ត្រួតពិនិត្យដោយ វេជ្ជ. ចាន់ ស៊ីណេត · មន្ទីរពេទ្យបង្អែកមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន សែនសុខ
ជំងឺវិកលចរិត ឬជំងឺស្គីហ្សូហ្វ្រេនៀ (Schizophrenia) គឺជាជំងឺផ្លូវចិត្តរ៉ាំរ៉ៃធ្ងន់ធ្ងរដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការគិត។ អ្នកមានជំងឺនេះនាំឲ្យមិនអាចបែកចែកបានថាអ្វីជាការពិត ឬមិនពិត។ ការគិតរបស់អ្នកជំងឺអាចប្រែទៅជាលឿន ឬក៏យឺតជាងមុន ឬក៏គាំងតែម្តង ជាហេតុនាំឲ្យល្បឿននៃការនិយាយស្តីរបស់អ្នកជំងឺក៏ប្រែប្រួលទៅតាមហ្នឹងផងដែរ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ សមត្ថភាពនៃការគិតពិចារណា ការចងចាំ ឬក៏ការដោះស្រាយបញ្ហាអ្វីមួយរបស់អ្នកទាំងនោះអាចនឹងធ្លាក់ចុះ ឬក៏បាត់បង់ទៀតផង។
អ្នកជំងឺវិកលចរិត អាចនឹងមានអាកប្បកិរិយាប្លែកៗខុសពីគេដោយសារតែពួកគេអាចស្តាប់ឮនូវអ្វីដែលមិនពិត មើលឃើញនូវអ្វីដែលអ្នកដទៃមើលមិនឃើញ បកប្រែព័ត៌មានដែលទទួលបានខុសពីការពិត ប្រយ័ត្នប្រយែងហួសហេតុ និងមានអារម្មណ៍ឆេវឆាវអាចឈានទៅដល់ការប្រើហិង្សាទៀតផង។ ដោយសារតែជំងឺវិកលចរិតនេះជាប្រភេទជំងឺផ្លូវចិត្តរ៉ាំរ៉ៃ វាតម្រូវឲ្យធ្វើការព្យាបាលមួយជីវិត។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ Major depression (ជំងឺបាក់ទឹកចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ)
ក្នុងចំណោមប្រជាជនទាំងអស់ មានមនុស្សប្រមាណជា ១ភាគរយ មានជំងឺវិកលចរិតនេះ មានន័យថាក្នុងចំណោម ១០០នាក់ មានម្នាក់អាចកើតជំងឺនេះ។ បើធៀបទៅតាមភេទវិញ ទាំងបុរស ទាំងស្រី សុទ្ធតែប្រឈមនឹងការកើតជំងឺនេះដូចគ្នា គ្រាន់តែ ភាគច្រើនមនុស្សប្រុសចាប់ផ្តើមកើតពីពេលពេញវ័យទៅដល់អាយុ ២៥។ ចំណែកឯស្ត្រីវិញ ភាគច្រើនចាប់ផ្តើមកើតជំងឺនេះចាប់ពីវ័យ ២៥ឆ្នាំឡើងទៅ។
រោគសញ្ញាចម្បងៗនៃជំងឺវិកលចរិត មានដូចជា៖
យ៉ាងណាមិញ ជំងឺវិកលចរិតនេះអាចនឹងមានរោគសញ្ញាមួយចំនួនផ្សេងទៀតដែលមិនបានរៀបរាប់ខាងលើ ហេតុនេះ ប្រសិនបើគ្នាយើងមានមន្ទិលសង្ស័យទាក់នងទៅនឹងរោគសញ្ញាណាមួយ គប្បីទៅជួបពិភាក្សាជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យជំនាញ។
អ្នកជំងឺវិកលចរិតមិនដឹងថាខ្លួនមានជំងឺផ្លូវចិត្ត ហើយត្រូវការការព្យាបាលនោះទេ។ ហេតុនេះ ប្រសិនបើគ្នាយើងចាប់អារម្មណ៍ថាមនុស្សជាទីស្រលាញ់ ឬក៏អ្នកនៅជុំវិញខ្លួនយើង មានអាការៈមិនប្រក្រតីណាមួយ ឬក៏អាកប្បកិរិយាប្លែកៗ សូមនាំអ្នកនោះទៅពិនិត្យនៅពេទ្យឲ្យបានឆាប់បំផុតតាមតែអាចធ្វើទៅបាន ហើយជំរើសពេទ្យដែលល្អសម្រាប់ជំងឺប្រភេទនេះនោះគឺពេទ្យជំនាញខាងវិកលវិទ្យា (ផ្លូវចិត្ត) និងប្រព័ន្ធប្រសាទ។
អ្នកជំងឺប្រភេទនេះ អាចនឹងមិនព្រមទៅពេទ្យតាមសម្រួលជាមួយយើងនោះទេ ដូច្នេះ គប្បីទាក់ទងទៅខាងមន្ទីរពេទ្យ ហើយសូមការអន្តរាគមន៍ពីសំណាក់គ្រូពេទ្យជាមុន ដើម្បីអាចយកអ្នកជំងឺទៅព្យាបាលដោយសុវត្ថិភាព។
មិនទាន់មានការសិក្សាស្រាវជ្រាវណាអាចបង្ហាញប្រាប់ពីមូលហេតុបង្ករបស់ជំងឺវិកលចរិតនេះច្បាស់លាស់នោះទេ យ៉ាងណាមិញ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជឿជាក់ថា ចំនុចមួយចំនួនខាងក្រោមនេះអាចដើរតួមួយចំំណែកនៃមូលហេតុបង្កទាំងមូល៖
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
មានកត្តាជាច្រើនអាចធ្វើឲ្យមនុស្សយើងកាន់តែប្រឈមទៅនឹងការកើតជំងឺនេះ ដូចជា៖
១- ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យរកជំងឺវិកលចរិតដោយរបៀបណា?
ជាទូទៅ ក្នុងករណីដែលគ្រូពេទ្យសង្ស័យថាអ្នកណាម្នាក់មានជំងឺវិកលចរិត គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការពិនិត្យទៅលើប្រវត្តិជំងឺពីមុន ពិនិត្យទាំងផ្នែកគ្លីនិចទាំងរាងកាយ និងធ្វើតេស្តមួយចំនួន ដូចជា៖
គេមិនអាចព្យាបាលជំងឺវិកលចរិតនេះឲ្យជាដាច់នោះទេ ក៏ប៉ុន្តែគេអាចព្យាបាលរោគសញ្ញារបស់ជំងឺនេះដោយការប្រើថ្នាំ និងការព្យាបាលតាមបែបពុទ្ធិអាកប្បកិរិយា (CBT: Cognitive behavioral therapy)។
ជំងឺផ្លូវចិត្តភាគច្រើនកើតឡើងដោយសារតែអ្នកជំងឺគិតខុសពីការពិត ឬក៏គិតបែបអវិជ្ជមានក្នុងរយៈពេលយូរ ហេតុនេះ ទើបតម្រូវឲ្យមានការព្យាបាលតាមបែបពុទ្ធិអាកប្បកិរិយាពីសំណាក់គ្រូពេទ្យដើម្បីផ្លាស់ប្តូរការគិត ក៏ដូចជាអាកប្បកិរិយាមិនប្រក្រតីឲ្យត្រលប់ទៅសភាពធម្មតាវិញ។ វិធីព្យាបាលប្រភេទនេះ ធ្វើឡើងតាមរយៈការជួយអ្នកជំងឺឲ្យគិតក្នុងផ្លូវត្រឹមត្រូវ ដើម្បីស្វែងរកទំលាប់មិនល្អណាមួយដែលជំងឺបង្កឲ្យមានជំងឺនេះ។ បន្ទាប់មកទៀត គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការវឹកហាត់លើផ្នែកអាកប្បកិរិយាផ្សេងៗទៀតនៃអ្នកជំងឺដើម្បីទាញស្មារតីមិនឲ្យគិតក្នុងផ្លូវអាក្រក់ទៀត។ នៅពេលដែលអ្នកជំងឺឈប់គិតក្នុងផ្លូវអវិជ្ជមានទាំងនេះ មានន័យថាការព្យាបាលរោគសញ្ញានៃជំងឺវិកលចរិតនេះទទួលបានជោគជ័យហើយ។
គ្រូពេទ្យក៏អាចនឹងតម្រូវឲ្យអ្នកជំងឺប្រើពពួកថ្នាំប្រឆាំងនឹងជំងឺសរសៃប្រសាទប្រចាំថ្ងៃផងដែរ ដើម្បីជៀសវាងការកើតមានរោគសញ្ញាផ្សេងៗទៀត ដូចជា ការមានជំនឿ និងការគិតខុសពីការពិតជាដើម។ លើសពីនេះ គ្រូពេទ្យក៏អាចនឹងបន្ថែមការព្យាបាលបែបចិត្តសាស្ត្រសង្គមដល់អ្នកជំងឺ ដើម្បីប្រាកដថាអាចប្រាស្រ័យទាក់ទងល្អជាមួយនឹងអ្នកនៅជុំវិញខ្លួនផងដែរ។ ការព្យាបាលតាមបែបចិត្តសាស្ត្រសង្គមនេះ ជាប្រភេទវិធីព្យាបាលតាមការប្រឹក្សាយោបល់ដោយការលើកទឹកចិត្តអ្នកជំងឺឲ្យចូលរួមសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃជាមួយនឹងក្រុមសមាជិកដទៃដែលអាចមានជំងឺស្រដៀងៗគ្នា ដើម្បីឆ្ពោះទៅដល់គោលដៅជាសះស្បើយបានកាន់តែឆាប់រហ័សហើយមានប្រសិទ្ធិភាព។
ការផ្លាស់ប្តូររបៀបរបបក្នុងការរស់នៅ និងវិធីព្យាបាលតាមផ្ទះមួយចំនួនខាងក្រោមនេះអាចជួយឲ្យអ្នកជំងឺសម្របខ្លួនទៅនឹងការព្យាបាលជំងឺវិកលចរិតនេះ ដូចជា៖
បដិសេធ
Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕