើងក្រោយវះកាត់ដាំបង្គោលធ្មេញ?
ករណីដាំបង្គោលធ្មេញភាគច្រើន គឺទទួលបានជោគជ័យ។ ប៉ុន្តែពេលខ្លះ ឆ្អឹងគ្នាយើង មិនអាចបញ្ចូលគ្រប់គ្រាន់ជាមួយនឹងបង្គោលលោហៈបាន។ ជាឧទាហរណ៍ ចំពោះគ្នាយើងជក់បារី ជាមូលហេតុនាំឲ្យការដាំបង្គោលធ្មេញបរាជ័យ និងបង្កផលវិបាក។
បើឆ្អឹងមិនអាចឲ្យបង្គោលចូលទៅក្នុងបានគ្រប់គ្រាន់ បង្គោលដាំនោះនឹងត្រូវដកចេញ ហើយឆ្អឹងនឹងត្រូវសម្អាត បន្ទាប់មិន អាចសាកល្បងវិធីសាស្ត្រដាំបង្គោលធ្មេញនេះ ម្ដងទៀតនៅរយៈពេល ២-៣ ខែក្រោយ។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
ថែទាំក្រោយវះកាត់
៨- គួរធ្វើអ្វីខ្លះក្រោយពេលវះកាត់?
យើងអាចជួយឲ្យការព្យាបាលធ្មេញ និងធ្មេញធម្មជាតិដែលនៅសល់ ឋិតថេរយូរអង្វែងបាន លុះត្រាតែ៖
– អនុវត្តអនាម័យមាត់ធ្មេញឲ្យបានល្អ៖ ដូចនឹងធ្មេញធម្មជាតិដែរ ត្រូវសម្អាតធ្មេញដែលដាក់ និងជាលិកាអញ្ចាញនៅជុំវិញឲ្យស្អាត ជាពិសេស ត្រូវយកច្រាស់ដុះធ្មេញ ពិសេសច្រាស់ដុះធ្មេញ អាចសម្អាតចន្លោះធ្មេញ (Interdental brush) ជួយសម្អាតចន្លោះតូចៗ និងប្រហោងតូចៗជុំវិញធ្មេញ អញ្ចាញធ្មេញ និងបង្គោលលោហៈ។
– ត្រូវទៅជួបទន្តពេទ្យជាប្រចាំ៖ ត្រូវទៅជួបគ្រូពេទ្យធ្មេញតាមការណាត់ជួបជាប្រចាំ ដើម្បីពិនិត្យមើលសុខភាពធ្មេញ និងមុខងារបង្គោលដែលបានដាំ។
– ចៀសវាងទម្លាប់ធ្វើឲ្យខូចធ្មេុញ៖ កុំទំពារបស់រឹង ដូចជា ទឹកកក និងស្ករគ្រាប់រឹង អាចធ្វើឲ្យបាក់ធ្មេញដែលទើបនឹងដាក់ ឬធ្មេញធម្មជាតិផ្សេងទៀត។ ចៀសវាងផលិតផលធ្វើឲ្យប្រឡាក់ធ្មេញ (Tooth-staining) ដូចជា ផលិតផលពីថ្នាំជក់ និងកាហ្វេ ហើយត្រូវទៅព្យាបាលភ្លាម បើមានអារម្មណ៍សង្កៀតធ្មេញ។
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នក ជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
បដិសេធ
Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មតើអត្ថបទនេះមានប្រយោជន៍ដែរទេ?
ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម