និយមន័យ
១- អ្វីទៅជាមហារីកបំពង់អាហារ?
គឺពេលបំពង់អាហារ មានសណ្ឋានដូចទុយោ ភ្ជាប់ពីបំពង់ក ទៅក្រពះមាន កើតកោសិកាមហារីកលូតលាស់ក្នុងនោះ ហើយអាចរាលដាលទៅសរីរាង្គផ្សេងៗទៀតផង។ មហារីកប្រភេទនេះភាគច្រើនកើតមានលើបុរស វ័យចាស់ជរា សម្បូរកើតមាននៅទ្វីប អាហ្វ្រិក និងអាស៊ី ច្រើនជាងគេ។ ទោះយ៉ាងណា ក៏នៅតែមានវិធីអាចការពារបានដែរ។
២- កើតញឺកញាប់ដែរទេ?
មហារីកប្រភេទនេះអាចកើតឡើងលើគ្រប់ជាតិសាសន៍ទាំងអស់ជុំវិញពិភពលោក ជាពិសេសពលរដ្ឋក្នុងទ្វីបអាស៊ី និងអាហ្រ្វិក។ ភាគច្រើនកើតលើបរុស ពិសេសបរុសដែលឈានដូចវ័យកាន់តែចាស់។ យ៉ាងណា យើងនៅតែអាចកាត់បន្ថយកត្តាប្រឈមបាន គប្បីត្រូវពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ។
រោគសញ្ញា
៣- រោគសញ្ញាមានអ្វីខ្លះ?
នៅពេលកោសិកាបានវិវត្តខ្លួនជាមហារីក យើងនឹងជួបប្រទះរោគសញ្ញាមួយចំនួនដូចជា៖
– ក្អួត
– ឈឺទ្រូង
– អស់កម្លាំង
– ស្រកទម្ងន់
– ក្រហាយដើមទ្រូង
– ឧស្សាហ៍ស្លាក់អាហារ
– ពិបាករំលាយអាហារ
– ច្រាលអាហារឡើងមកលើវិញ
– ពិបាកលេបអាហារ និងឈឺចាប់ពេលលេប។
៤- ពេលណាគួរទៅជួបពេទ្យ?
បើកោសិកាបំពង់អាហារមានការប្រែប្រួល យើងងាយនឹងកើតមហារីកបំពង់អាហារជាងអ្នកដទៃ ដូចនេះគួរប្រុងប្រយ័ត្ន បើមានរោគសញ្ញាសង្ស័យ។ ដោយសារពិបាកកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យលើគ្នាយើងមានហានិភ័យខ្ពស់ និងគ្នាយើងមិនអាចដាក់សុងថតតាមបំពង់អាហារ ត្រូវពិគ្រោះពីគុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិពាក់ព័ន្ធការវិភាគរកជំងឺមហារីកនេះជាមួយគ្រូពេទ្យឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។
បើសិនយើងប្រទះឃើញរោគសញ្ញាដូចខាងលើ ឬរោគសញ្ញាណាមួយគួរឲ្យសង្ស័យ ត្រូវពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ ព្រោះរាងកាយមនុស្សម្នាក់ៗមានភាពខុសគ្នា រោគសញ្ញាក៏ខុសគ្នាដែរ។
មូលហេតុបង្ក
៥- អ្វីខ្លះជាមូលហេតុបង្ក?
នៅមិនទាន់មានការកំណត់ច្បាស់នៅឡើយ ប៉ុន្តែសង្កេតឃើញថា DNA កោសិកាភ្នាសបំពង់អាហារមានការប្រែប្រួល កើនចំនួនខុសធម្មតា ជាកត្តាបង្កឲ្យមានមហារីក។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ អាចរាលដាលទៅសរីរាង្គដទៃទៀត។
មហារីកប្រភេទនេះចែកចេញជា ៣ ប្រភេទ៖
– មហារីកកោសិកាមានរំញ័ររោម ឬអេពីតេល្យ៉ាល (Squamous Cell Carcinoma)៖ ចាប់ផ្ដើមកើតចេញពីកោសិកាសំប៉ែត និងស្ដើងរបស់ភ្នាស ជាទូទៅគេឃើញមាននៅផ្នែកកខាងលើ និងផ្នែកកណ្ដាលនៃបំពង់អាហារ។
– មហារីកកោសិកាក្រពេញ (Adenocarcinoma)៖ កើតលើកោសិកាក្រពេញ មាននាទីបញ្ចេញរស និងរំអិល ភាគច្រើនស្ថិតនៅចុងបំពង់អាហារ។
– ប្រភេទកម្រផ្សេងទៀត ដូចជា Choriocarcinoma, lymphoma, melanoma, sarcoma, និងមហារីកកោសិកាទំហំតូចជាដើម។
កត្តាប្រឈម
៦- កត្តាប្រឈមមានអ្វីខ្លះ?
មានកត្តាប្រឈមជាច្រើនបង្កឲ្យយើងកើតជំងឺមហារីកបំពង់អាហារ ប៉ុន្តែកត្តាប្រឈមខ្ពស់កើតជំងឺនេះមាន៖
– ផឹកស្រាជាប្រចាំ
– ជក់បារី និងចុកថ្នាំ
– បម្រែបម្រួលកោសិកាបំពង់អាហារ (Barrett’s esophagus) ប៉ះពាល់ផ្នែកខាងក្រោមនៃបំពង់អាហារ ភាគច្រើនបង្កមកពីជំងឺច្រាលអាស៊ីពីក្រពះ។
– ជំងឺច្រាលអាស៊ីដក្រពះ៖ បូករួម និងអាស៊ីដក្រពះ មានលាយឡំជាមួយចំណី ងាយកកើតទៅជាមហារីកបំពង់អាហារប្រភេទកោសិកាក្រពេញ។
រោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល
ព័ត៌មាននេះមិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។
៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យរកមើលរោគសញ្ញា ដើម្បីកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យតាមវិធីដូចជា៖
– ច្រឹបយកសាច់ទៅពិនិត្យ រកមើលកោសិកាមហារីក។
– ថតកាំរស្មីវិទ្យុសកម្មប្រអប់សួត ដោយផឹកសារធាតុចាប់ពណ៌ រកមើលភាពមិនប្រក្រតីណាមួយ។
– សុងថតបំពង់អាហារ រកមើលផ្នែកណាមិនប្រក្រតី ឬការឡើងដុំក្នុងបំពង់អាហារ ពេលខ្លះអាចធ្វើអេកូសាស្ត្រជំនួយផងដែរ។
– ថតស៊ីធី (CT) ឬផេតស្កេន (PET) ចោះប្រអប់ទ្រូង ចោះពោះ ដើម្បីទទួលបានរូបភាពច្បាស់ អាចកំណត់ភាពមិនប្រក្រតីរបស់សរីរាង្គ និងអាចឲ្យដឹងពីដំណាក់កាលមហារីក ការរីករាលដាលថែមទៀតផង។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
វិធីព្យាបាលមហារីកប្រភេទនេះ គឺអាស្រ័យលើដំណាក់កាល និងប្រភេទមហារីក ហើយគ្រូពេទ្យ នឹងសម្រេចរើសយកវិធីព្យាបាលណាមួយដូចខាងក្រោយ៖
– ព្យាបាលតាមពន្លឺកាំរស្មី ឌីណាមិច
– វះកាត់ចេញផ្នែកខ្លះនៃបំពង់អាហារ
– ព្យាបាលតាមរយៈដុតដោយផ្ទាល់លើកោសិកាមហារីក
– ព្យាបាលដោយវិទ្យុសកម្ម ក្នុងបំណងបន្ថយការរាលដាលនៃមហារីក ជាទូទៅធ្វើក្រោយការវះកាត់
– ព្យាបាលដោយគីមី ដោយប្រើថ្នាំគ្រាប់ ឬចាក់តាមសរសៃ ដើម្បីទៅសម្លាប់កោសិកាមហារីកតែម្ដង។
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ
៩- ទម្លាប់រស់នៅ
គ្មានវិធីណាមួយ មានប្រសិទ្ធភាព ១០០ ភាគរយទេ តែដើម្បីបង្ការ និងកាត់បន្ថយហានិភ័យគួរតែកែប្រែទម្លាប់រស់នៅខ្លះៗដូចជា៖
– ជក់បារី ឬចុកថ្នាំជក់
– ហាត់ប្រាណជាប្រចាំ ដោយចាប់ផ្ដើមបន្តិចម្តងៗ
– ញ៉ាំអាហារមានជីវជាតិ ដូចជា បន្លែ ផ្លែឈើ ព្រមទាំងវីតាមីនធម្មជាតិ ចៀសវាងថ្នាំបំប៉ន អាចមានរងផលប៉ះពាល់។
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នក ជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នក ជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
