ស្វែងយល់ពីការប្រើប្រាស់
១- ថ្នាំ Lorsartan ប្រើព្យាបាលអីខ្លះ?
Lorsartan ជាថ្នាំប្រើសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺលើសឈាមជួយការពារករណីដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល (Strokes) គាំងបេះដូង និងបញ្ហាខូចតម្រងនោមដោយសារទឹកនោមផ្អែម។ Lorsartan ស្ថិតនៅក្នុងក្រុមថ្នាំ Angiotensin receptor blockers (ARBs) មានប្រសិទ្ធភាពបន្ធូរសរសៃឈាម ជួយឈាមហូរបានល្អ។
ការប្រើប្រាស់ផ្សេងទៀត៖ ថ្នាំនេះមិនបានរាប់បញ្ចូលក្នុងក្រុមថ្នាំសម្រាប់ព្យាបាលជាផ្លូវការទេ ប៉ុន្តែគ្រូពេទ្យអាចចេញវេជ្ជបញ្ជាឲ្យប្រើបាន មានន័យថា លក្ខខណ្ឌប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រភេទនេះ មានតែគ្រូពេទ្យដែលពិនិត្យ និងព្យាបាលជំងឺយើងប៉ុណ្ណោះ អាចចេញវេជ្ជបញ្ជាឲ្យប្រើប្រាស់ថ្នាំនេះបាន។
ក្រៅពីនេះ ថ្នាំ Lorsartan ត្រូវគេប្រើព្យាបាលជំងឺខ្សោយបេះដូង និងជួយការពារតម្រងនោម បញ្ចៀសការខូចខាតដោយសារជំងឺទឹកនោមផ្អែម។
២- គេប្រើថ្នាំនេះយ៉ាងម៉េច?
ត្រូវលេប Losartan តាមការណែនាំរបស់វេជ្ជបណ្ឌិត។ ជាទូទៅ លេបម្ដងក្នុងមួយថ្ងៃជាមួយអាហារ ឬពោះទទេក៏បាន។ កម្រិតប្រើថ្នាំ អាស្រ័យលើស្ថានភាពជំងឺ និងការឆ្លើយតបក្រោយព្យាបាល។
បើប្រើថ្នាំ Losartan ក្នុងទម្រង់ទឹក សូមក្រឡុកដបថ្នាំមុននឹងប្រើថ្នាំម្ដងៗ។ ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នវាស់កម្រិតប្រើ ជាមួយឧបករណ៍សម្រាប់វាស់ (ស្លាបព្រាថ្នាំ) តែប៉ុណ្ណោះ ហាមវាស់កម្រិតថ្នាំដោយប្រើស្លាបព្រាធម្មតា ព្រោះអាចធ្វើឲ្យកម្រិតថ្នាំមិនត្រឹមត្រូវ។
សូមប្រើថ្នាំនេះឲ្យបានទៀងទាត់ ដើម្បីទទួលបានប្រសិទ្ធភាពព្យាបាលខ្ពស់ ហើយដើម្បីជួយឲ្យយើងចាំថាលេបរួច ឬមិនទាន់ គួរលេបថ្នាំនៅម៉ោងតែមួយរៀងរាល់ថ្ងៃ។ សំខាន់បំផុតត្រូវបន្តប្រើថ្នាំនេះឲ្យទៀងទាត់ ទោះបីមានអារម្មណ៍ស្ថានភាពជំងឺប្រសើរហើយក្តី។ មនុស្សភាគច្រើនមានសម្ពាធឈាមខ្ពស់មិនមានបង្ហាញអាការៈឈឺចាប់ទេ។
ប្រាប់ទៅវេជ្ជបណ្ឌិត បើស្ថានភាពសុខភាពមិនប្រសើរឡើង ឬកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ពិសេសសម្ពាធឈាមកាន់ឡើងខ្ពស់។
៣- គួររក្សាទុករបៀបណា?
ថ្នាំ Losartan អាចរក្សាទុកបានល្អក្នុងបន្ទប់សីតុណ្ហភាពល្មម ចៀសឆ្ងាយពីពន្លឺថ្ងៃ និងសំណើម។ រក្សាថ្នាំកុំឲ្យខូច មិនត្រូវទុកនៅក្នុងបន្ទប់ទឹក ឬទូរទឹកកកទេ។ លើទីផ្សារប្រហែលជាមានថ្នាំម៉ាក Losartan ផ្សេងគ្នា ហើយការរក្សាទុកក៏ខុសគ្នា។ ហេតុនេះសំខាន់ណាស់ ត្រូវពិនិត្យមើលក្រដាសណែនាំផលិតផលពីការរក្សាទុក ឬសួរឱសថការី។ ដើម្បីសុវត្ថិភាព គួរថែរក្សាទុកថ្នាំគ្រប់ប្រភេទឲ្យឆ្ងាយពីដៃក្មេង និងសត្វចិញ្ចឹម។
ពុំគួរចោលថ្នាំតាមបង្គន់ ឬតាមលូបង្ហូរទឹកទេ លើកលែងតែមានការណែនាំពីគ្រូពេទ្យ។ សំខាន់ណាស់ត្រូវកម្ទេចថ្នាំប្រភេទនេះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ពេលហួតកាលកំណត់ ឬលែងប្រើ។ ពិភាក្សាជាមួយឱសថការី សម្រាប់ព័ត៌មានលម្អិតពីរបៀបកម្ទេចថ្នាំ។
កត្តាគួរប្រុងប្រយ័ត្ន
៤- ត្រូវដឹងអីខ្លះមុនប្រើ?
មុនសម្រេចចិត្តប្រើថ្នាំនេះត្រូវដឹងកត្តាមួយចំនួនដើម្បីបញ្ចៀសការប្រឈមដោយសារថ្នាំ Losartan ដូចជា៖
– ប្រាប់វេជ្ជបណ្ឌិត និងឱសថការី បើយើងមានប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំ Losartan និងពពួក Losartan ផ្សេងទៀត ឬសារធាតុផ្សំណាមួយក្នុងថ្នាំ។ សាកសួរឱសថការី ពាក់ព័ន្ធបញ្ជីរាយមុខសារធាតុផ្សំក្នុងថ្នាំនេះ។
– ប្រាប់វេជ្ជបណ្ឌិត បើយើងមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងកំពុងលេបពពួកថ្នាំ Aliskiren (Tekturna in amturnide ថ្នាំ Tekamlo និង Tekturna hct) វេជ្ជបណ្ឌិតប្រហែលជាអាចប្រាប់យើង កុំឲ្យប្រើប្រាស់ថ្នាំនេះ។
– ប្រាប់វេជ្ជបណ្ឌិតបើយើងកើត ឬធ្លាប់កើត ជំងឺខ្សោយបេះដូង ជំងឺលើតម្រងនោម ឬជំងឺថ្លើមជាដើម។
– ប្រាប់ទៅវេជ្ជបណ្ឌិតបើកំពុងតែបំបៅដោះកូន។
– ត្រូវដឹងថាថ្នាំ Losartan អាចធ្វើឲ្យងងុយគេង ស្រាលក្បាល សន្លប់ តែងកើតឡើងជាទូទៅ ពេលចាប់ផ្ដើមប្រើដំបូង។ ដើម្បីចៀសវាងបញ្ហានេះ ត្រូវក្រោកពីគ្រែគេងយឺតៗ ដាក់ជើងនៅលើកម្រាលប្រហែល ២-៣ នាទីមុនក្រោកឈរ។
– ត្រូវដឹងថាអាការៈ រាក ក្អួត ផឹកទឹកមិនគ្រប់គ្រាន់ បែកញើសច្រើន សុទ្ធតែអាចធ្វើឲ្យសម្ពាធឈាមធ្លាក់ចុះ នាំឲ្យមានអារម្មណ៍ស្រាលក្បាល និងសន្លប់។ ប្រាប់វេជ្ជបណ្ឌិតបើមានបញ្ហាទាំងនេះ ឬវិវត្តទៅរកបញ្ហានេះអំឡុងពេលព្យាបាល។
– ប្រាប់វេជ្ជបណ្ឌិត ឱសថការី គ្រប់ថ្នាំកំពុងប្រើ ឬមានគម្រោងប្រើ ទាំងមាន ឬគ្មានវេជ្ជបញ្ជា រាប់បញ្ចូលទាំងពពួកវីតាមីន អាហារបំប៉ន និងឱសថបុរាណ ពិសេសត្រូវប្រាប់បើយើងកំពុងប្រើថ្នាំដូចជា Aspirin និងពពួកថ្នាំ Nonsteroidal anti-inflammatory (NSAID) មានថ្នាំ Ibuprofen (advil, motrin) និងថ្នាំ Naproxen (aleve, naprosyn) ពពួកថ្នាំ Selective cox-2 inhibitors មានថ្នាំ Celecoxib (celebrex) ពពួកថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោម ដូចជាក្រុមថ្នាំ Potassium-sparing មានថ្នាំ Amiloride (Midamor, In hydroride, In moduretic) ពពួកថ្នាំ Spironolactone (Aldactone និង In aldactazide) ថ្នាំ Triamterene (Dyrenium, In dyazide, In maxzide) ថ្នាំ Fluconazole (Diflucan) ថ្នាំ Lithium (Eskalith cr, Eskalith, Lithobid) ថ្នាំ Phenobarbital ពពួកអាហារបំប៉នមានសារជាតិប៉ូតាស្យូម និងថ្នាំ Rifampin (Rifadin, Rimactane)។ ករណីនេះវេជ្ជបណ្ឌិត អាចនឹងផ្លាស់ប្ដូរកម្រិតថ្នាំ ឬតាមដានយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្នលើផលរំខានរបស់ថ្នាំ។
៥- មានសុវត្ថិភាពចំពោះស្រ្តីកំពុងពពោះ និងបំបៅដោះកូនទេ?
មិនមានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ពីសុវត្ថិភាពការប្រើថ្នាំនេះ ទាំងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ និងបំបៅដោះបេប៊ី។ ហេតុនេះពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ពីគុណប្រយោជន៍ និងហានិភ័យមុនពេលប្រើ គឺជារឿងចាំបាច់។ យោងតាមរដ្ឋបាលចំណីអាហារ និងឱសថ នៅអាមេរិក (FDA) ថ្នាំនេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ក្នុងបញ្ជីថ្នាំគ្រោះថ្នាក់កម្រិត D សម្រាប់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ។
ចំណាត់ថ្នាក់កម្រិតគ្រោះថ្នាក់នៃថ្នាំទៅលើស្ត្រីមានផ្ទៃពោះរបស់ FDA មានដូចខាងក្រោម៖
– A = គ្មានគ្រោះថ្នាក់
– B = គ្មានគ្រោះថ្នាក់ ក្នុងការសិក្សាមួយចំនួន
– C = អាចមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លះៗ
– D = មានភស្តុតាងជាវិជ្ជមានថាមានគ្រោះថ្នាក់
– X = ហាមប្រើ
– N = មិនមានព័ត៌មាន។
ស្វែងយល់ពីផលរំខាន
៦- ផលរំខានមានអីខ្លះ?
ត្រូវស្វែងរកជំនួយបន្ទាន់ពីគ្រូពេទ្យ ក្នុងករណីប្រទះអាការៈប្រតិកម្មចំនួន ដូចជា កន្ទាលត្រអាក ពិបាកដកដង្ហើម ហើមមុខ បបូរមាត់ អណ្ដាត ឬបំពង់ក។
ករណីកម្រថ្នាំ Telmisatan អាចបណ្ដាលឲ្យបែកជាលិកាសាច់ដុំសន្ធាន (Skeletal muscle) ជាហេតុវិវត្តទៅរកជំងឺខ្សោយតម្រងនោម។ ហេតុនេះ ទាក់ទងវេជ្ជបណ្ឌិតភ្លាម បើមានអកាៈឈឺចាប់សាច់ដុំ ទន់សាច់ដុំ ខ្សោយកំលាំង ពិសេសបើមានគ្រុន ក្អួតចង្អោរ និងទឹកនោមប្រែជាពណ៌ក្រមៅ។
– ទាក់ទងទៅវេជ្ជបណ្ឌិតជាបន្ទាន់បើយើងមានអាការ៖ ចង់សន្លប់ ឈឺចាប់ ឬមានអារម្មណ៍ រលាកនៅពេលនោម ស្បែកស្លេក ស្រាលក្បាល ហត់ ចង្វាក់បេះដូងដើរញាប់ ពិបាកប្រមូលអារម្មណ៍ ដកដង្ហើមមានសំឡេងដូចហួច ឈឺទ្រូង ងងុយខ្លាំង វង្វេងវង្វាន់ អារម្មណ៍មិននឹងន ស្រេកទឹក បាត់បង់ចំណង់អាហារ ចង្អោរ ក្អួត ហើម ឡើងទម្ងន់ នោមតិច ឬច្រើនជាងធម្មតា មិននោមសោះ កើនកម្រិតប៉ូតាស្យូម ចង្វាក់បេះដូងធ្លាក់ចុះ ជីពចរខ្សោយ សាច់ដុំខ្សោយ មានអារម្មណ៍ញ័រចុងដៃ ចុងជើង)។
– ផលរំខានទូទៅអាចរួមមាន៖ រោគសញ្ញាគ្រុនក្ដៅ តឹងច្រមុះ កណ្ដាស់ ស្ងួតបំពង់ក គ្រុនក្ដៅ ក្អកស្ងួត រមួលសាច់ដុំ ឈឺជើង ឬខ្នង ឈឺពោះ រាក ឈឺក្បាល វិលមុខ មានអារម្មណ៍អស់កម្លាំង ឬមានបញ្ហាពេលគេង (គេងមិនលក់)។
មនុស្សគ្រប់គ្នា មិនប្រាកដថាមានរោគសញ្ញាដូចគ្នាទាំងអស់ទេ នៅអាចមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀត ហេតុនេះបើមានចម្ងល់ អាចពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការីបន្ថែម។
ស្វែងយល់ពីអន្តរកម្មថ្នាំ
៧- អន្តរកម្មថ្នាំ
Losartan អាចមានប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំផ្សេងទៀតយើងកំពុងប្រើ ធ្វើឲ្យផ្លាស់ប្ដូរអំពើរបស់ថ្នាំ បង្កើនគ្រោះថ្នាក់ ផលរំខានទៅដល់យើង។ ដើម្បីចៀសវាងអន្តរកម្មពីថ្នាំនេះ គួររក្សាទុកបញ្ជីឈ្មោះថ្នាំទាំងអស់យើងកំពុងប្រើ ទាំងមាន ឬគ្មានវេជ្ជបញ្ជា និងផលិតផលពីរុក្ខជាតិ យកបញ្ជីនោះទៅឲ្យវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការីពិនិត្យមើល។ ដើម្បីសុវត្ថិភាព កុំចាប់ផ្ដើមប្រើ ឬឈប់ប្រើ ផ្លាស់ប្ដូរកម្រិតថ្នាំដោយគ្មានការណែនាំ និងយល់ព្រមពីវេជ្ជបណ្ឌិតឲ្យសោះ។
ពពួកថ្នាំអាចមានប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំ Losartan មានដូចជា៖
– ថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោម
– ថ្នាំបញ្ចុះសម្ពាធឈាមដទៃទៀត
– ថ្នាំ Lithium
– ថ្នាំ Celecoxib
– ថ្នាំ Aspirin ឬពពួកថ្នាំ NSAIDS (non-steroidal anti-inflammatory drugs) ផ្សេងទៀតដូចជា ថ្នាំ Ibuprofen (Advil, Motrin) ថ្នាំ Naproxen (Aleve) ថ្នាំ Diclofenac ថ្នាំ Indomethacin ថ្នាំ Meloxicam និងថ្នាំផ្សេងៗទៀត។
៨- អន្តរកម្មជាមួយអាហារ ឬគ្រឿងស្រវឹង
ថ្នាំ Losartan អាចមានប្រតិកម្មជាមួយអាហារ ឬស្រា អាចធ្វើឲ្យផ្លាស់ប្ដូរអំពើរបស់ថ្នាំ បង្កើនហានិភ័យ ផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរ។ មុននឹងប្រើថ្នាំនេះ ត្រូវពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការី បើធ្លាប់មានប្រតិកម្មជាមួយអាហារ ឬស្រា។
៩- អន្តរកម្មជាមួយសុខភាព
ថ្នាំ Losartan អាចមានអន្តរកម្មជាមួយសុខភាពយើង នាំឲ្យស្ថានភាពសុខភាពកាន់តែដុនដាប ឬអាចផ្លាស់ប្ដូរអំពើថ្នាំទៀតផង។ សំខាន់បំផុត ត្រូវប្រាប់វេជ្ជបណ្ឌិត និងឱសថការីបានដឹងពីស្ថានភាពសុខភាពទាំងអស់របស់យើងបច្ចុប្បន្ន ពិសេសធ្លាប់មានប្រតិកម្ម Angioedema និងជំងឺមួយចំនួនដូចជា៖
– ជំងឺលើតម្រងនោម
– ជំងឹខ្សោយបេះដូងធ្ងន់ធ្ងរ នាំឲ្យមានបញ្ហាដល់តម្រងនោម
– ជំងឺទឹកនោមផ្អែម កំពុងប្រើថ្នាំ Aliskiren (Tektuma®)
– ជំងឺដែលមានជំងឺលើតម្រងនោម កំពុងប្រើថ្នាំ Aliskiren (Tektuma®) ក៏មិនគួរប្រើថ្នាំ Losartan ដូចគ្នា។
អតុល្យភាព អេឡិចត្រូលីត (កើនខ្ពស់ ឬចុះទាប កម្រិតប៉ូតាស្យូម ឬសូដ្យូមក្នុងរាងកាយ) ហេតុនេះត្រូវប្រើដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ព្រោះអាចបណ្ដាលឲ្យស្ថានភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។
– ជំងឺថ្លើម រួមបញ្ចូលទាំងក្រិនថ្លើម (Cirrhosis) ដូចនេះត្រូវប្រើដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ព្រោះផលប៉ះពាល់អាចកើនឡើង ដោយសារការបញ្ចេញសារធាតុស្តុកក្នុងថ្នាំនេះចេញពីរាងកាយមានសភាពយឺតយ៉ាវ។
– Angioedema (ប្រតិកម្មអាលែក្ស៊ីមួយប្រភេទ) ជាមួយនឹងថ្នាំបញ្ចុះសម្ពាធឈាមដទៃទៀត ដូចជាថ្នាំ Benazepril ថ្នាំ Enalapril ថ្នាំ Lisinopril ថ្នាំ Lotrel® ថ្នាំ Vasotec® ថ្នាំ Zestoretic®, និង Zestril®។ បើមានប្រវត្តិប្រើថ្នាំទាំងនេះបណ្តាលឲ្យអាលែកហ្ស៊ី ការប្រើថ្នាំ Losartan ក៏អាចបណ្ដាលអាការៈនេះកើតឡើងម្ដងទៀតដែរ។
ស្វែងយល់ពីកម្រិតថ្នាំ
ព័ត៌មានទាំងនេះ មិនបានរាប់ជាការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យនោះទេ។ ត្រូវតែពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការី មុនពេលចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រភេទនេះ។
១០- មនុស្សពេញវ័យត្រូវប្រើកម្រិតណា?
កម្រិតប្រើទូទៅលើមនុស្សពេញវ័យសម្រាប់ជំងឺ Diabetic Nephropathy
– កម្រិតប្រើដំបូង៖ ៥០មិល្លីក្រាម លេបមួយថ្ងៃម្តង។
– កម្រិតប្រើបន្ថែម៖ ២៥-១០០ មិល្លីក្រាម ១-២ ដង/ថ្ងៃ។
កម្រិតប្រើទូទៅលើមនុស្សពេញវ័យសម្រាប់ជំងឺលើសសម្ពាធឈាម (Hypertension)
– កម្រិតប្រើដំបូង៖ ៥០មិល្លីក្រាម លេបមួយថ្ងៃម្តង។
– កម្រិតប្រើបន្ថែម៖ ២៥-១០០ មិល្លីក្រាម ១-២ ដង/ថ្ងៃ។
១១- កូនក្មេងត្រូវប្រើកម្រិតណា?
កម្រិតប្រើថ្នាំ Losartan លើក្មេងៗជំងឺលើសសម្ពាធឈាម (Hypertension)
– ក្មេងៗអាយុ ៦ ឆ្នាំឡើង៖ ០,៧ មិល្លីក្រាម/គីឡូ មួយថ្ងៃលេបម្ដង (កម្រិតអតិបរមា ៥០ មិល្លីក្រាម)។
១២- ទម្រង់ថ្នាំដូចម្ដេចខ្លះ?
Losartan នៅលើទីផ្សារ មានទម្រង់ និងកម្រិតប្រើដូចខាងក្រោម៖
– ថ្នាំគ្រាប់សម្រាប់លេប៖ ២៥មិល្លីក្រាម ៥០មិល្លីក្រាម និង ១០០ មិល្លីក្រាម។
១៣- ករណីបន្ទាន់ ឬប្រើថ្នាំលើសកម្រិត
សូមទូរសព្ទទៅផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់ ១១៩ ឬប្រញាប់ទៅមន្ទីរពេទ្យនៅជិតបំផុត។
សញ្ញាប្រើថ្នាំលើសកម្រិតរួមមាន៖
– វិលមុខខ្លាំង
– សន្លប់
– ចង្វាក់បេះដូងខុសប្រក្រតី។
១៤- ករណីភ្លេចលេបថ្នាំ
បើភ្លេចលេបថ្នាំ សូមលេបវាភ្លាម ប៉ុន្តែបើកៀកពេលត្រូវលេបថ្នាំបន្ទាប់ ត្រូវរំលងថ្នាំភ្លេចនោះ លេបថ្នាំតាមពេលត្រូវលេបបន្តបានហើយ កុំលេបថ្នាំពីរកម្រិតក្នុងពេលតែមួយ។
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នកជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយពេទ្យជំនាញ។ HelloHealth Group មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
[embed-health-tool-bmi]
