និយមន័យ
១- អ្វីជាជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើត?
ជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើត ដែលជាភាសាបច្ចេកទេស Cystic Hygromas សំដៅលើការលូតលាស់ ចេញជាដុំពកខុសប្រក្រតី ជាទូទៅលេចចេញឡើងនៅលើ ក ឬក្បាលរបស់ទារក។ វាមានជាដុំគីសមួយ ឬច្រើន លូតលាស់ធំទៅៗជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ជំងឺនេះ ជាទូទៅ គឺកើតមានឡើងទាំងអំឡុងពេលទារកនៅក្នុងផ្ទៃនៅឡើយ ប៉ុន្តែវាក៏អាចលេចចេញឡើងបន្ទាប់ពីក្មេងកើតហើយដែរ។
ជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើត ជាដុំថង់ពេញទៅដោយទឹក ដែលកើតឡើងដោយសារការស្ទះក្នុងប្រព័ន្ធក្រពេញទឹករងៃ ដោយសារប្រព័ន្ធនេះ ជាបណ្ដាញនៅក្នុងជាលិកា និងសរីរាង្គ ហើយមាននាទីជាអ្នកដឹកនាំសារធាតុរាវ ពេញរាងកាយ និងដឹកជញ្ជូនកោសិកាឈាមស។
ដុំថងទឹកនេះ ជាទូទៅលេចជាទម្រង់ឡើងនៅចន្លោះសប្ដាហ៍ ទី ៩-១៦ នៃការពពោះ។ ប្រហែល ៥០% នៃទារកមានជំងឺនេះ កើតឡើងដោយសារតែមានក្រូម៉ូសូមខុសប្រក្រតី។
ក្រូម៉ូសូម ជាកោសិកាផ្ទុក DNA របស់យើង ហើយនៅពេលចំណែកធំៗណាមួយបាត់បង់ ឬខូចខាត ផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរនឹងកើតមានចំពោះសុខភាព។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី កូនយើងអាចនឹងមានបញ្ហាក្រូម៉ូសូមខុសប្រក្រតីតិចតួច បើសិនជាដុំពកទឹកនេះ បាត់ទៅវិញនៅសប្ដាហ៍ទី ២០។
ជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើត អាចបង្កើនគ្រោះថ្នាក់រលូតកូន និងពេលខ្លះ អាចគំរាមដល់អាយុជីវិតទៀតផង។ គ្រូពេទ្យ អាចនឹងណែនាំឲ្យយើងត្រូវរៀបចំពេលសម្រាលកូននៅមន្ទីរពេទ្យធំ ក្នុងករណីពេទ្យរកឃើញថា ទារកក្នុងផ្ទៃ មានបញ្ហាជំងឺនេះ។
២- ជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើតកើតឡើងញឹកញាប់ដែរទេ?
សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែម។
រោគសញ្ញា
៣- រោគសញ្ញាជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើតមានអ្វីខ្លះ?
ជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើត អាចនឹងវិវត្តក្រោយពេលក្មេងកើតមក ប៉ុន្តែប្រហែលជាមិនងាយនឹងចាប់អារម្មណ៍ឃើញឡើយ។ ជំងឺនឹងលេចចេញឲ្យឃើញ នៅពេលវារីកធំទៅៗ និងក្មេងកាន់តែលូតលាស់ធំឡើងៗ ខណៈជំងឺនេះនឹងលេចចេញឡើងនៅពេលដល់អាយុ ២ ឆ្នាំ។
រោគសញ្ញាចម្បងរបស់ជំងឺ គឺមានដុំពក ទន់ និងស្ពោតៗ ដោយដុំពកនេះ ជាទូទៅលេចចេញនៅត្រង់ក ប៉ុន្តែវាអាចកើតមាននៅលើក្លៀក និងក្រលៀនដូចគ្នា។
ទំហំដុំពកទឹកពីកំណើត អាចចាប់ពីតូចជាងកាក់ ទៅធំប៉ុនកូនបាល។ ពេលដុំពករីកធំ វានឹងធ្វើឲ្យរំខានដល់ការធ្វើចលនា ឬបណ្ដាលឲ្យមានផលវិបាកផ្សេងៗទៀត។
អាចនៅមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀតមិនបានរៀបរាប់ខាងលើ បើមានក្តីបារម្ភពីរោគសញ្ញា សូមទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។
៤- ពេលណាត្រូវទៅជួបពេទ្យ?
បើមានរោគសញ្ញាដូចរៀបរាប់ខាងលើ ឬមានសំណួរអ្វីមួយ សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យភ្លាម ព្រោះរាងកាយមនុស្សម្នាក់ៗ មានសកម្មភាពខុសៗគ្នា ដូចនេះ ជាការល្អបំផុត ត្រូវពិគ្រោះជាមួយពេទ្យ ដើម្បីអាចរកដំណោះស្រាយល្អបំផុតសម្រាប់យើង។
មូលហេតុបង្ក
៥- មូលហេតុអ្វីខ្លះបង្កឲ្យកើតជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើត?
មូលហេតុបង្កឲ្យមានជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើត មកទល់នឹងពេលនេះ នៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់នៅឡើយទេ ប៉ុន្តែបញ្ហាហ្សែនខុសប្រក្រតី កើតមានប្រហែល ២៥-៧៥ ភាគរយ ចំពោះក្មេងមានជំងឺនេះ។
កត្តាប្រឈម
៦- កត្តាប្រឈមជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើតមានអ្វីខ្លះ?
ជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើត អាចកើតមានឡើងដោយសារបញ្ហាហ្ស៊ែន ឬកត្តាបរិស្ថានជុំវិញ។ ដុំពក អាចនឹងមានមួយ ឬច្រើននៅពេលដែលគ្រូពេទ្យធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឃើញ។ ខណៈកត្តាប្រឈមចប្បងនាំឲ្យកើតជំងឺនេះមានដូចជា៖
– កត្តាបរិស្ថាន៖ បរិស្ថានជុំវិញខ្លួនយើង អាចបង្កឲ្យកើតជំងឺនេះញឹកញាប់ណាស់មានដូចជា៖
- ការបង្ករោគដោយវីរុស ឆ្លងពីម៉ាក់ៗ” ទៅគភ៌អំឡុងពេលពពោះ។
- ប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន ឬផឹកស្រាអំឡុងពេលពពោះ។
– តក្តាហ្សែន៖ ជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើត ឃើញកើតមានញឹកញាប់ខ្លាំងចំពោះក្មេងមានបញ្ហាហ្សែន។ វាកើតឡើងញឹកញាប់ ជាពិសេសចំពោះក្មេង មានក្រូម៉ូសូមខុសប្រក្រតី ហើយបញ្ហាហ្សែនខ្លះៗនាំឲ្យកើតជំងឺនេះមានដូចជា៖
- បណ្ដុំរោគសញ្ញា Turner (Turner’s syndrome) ដែលក្មេងស្រីមានតែក្រូម៉ូសូម X តែមួយប៉ុណ្ណោះ។
- ជំងឺ Trisomy ១៣ ១៨ ឬ ២១ (ជំងឺដែលក្មេងមានក្រូម៉ូសូម ចម្លងលើសថែមមួយទៀត)។
- បណ្ដុំរោគសញ្ញា Noonan ជាជំងឺកើតឡើងដោយមានការផ្លាស់ប្ដូរ (Mutation) លើហ្សែនពិសេស ១ ក្នុងចំណោមហ្សែនពិសេសទាំង ៧។
រោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល
ព័ត៌មានទាំងនេះ មិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។
៧‑ ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
គ្រូពេទ្យ នឹងតម្រូវឲ្យធ្វើការបូមយកទឹកភ្លោះបន្តិច (Amniocentesis) ដើម្បីពិនិត្យមើល បើមានការសង្ស័យថា ទារកមានជំងឺនេះអំឡុងពេលថតអេកូ (Ultrasound)។ ការធ្វើតេស្តនេះ អាចរកឃើញបញ្ហាខុសប្រក្រតីរបស់ហ្ស៊ែនទារកក្នុងផ្ទៃបាន។
អំឡុងពេលធ្វើតេស្ត គ្រូពេទ្យនឹងតម្រូវឲ្យយើងគេងលើគ្រែ ហើយសម្អាតពោះ ជាមួយនឹងសូលុយស្យុងអ៊ីយ៉ូត (Iodine solution) បន្ទាប់មកគ្រូពេទ្យនឹងថតអេកូ (Ultrasound) រួចនឹងប្រើម្ជុលបូមយកសំណាកទឹកភ្លោះបន្តិចពីថង់ទឹកភ្លោះ។
បើមិនអាចរកឃើញជំងឺនេះពេលពពោះទេ ក្មេងកើតមកគ្រូពេទ្យ នឹងតម្រូវឲ្យធ្វើតេស្តមួយចំនួនដើម្បីធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ រួមមាន៖
– ថតកាំរស្មីអ៊ិចលើទ្រូង
– ឆ្លុះអេកូ (Ultrasound)
– ថត CT scan។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
ជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើត មិនអាចព្យាបាលពេលទារកនៅក្នុងផ្ទៃបានទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យមើលសុខភាពទារកយ៉ាងល្អិតល្អន់បំផុត។ ជំងឺនេះ បើរកឃើញទាន់ពេលនៅអំឡុងពេលពពោះ ពេលខ្លះអាចនឹងបាត់ទៅវិញមុនពេលសម្រាល។ ទាមទារឲ្យយើងរៀបចំពេលសម្រាលនៅឯមន្ទីរពេទ្យៗ មានសម្ភារៈទំនើបៗ ដើម្បីការពារផលវិបាកផ្សេងៗអំឡុងពេលសម្រាល។
ជំងឺដុំពកនេះ ជាទូទៅអាចព្យាបាលបាន បើកើតមាននៅពេលកើត ឬនៅពេលវិវត្តក្រោយមកទៀត។ ជំហានទីមួយនៃការព្យាបាល គឺត្រូវវះកាត់ ដោយកាត់ដុំពកទាំងមូលចេញ ដើម្បីការពារកុំឲ្យកើតមានឡើងវិញ។
ករណីខ្លះ គ្រូពេទ្យអាចនឹងមិនវះកាត់យកដុំធំខ្លាំងនោះទេ ព្រោះដុំពកនោះ មិនមែនជាដុំមហារីក ហើយគ្រូពេទ្យនឹងមិនចង់វះកាត់វាចេញឡើយ បើសិនការវះកាត់នោះ ធ្វើឲ្យប្រឈមខូចជាលិកាមានសុខភាពល្អផ្សេងទៀត។ ផ្ទុយទៅវិញ គ្រូពេទ្យ នឹងប្រើវិធីសាស្ត្រផ្សេងទៀតដើម្បីបង្រួមដុំពកឲ្យតូច ដូចជា៖
– ចាក់ថ្នាំចូលទៅក្នុងដុំគីស (Sclerotherapy)
– ព្យាបាលដោយថ្នាំគីមី
– ព្យាបាលដោយវិទ្យុសកម្ម
– ព្យាបាលដោយថ្នាំស្តេរ៉ូអ៊ីត
យ៉ាងណា វិធីសាស្ត្រទាំងនោះ គ្មានប្រសិទ្ធិភាពពេញលេញទេចំពោះដុំពកគីសមានទម្រង់តូច ប៉ុន្តែវាអាចមានសារសំខាន់ ក្នុងការបង្រួញដុំដែលរីកធំខ្លាំង។ ពេលដុំពកគីសរួមតូចល្មម ការវះកាត់យកចេញ នឹងកាន់តែងាយស្រួល។
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ
៩- ទម្លាប់រស់នៅ
ផ្លាស់ប្ដូរទម្លាប់រស់នៅ និងវិធីព្យាបាលនៅផ្ទះដូចខាងក្រោម អាចជួយឲ្យយើងគ្រប់គ្រង និងបង្កកុំឲ្យកូនកើតមានជំងឺដុំពកទឹកពីកំណើត ពិសេសមិនត្រូវព្យាយាមចាក់ ឬបង្ហូរដុំទឹកនោះដោយខ្លួនឯងដាច់ខាត់ ព្រោះអាចបង្កជាការហូរឈាមធ្ងន់ធ្ងរ និងនាំឲ្យមានការបង្ករោគបាន។
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នក ជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នក ជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
