និយមន័យ
១- អ្វីជាជំងឺប្លាកែតចុះទាប?
ចង់ចាកចេញពី Hellokrupet?
ប្រាកដហើយថា អ្នកចង់ចាកចេញ?
Thrombocytopenia (ប្លាកែតចុះទាប)
ប្លាកែត សំដៅលើជាកោសិកាឈាម ដែលមាននាទីសំខាន់ធ្វើឈាមកក ហើយជំងឺប្លាកែតចុះទាប កើតឡើងដោយសារការខ្វះចំនួនប្លាកែតក្នុងឈាម បញ្ហាសុខភាព អាចដោយសារឥទ្ធិពលរបស់ថ្នាំមួយចំនួន។ ជំងឺនេះមិនមែនជាជំងឺធ្ងន់ធ្ងរទេ ហើយរោគសញ្ញាក៏មានតិចតួចដែរ ហើយករណីកម្រខ្លះ ចំនួនប្លាកែតធ្លាក់ចុះទាប ធ្វើឲ្យមានការហូរឈាមក្នុងខ្លួន។
២- កើតឡើងញឹកញាប់ដែរទេ?
អាចកើតលើកូនទាំងក្មេងៗ និងមនុស្សគ្រប់វ័យ។
រោគសញ្ញា
៣- រោគសញ្ញាមានអ្វីខ្លះ?
រោគសញ្ញាជំងឺនេះកើតអាស្រ័យលើចំនួនប្លាកែតក្នុងឈាមដូចជា៖
– ជាំ
– កន្ទួលក្រហម
– ឈាមច្រមុះ ឬអញ្ចាញធ្មេញ
– ហូរឈាមមិនឈប់ ទោះបីមានរបួសយូរថ្ងៃក្តី
– ឈាមរដូវច្រើន
– ហូរឈាមតាមរន្ធគូទ
– មានឈាមក្នុងលាមក ឬទឹកនោម
– អស់កម្លាំង។
ក្នុងករណីធ្ងន់ធ្ងរអាចមានហូរឈាមក្នុងខ្លួនបង្កអាការៈដូចជា៖
– ឈាមក្នុងទឹកនោម
– ឈាមក្នុងលាមក
– ក្អួតមានឈាម ឬខ្មៅ។
អាចមានរោគសញ្ញាដទៃទៀតដែលមិនបានរៀបរាប់ដូចខាងលើ ហេតុនេះបើមានក្ដីបារម្ភទាក់ទងរោគសញ្ញា សូមទៅពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត។
៤- ពេលណាគួរទៅជួបពេទ្យ?
បើប្រទះឃើញរោគសញ្ញា ឬអាការៈដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ ឬមានចម្ងល់ផ្សេងៗ សូមទៅពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យ។ រាងកាយមនុស្សម្នាក់ៗបញ្ចេញរោគសញ្ញាខុសៗគ្នា ល្អបំផុតត្រូវពិគ្រោះជាមួយគ្រពេទ្យ។
មូលហេតុបង្ក
៥- មូលហេតុបង្កមានអ្វីខ្លះ?
ជំងឺប្លាកែតចុះទាប អាចបណ្ដាលមកពីកត្ដាតំណពូជ ឬបញ្ហាវេជ្ជសាស្ដ្រមួយចំនួនដូចជា៖
– បញ្ហាខួរឆ្អឹង៖ បណ្ដាលឲ្យការផលិតប្លាកែតថយចុះ ក៏ដូចជាជំងឺមួយចំនួនមាន មហារីកគ្រាប់ឈាម ជំងឺស្លេកស្លាំង ក្រិនថ្លើម ថ្នាំព្យាបាលដោយសារធាតុគីមី កង្វះវីតាមីនB9 B12និងជាតិដែក។
– ប្រមូលផ្តុំប្លាកែត៖ អណ្ដើកមានបញ្ហាបង្កដោយជំងឺមួយចំនួន ធ្វើឲ្យបាត់បង់មុខងារ ប្រឆាំងមេរោគ និងបញ្ចេញសារធាតុមិនល្អចូលក្នុងឈាម។ អណ្ដើកចាប់ផ្ដើមរីកធំ ផ្ទុកប្លាកែតបានយ៉ាងច្រើន ធ្វើឲ្យចំនួនផ្លាកែតថយចុះក្នុងឈាម។
– បែកប្លាកែត៖ ដោយសារជំងឺមួយចំនួន បណ្ដាលឲ្យប្លាកែតខូចខាត។
– មានផ្ទៃពោះ៖ ជំងឺប្លាកែតចុះទាប អាចកើតកំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះដូចគ្នា តែនឹងបាត់ទៅវិញក្រោយពេលសម្រាលបេប៊ីរួច។
– ជំងឺប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ៖ មានជំងឺ Immune thrombocytopenia ដែលទាក់ទងប្រព័ន្ធភាពស៊ាំក្នុងរាងកាយ។
– បាក់តេរីក្នុងឈាម៖ ឆ្លងបាក់តេរី ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់សរសៃឈាម និងបំផ្លាញប្លាកែត។
– ជំងឺ Thrombotic thrombocytopenia purpura ជាជំងឺកម្រកើត ដោយសារការកើនឡើងចំនួនកំណកឈាម នាំឲ្យរាងកាយប្រើអស់បរិមាណប្លាកែតដែលមាន។
– ជំងឺបែកគ្រាប់ឈាម៖ បណ្ដុំរោគសញ្ញាជំងឺ Hemolytic Uremic Syndrome (ជំងឺបែកគ្រាប់ឈាម នោមមានឈាម)។យ៉ាងណា ស្ថិតក្នុងលក្ខខណ្ខកម្រ កើតឡើង តាមរយៈការឆ្លងបាក់តេរី E.coli។
– ឱសថមួយចំនួន អាចមានឥទ្ធិពលដល់ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ បន្ថយចំនួនប្លាកែត ដូចជាថ្នាំ Heparin (ថ្នាំពង្រាវឈាម) និងថ្នាំផ្សះមានផ្ទុកសារធាតុ Sufla។
កត្តាប្រឈម
៦- កត្តាប្រឈមមានអ្វីខ្លះ?
កត្ដាប្រឈមធ្វើឲ្យកើតជំងឺប្លាកែតចុះទាប មានដូចជា៖
– ប៉ះពាល់ជាមួយសារធាតុពុល
– ផលរំខានរបស់ថ្នាំមួយចំនួន
– ឆ្លងមេរោគ
– បញ្ហាតំណពូជ
– បញ្ហាសុខភាពដូចជាមហារីក ជំងឺស្លេកស្លាំង Aplastic Anemia ឬជំងឺប្រព័ន្ធការពារខ្លួនប្រឆាំងខ្លួនឯង។
រោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល
ព័ត៌មាននេះមិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។
៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យរាងកាយរកមើលស្នាមជាំ ឬកន្ទួលក្រហម អាចជារោគសញ្ញាជំងឺនេះ និងសាកសួរប្រវត្តិជំងឺ លក្ខខណ្ខសុខភាព ក៏ដូចជាថ្នាំយើងកំពុងប្រើប្រាស់ ហើយត្រូវស្នើធ្វើតេស្តមួយចំនួនដូចជា៖
– ធ្វើតេស្ដឈាម៖ ដើម្បីរាប់គ្រាប់ឈាម (CBC) រួមមានចំនួនផ្លាកែត និងអាចធ្វើតេស្ដកំណកឈាមជាមួយគ្នា ដើម្បីដឹងពីរយៈពេលឈាមកក និងកត្តាជះឥទ្ធិពលផ្សេងទៀត។
– អេកូពិនិត្យអណ្ដើក រីក ឬអត់។
– ច្រឹបកោសិកា និងបូមខួរឆ្អឹងទៅពិនិត្យ ដើម្បីបញ្ជាក់បញ្ហាសង្ស័យណាមួយក្នុងប្រព័ន្ធខួរឆ្អឹង។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
វិធីព្យាបាលផ្អែកលើមូលហេតុទាក់ទងនិងជំងឺ បើបណ្ដាលមកពីជំងឺ ឬថ្នាំ គ្រូពេទ្យនឹងផ្ដល់ការព្យាបាលទៅតាមលក្ខខណ្ខនីមួយៗ។ បើសិនចំនួនប្លាកែតធ្លាក់ចុះខ្លាំង ចាំបាច់ត្រូវទទួលការថែទាំផ្នែកវេជ្ជសាស្ដ្រដូចជា៖
– វះកាត់យកអណ្ដើកចេញ (ក្នុងករណីចាំបាច់)
– បញ្ជូលឈាម ឬប្លាកែតដើម្បីបង្គ្រប់ចំនួនផ្លាកែតបាត់បង់
– ឱសថសម្រាប់ទប់ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ ដូចជាថ្នាំ ក័រទីកូអ៊ីត (Corticoid) ដើម្បីទប់អង់ទីករប្លាកែត។
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ
៩- ទម្លាប់រស់នៅ
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ និងវិធីព្យាបាលនៅផ្ទះ អាចជួយបង្ការ និងគ្រប់គ្រងស្ថានភាពជំងឺបាន ដូចជា៖
– ចៀសវាងត្រូវរបួសដោយសារសកម្មភាពផ្សេងៗ ឬលេងកីឡា
– កាត់បន្ថយផឹកស្រា
– ប្រយ័ត្នក្នុងការប្រើឱសថផ្សេងៗ ដើម្បីចៀសវាងផលរំខាននានា។
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នក ជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
Verifying...
គណនា BMI
ប្រើរង្វាស់សុខភាពBMI ដើម្បីគណនារាងកាយ ទម្ងន់ និងកម្ពស់សមសួន និងសុខភាពល្អ
ប្រុស
ស្រី
Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ប្រភព
Low Platelet Count (Thrombocytopenia). http://www.healthline.com/health/thrombocytopenia#Outlook6. Accessed July 24, 2016.
Thrombocytopenia (low platelet count). http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/thrombocytopenia/basics/lifestyle-home-remedies/con-20027170. Accessed July 24, 2016.
Who Is at Risk for Thrombocytopenia? http://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/thcp/atrisk. Accessed July 24, 2016.
Share