ស្វែងយល់ពីការប្រើប្រាស់
១- ថ្នាំ Cyclosporine ព្យាបាលជំងឺអីខ្លះ?
Cyclosporine (Ophthalmic) ត្រូវបានគេប្រើសម្រាប់ព្យាបាលបញ្ហាភ្នែកស្ងួតបណ្តាលមកពីកត្តាភ្នែកមួយចំនួន ដូចជា Keratoconjunctivitis Sicca (បញ្ហាភ្នែកស្ងួតបណ្ដាលមកពីទឹកភ្នែកមិនគ្រប់គ្រាន់)។ ថ្នាំនេះមានអំពើ ជួយផលិតទឹកភ្នែកឲ្យបានច្រើនហើយ ដោយស្ថិតក្នុងពពួកថ្នាំ បង្អាក់សកម្មភាពប្រព័ន្ធការពារក្នុងខ្លួន (Immunosuppressive Agent) និងជំងឺផ្សេងទៀត។
២- គេប្រើថ្នាំនេះយ៉ាងម៉េច?
ត្រូវបន្តក់ថ្នាំ ក្នុងភ្នែកដែលឈឺ ២ ដងក្នុងមួយថ្ងៃ ឬធ្វើតាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យ។
មុនពេលបន្តក់ថ្នាំ ត្រូវលាងសម្អាតដៃឲ្យបានស្អាត ហើយដើម្បីចៀសវាងឆ្លងរោគ មិនត្រូវយកដៃទៅប៉ះមាត់ដបថ្នាំ ឬឲ្យមាត់ដបប៉ះជាមួយភ្នែកយើងឡើយ។ មុនពេលបើកគម្របដប ត្រូវប្រាកដថា បានក្រឡុកថ្នាំសព្វមុនពេលប្រើប្រាស់។ បើកគ្របមុនពេលរៀបប្រើ ថ្នាំត្រូវតែមានសភាពខាប់បន្តិច និងមានពណ៌ស។
ពេលបន្តក់ ត្រូវងើយក្បាលឡើងលើបន្តិច មើលទៅខាងមុខត្រង់ ទាញត្របកភ្នែកចុះក្រោម តម្រង់មាត់ដបឲ្យចំគ្រាប់ភ្នែក ហើយបន្តក់ថ្នាំមួយតំណក់។ បន្ទាប់មក ត្រូវសម្លឹងទៅមុខ ចុះក្រោម បិទភ្នែកថ្នមៗ ឲ្យបាន ១-២ នាទី ហើយមិនត្រូវធ្មេចភ្នែក ឬយកដៃទៅញីលើភ្នែកឡើយ។
ថ្នាំបើកប្រើហើយ ត្រូវយកទៅបោះចោល (ថ្នាំបំពង់តូចៗ) មិនត្រូវរក្សាទុកថ្នាំបើក សម្រាប់ប្រើនៅពេលក្រោយឡើយ។
បើយើងពាក់ Contact Lenses ត្រូវដោះ ចេញមុនពេលបន្តក់ថ្នាំ និងរង់ចាំប្រមាណ ១៥នាទី ក្រោយបន្តក់ថ្នាំរួច ចាំពាក់វិញ។
បើមានប្រើថ្នាំបន្តក់ភ្នែកប្រភេទផ្សេង (Artificial Tears) ត្រូវចាំឲ្យបាន ១៥នាទី មុនប្រើថ្នាំនេះ។
៣- រក្សាទុកដោយវិធីណា?
ថ្នាំ Cyclosporine អាចរក្សាទុកបានល្អក្នុងបន្ទប់សីតុណ្ហភាពល្មម ចៀសឆ្ងាយពីពន្លឺថ្ងៃ និងសំណើម។ រក្សាថ្នាំកុំឲ្យខូច មិនត្រូវទុកនៅក្នុងបន្ទប់ទឹក ឬទូទឹកកកទេ។ លើទីផ្សារប្រហែលជាមានថ្នាំម៉ាក Cyclosporine ផ្សេងគ្នា ហើយការរក្សាទុកក៏ខុសគ្នា។ ហេតុនេះសំខាន់ណាស់ ត្រូវពិនិត្យមើលក្រដាសណែនាំផលិតផលពីការរក្សាទុក ឬសួរឱសថការី។ ដើម្បីសុវត្ថិភាពគួរថែរក្សាទុកថ្នាំគ្រប់ប្រភេទឲ្យឆ្ងាយពីដៃក្មេង និងសត្វចិញ្ចឹម។
ពុំគួរចោលថ្នាំតាមបង្គន់ ឬតាមលូបង្ហូរទឹកទេ លើកលែងតែមានការណែនាំពីគ្រូពេទ្យ។ សំខាន់ណាស់ត្រូវកម្ទេចថ្នាំប្រភេទនេះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ពេលហួតកាលកំណត់ ឬលែងប្រើ។ ពិភាក្សាជាមួយឱសថការី សម្រាប់ព័ត៌មានលម្អិតពីរបៀបកម្ទេចថ្នាំ។
កត្តាគួរប្រុងប្រយ័ត្ន
៤- ត្រូវដឹងអ្វីខ្លះមុនប្រើ?
មុនពេលប្រើ Cyclosporine ត្រូវពិគ្រោះ និងត្រូវប្រាប់គ្រូពេទ្យប្រសិនបើបញ្ហាប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំដូចជា៖
– ប្រាប់គ្រូពេទ្យ ឬឱសថការី បើយើងមានប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំ Cyclosporine (Neoral ឬ Sandimmune) និងថ្នាំដទៃទៀត។
– ត្រូវប្រាប់គ្រូពេទ្យ បើអ្នកកំពុងប្រើថ្នាំបន្តក់ភ្នែកណាមួយ និងគ្រប់ថ្នាំទាំងអស់ ទាំងមាន ឬគ្មានវេជ្ជបញ្ជា វីតាមីន ថ្នាំបំប៉នសុខភាព និងថ្នាំឱសថបុរាណជាដើម។ បើមានប្រើថ្នាំបន្តក់ភ្នែកប្រភេទផ្សេង ត្រូវរង់ចាំឲ្យបាន ១៥នាទី មុនពេលប្រើថ្នាំ Cyclosporine។
– ប្រាប់គ្រូពេទ្យបើមានជំងឺរលាកក្នុងភ្នែក ឬមានប្រើឧបករណ៍ដាក់ក្នុងរន្ធទឹកភ្នែក (Punctal Plug) ធ្លាប់ ឬមានឆ្លងមេរោគក្នុងភ្នែក។
– ប្រាប់គ្រូពេទ្យ បើកំពុងមានផ្ទៃពោះ កំពុងបំបៅដោះកូន ពិសេសមានផ្ទៃពោះ ពេលកំពុងប្រើថ្នាំ Cyclosporine ត្រូវប្រញាប់ប្រាប់ទៅគ្រូពេទ្យ។
– ត្រូវដឹងថាថ្នាំនេះ មិនអាចប្រើពេលកំពុង ពាក់ Contact Lenses នោះទេ។ ត្រូវដោះចេញសិន អាចពាក់វាវិញអំឡុងពេល ១៥នាទី ក្រោយបន្តក់ថ្នាំរួច។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យពីករណីប្រើ Contact lenses បើយើងមានបញ្ហាភ្នែកស្ងួត។
៥- មានសុវត្ថិភាពចំពោះស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ និងបំបៅដោះកូនទេ?
មិនមានព័ត៌មានពីសុវត្ថិភាពការប្រើថ្នាំនេះ ទាំងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ និងបំបៅដោះបេប៊ីនៅឡើយទេ។ ហេតុនេះពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ពីគុណប្រយោជន៍ និងហានិភ័យមុនពេលប្រើ គឺជារឿងចាំបាច់។ យោងតាមរដ្ឋបាលចំណីអាហារ និងឱសថ នៅអាមេរិក (FDA) ថ្នាំនេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ក្នុងបញ្ជីថ្នាំគ្រោះថ្នាក់កម្រិត C សម្រាប់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ។
ចំណាត់ថ្នាក់កម្រិតគ្រោះថ្នាក់នៃថ្នាំទៅលើស្ត្រីមានផ្ទៃពោះរបស់ FDA មានដូចខាងក្រោម៖
– A = គ្មានគ្រោះថ្នាក់
– B = គ្មានគ្រោះថ្នាក់ ក្នុងការសិក្សាមួយចំនួន
– C = អាចមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លះៗ
– D = មានភស្តុតាងជាវិជ្ជមានថាមានគ្រោះថ្នាក់
– X = ហាមប្រើ
– N = មិនមានព័ត៌មាន។
ស្វែងយល់ពីផលរំខាន
៦- ផលរំខានមានអ្វីខ្លះ?
កម្រនឹងមានផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរដោយសារថ្នាំភ្នែកប្រភេទនេះណាស់ ប៉ុន្តែក្នុងករណីខ្លះ អាចឃើញមានផលរំខានមួយចំនួន រួមមាន ក្តៅក្នុងភ្នែក ក្រហមភ្នែក ហូរទឹកភ្នែក ឈឺ រមាស់ក្នុងភ្នែក ឬអាចមើលឃើញស្រវាំងៗជាដើម។
មនុស្សគ្រប់គ្នា មិនប្រាកដថាមានរោគសញ្ញាដូចគ្នាទាំងអស់ទេ នៅអាចមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀត ហេតុនេះបើមានចម្ងល់ អាចពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការីបន្ថែម។
ស្វែងយល់ពីអន្តរអំពើថ្នាំ
៧- អន្តរកម្មថ្នាំ
ថ្នាំយើងកំពុងប្រើមួយចំនួន អាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ប្រសិទ្ធភាពថ្នាំ Cyclosporine ឬបង្កើនផលប៉ះពាល់នៃថ្នាំកាន់តែច្រើន។ ដើម្បីចៀសវាងអន្តរកម្មពីថ្នាំនេះ គួររក្សាទុកបញ្ជីឈ្មោះថ្នាំទាំងអស់យើងកំពុងប្រើ ទាំងមាន ឬគ្មានវេជ្ជបញ្ជា និងផលិតផលពីរុក្ខជាតិ យកបញ្ជីនោះទៅឲ្យវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការីពិនិត្យមើល។ ដើម្បីសុវត្ថិភាព កុំចាប់ផ្ដើមប្រើ ឬឈប់ប្រើ ផ្លាស់ប្ដូរកម្រិតថ្នាំដោយគ្មានការណែនាំ និងយល់ព្រមពីវេជ្ជបណ្ឌិតឲ្យសោះ។
មានថ្នាំមួយចំនួនអាចបង្កអន្តរកម្មជាមួយ Cyclosporine ជាពិសេសថ្នាំលាបប្រឆាំងការរលាក Ketorolac អាចធ្វើឲ្យប្រសិទ្ធភាពថ្នាំ Cyclosporine ថយចុះតែម្តង។
៨- អន្តរកម្មជាមួយអាហារ ឬគ្រឿងស្រវឹង
អាហារ និងគ្រឿងស្រវឹងអាចធ្វើឲ្យដំណើរការរបស់ថ្នាំ មានការប្រែប្រួល អាចធ្វើឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ ឬផលប៉ះពាល់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។ ត្រូវពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការីដើម្បីដឹងអំពីប្រភេទអាហារ និងគ្រឿងស្រវឹងទាំងនោះ មុនពេលចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ថ្នាំ។
៩- អន្តរកម្មជាមួយសុខភាព
ថ្នាំ Cyclosporine អាចមានអន្តរកម្មជាមួយបញ្ហាសុខភាពមួយចំនួនធ្វើឲ្យស្ថានភាពសុខភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ឬប្រសិទ្ធភាពថ្នាំធ្លាក់ចុះ។ សំខាន់បំផុត ត្រូវប្រាប់គ្រូពេទ្យគ្រាប់បញ្ហាសុខភាពយើងកំពុងមានបច្ចុប្បន្នមានដូចជា៖
– កំពុងមានបញ្ហារលាកភ្នែក
– បើប្រើ Contact lenses ហើយមានបញ្ហាភ្នែកស្ងួត មិនត្រូវបន្តពាក់ទៀតទេ
– មានប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំ Cyclosporine ឬសារធាតុផ្សំក្នុងថ្នាំ (ករណីនេះ មិនអាចប្រើថ្នាំ Cyclosporine បានទេ)។
– ក្នុងករណី ធ្លាប់មានឆ្លងរោគរើម (Herpes) ក្នុងកញ្ចក់ភ្នែក ត្រូវប្រើប្រាស់ថ្នាំនេះ ដោយប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់។
កម្រិតប្រើប្រាស់ថ្នាំ
ព័ត៌មានទាំងនេះ មិនបានរាប់ជាការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យនោះទេ។ ត្រូវតែពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការី មុនពេលចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រភេទនេះ។
១០- មនុស្សពេញវ័យត្រូវប្រើថ្នាំកម្រិតណា?
ព្យាបាលបញ្ហាភ្នែកស្ងួត (Keratoconjunctivitis Sicca) លើមនុស្សពេញវ័យ បន្តក់ថ្នាំ ១ តំណក់ក្នុងភ្នែក រៀងរាល់ ១២ ម៉ោងម្តង រៀងរាល់ថ្ងៃ។
១១- ក្មេងត្រូវប្រើកម្រិតណា?
ថ្នាំនេះមិនទាន់មានកម្រិតប្រើប្រាស់ សម្រាប់កូនក្មេងនៅឡើយទេ។ ថ្នាំនេះអាចមិនមានសុវត្ថិភាពសម្រាប់ក្មេង។ ដូចនេះត្រូវដឹងឲ្យបានច្បាស់អំពី សុវត្ថិភាពរបស់ថ្នាំមុនពេលប្រើប្រាស់។ ដើម្បីដឹងព័ត៌មានបន្ថែម អាចពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការីបាន។
១២- មានទម្រង់បែបណាខ្លះ?
Cyclosporine ជាថ្នាំទឹកសម្រាប់ បន្តក់ភ្នែក កម្រិត ០,០៥ ភាគរយ។
១៣- ករណីបន្ទាន់ ឬប្រើថ្នាំលើសកម្រិត
សូមទូរសព្ទទៅផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់ ១១៩ ឬប្រញាប់ទៅមន្ទីរពេទ្យនៅជិតបំផុត។
១៤- ករណីភ្លេចប្រើថ្នាំ
បើភ្លេចប្រើថ្នាំ សូមប្រើវិញភ្លាម ប៉ុន្តែបើកៀកពេលត្រូវប្រើថ្នាំបន្ទាប់ ត្រូវរំលង បន្តក់ ឬប្រើថ្នាំតាមពេលត្រូវប្រើបន្តបានហើយ កុំប្រើថ្នាំពីរកម្រិតក្នុងពេលតែមួយ។
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នកជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
[embed-health-tool-bmi]
