១. អ្វីជាការឡើងជាតិស្ករក្នុងឈាម និងផលវិបាក?
បញ្ហាឡើងជាតិស្ករក្នុងឈាម ឬយើងហៅថា Hyperglycemia ជាគ្រោះថ្នាក់មួយដែលអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមគ្រប់រូបអាចជួបប្រទះ។ ដូច្នេះហើយទើបទាមទារឲ្យអ្នកជំងឺ ឬសមាជិកគ្រួសារអ្នកជំងឺខ្លួនឯងអាចអង្កេត អាចដឹង និងដឹងពីដំណោះស្រាយប្រសិនបើមានរោគសញ្ញាដូច្នេះមែន។ កម្រិតជាតិគ្លុយកូសក្នុងឈាម គឺជាបរិមាណស្ករមួយប្រភេទនៅក្នុងឈាម ហើយពេលដែលកម្រិតជាតិស្ករកើនឡើងខ្លាំង ឬលើសពី២៥០ មិល្លីក្រាម/ដេស៊ីលីត្រ ឬ១៤មិល្លីម៉ូល/លីត្រ ចាត់ទុកថាអ្នកជំងឺនោះមានបញ្ហាឡើងជាតិស្ករក្នុងឈាម (hyperglycemia) ហើយ។ ការកើនឡើងកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមខ្ពស់ពេក អាចបង្កជារោគសញ្ញាធ្ងន់ធ្ងរដែលតម្រូវឲ្យមានការព្យាបាលភ្លាមៗ។
បើសិនជាមិនព្យាបាលទេ បញ្ហានេះអាចនឹងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ និងនាំឲ្យមានផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរមួយចំនួនដូចជាបញ្ហាសន្លប់ដោយសារជំងឺទឹកនោមផ្អែមដែលតម្រូវឲ្យយើងមានការថែទាំ និងសង្គ្រោះបន្ទាន់ ជាដើម។
ការដែលមានជាតិស្ករច្រើននៅក្នុងឈាមក្នុងរយៈពេលវែង អាចធ្វើឲ្យយើងខូចប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ សរសៃឈាម និងសរីរាង្គសំខាន់ៗ ដែលអាចនាំឲ្យមានបញ្ហាដូចជា គាំងបេះដូង គ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាល (stroke) ខ្សោយតម្រងនោម ងងឹតភ្នែក របួសមិនជាសះស្បើយ និងពិការ ជើង ជាដើម។
២. ធ្វើម៉េចមើលដឹងបញ្ហាឡើងជាតិស្ករក្នុងឈាម?
យើងអាចសង្កេតលើសញ្ញាសំខាន់ៗមួយចំនួនដែលអ្នកជំងឺអាចជួបប្រទះ៖
– ស្រេកទឹកគ្រប់ពេល
– បត់ជើងតូចច្រើន ជាពិសេសពេលយប់
– ស្រវាំងភ្នែក
– អស់កម្លាំងខ្លាំងគ្រប់ពេល
– ស្ងួតមាត់
បើការឡើងជាតិស្ករខ្ពស់ក្នុងឈាម កាន់តែធ្ងន់អ្នកជំងឺអាចនឹង៖
– ចង្អោរ
– ឈឺក្រពះ
– ដង្ហើមខុសប្រក្រតី
– ក្លិនដង្ហើមធុំដូចអាល់កុល
– កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងអាចឈានដល់សន្លប់ ឬបាត់បង់ស្មារតី
ករណីចេញសញ្ញាណាមួយករណីធ្ងន់ គួរបញ្ជូនអ្នកជំងឺទៅមន្ទីរពេទ្យភ្លាម។
៣. ហេតុអ្វីបានជាជាតិស្ករក្នុងឈាមកើនឡើង?
ការគ្រប់គ្រងជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ គឺយើងត្រូវរក្សាតុល្យភាព និងតាមដានពីកម្រិតអាំងស៊ុយលីន របបអាហារ និងការហាត់ប្រាណ ឬសកម្មភាពរាងកាយឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។
សកម្មភាពទាំងបីខាងលើ គឺត្រូវតែមានតុល្យភាព។ បើសិនមួយក្នុងចំណោមនោះខុសធម្មតា កម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមក៏ខុសដូចគ្នាដែរ។ ជាទូទៅ កម្រិតជាតិស្ករខ្ពស់ជាងធម្មតាអាចបង្កដោយ៖
– ការខកខានចាក់អាំងស៊ុយលីន ឬមិនបានចាក់ត្រូវតាមកម្រិត
– អាំងស៊ុយលីនហួសកាលកំណត់ប្រើប្រាស់ ឬរក្សាទុកមិនបានត្រឹមត្រូវ
– មិនធ្វើតាមផែនការរបបអាហារ (ដូចជាញ៉ាំច្រើនដងពេក ឬញ៉ាំអាហារសម្រន់ច្រើនពេក)
– ញ៉ាំអាហារ ឬភេសជ្ជៈដែលមានជាតិកាបូអ៊ីដ្រាត ឬស្ករច្រើនពេក
– ហាត់ប្រាណតិចជាងធម្មតា
– ការបង្ករោគ ជំងឺផ្សេងទៀត ឬមករដូវ
– បញ្ហាអារម្មណ៍ ដូចជារំជួលចិត្តខ្លាំងពេក ឬស្ត្រេស
– ពេលខ្លះ នៅអំឡុងពេល ឬបន្ទាប់ពីយើងហាត់ប្រាណខ្លាំងជ្រុល (Stress effect)
– ប្រើថ្នាំប្រភេទផ្សេងទៀត ដែលប៉ះពាល់ដល់សកម្មភាពថ្នាំទឹកនោមផ្អែមរបស់យើង
៤. ការពិនិត្យ
ដោយសារតែការពិនិត្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម គឺជាផ្នែកមួយនៃផែនការគ្រប់គ្រងជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ យើងអាចនឹងត្រូវពិនិត្យកម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមច្រើនដងក្នុងមួយថ្ងៃដោយប្រើឧបករណ៍វាស់កម្រិតជាតិស្ករ (Glucometer)។ ការធ្វើដូចនេះ អាចជួយយើងដឹងនៅពេលមានបញ្ហាឡើងកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមខ្ពស់ ដែលពេលខ្លះមិនបញ្ចេញរោគសញ្ញា។ អ្នកដែលមិនធ្វើតេស្តកម្រិតជាតិស្ករញឹកញាប់ អាចនឹងមានកម្រិតជាតិស្ករខ្ពស់ ដែលគ្រប់គ្រាន់អាចបំផ្លាញដល់រាងកាយទាំងដែលយើងមិនដឹងខ្លួនសោះ។
បើសិនយើងរកឃើញថាកំពុងមានបញ្ហាឡើងកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមច្រើនដង នោះគ្រូពេទ្យអាចនឹងណែនាំឲ្យផ្លាស់ប្ដូរកម្រិតអាំងស៊ុយលីន ឬផែនការរបបអាហារ ដើម្បីធ្វើឲ្យកម្រិតជាតិស្ករត្រលប់មកកម្រិតធម្មតាដែលនាំឲ្យមានសុខភាពល្អវិញ។
៥. ការព្យាបាល
ទាមទារដោះស្រាយភ្លាមៗ បើជាតិស្ករក្នុងឈាមកើនខ្ពស់ជាង ២៥០មិល្លីក្រាម/ដេស៊ីលីត្រ ឬ១៤មិល្លីមូល/លីត្រ។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាជំហានផ្សេងៗ ដែលយើងត្រូវធ្វើ៖
– ពិនិត្យមើលកម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាម និងចាក់អាំងស៊ុយលីនដែលមានសកម្មភាពរយៈពេលខ្លី។
– បើសិនជាយើងមិនច្បាស់ពីកម្រិតអាំងស៊ុយលីនដែលត្រូវចាក់បន្ថែមឲ្យសមនឹងកម្រិតដែលយើងត្រូវការ យើងអាចទាក់ទងសាកសួរគ្រូពេទ្យបន្ថែម។
– ញ៉ាំទឹកឲ្យបានច្រើន (យ៉ាងហោចណាស់ ១កែវក្នុងពេលមួយម៉ោង)
– ចៀសវាងការហាត់ប្រាណខ្លាំង
– ពីរម៉ោងក្រោយមកយើងត្រូវពិនិត្យមើលកម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមជាថ្មី
ករណីធ្ងន់ ត្រូវចាក់អាំងស៊ុយលីនដែលមានសកម្មភាពរយៈពេលខ្លីភ្លាមដែរ (១០% នៃកម្រិតចាក់ប្រចាំថ្ងៃ) និងត្រូវទាក់ទងទៅគ្រូពេទ្យ ឬទៅមន្ទីរពេទ្យជាបន្ទាន់។
[embed-health-tool-bmi]
