ចំណេះដឹងមូលដ្ឋាន
១- អ្វីជាជំងឺមហារីកខួរក្បាល?
ជំងឺមហារីកខួរក្បាលគឺជាការរីកលូតលាស់ខ្លាំងរបស់កោសិកាមហារីកដែលមិនធម្មតា (ដុំសាច់មហារីក) នៅក្នុងខួរក្បាល។ មហារីកខួរក្បាលចែកចេញជាពីរប្រភេទគឺ៖
– មហារីកខួរក្បាលដំណាក់កាលដំបូង មិនសូវមានកើតទេ និងកើតចេញពីខួរក្បាល។
– មហារីកខួរក្បាលដំណាក់កាលទី ២ ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាមហារីកខួរក្បាល ដែលមហារីកបានរាលដាលពីផ្នែកផ្សេងទៀតនៃរាងកាយនិងរីករាលដាលទៅខួរក្បាល ហើយជំងឺនេះឃើញកើតមានញឹកញាប់។
ជំងឺមហារីកខួរក្បាលមិនអាចព្យាបាលជាទេ ប៉ុន្តែអត្រាការរស់រានមានជីវិតក៏អាចកើនមានដែរ បើសិនជាបានដឹងលឿនពីករណីនេះ។ អ្នកជំងឺអាចពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យពីរដំណាក់កាលនៃការថតស្កេនខួរក្បាលត្រឹមត្រូវ។
២- តើជំងឺមហារីកខួរក្បាលកើតច្រើនដែលឬទេ?
ជំងឺមហារីកខួរក្បាលដំណាក់កាលទី ២ គឺកើតមានច្រើនលើមនុស្សពេញវ័យខណៈដែលជំងឺមហារីកខួរក្បាលដំណាក់កាលបឋមកើតមានច្រើនលើកុមារ និងក្មេងដែលមានអាយុក្រោម ២0 ឆ្នាំ។ មហារីកខួរក្បាលគឺជាជំងឺដែលនាំមុខគេនៃការស្លាប់បើធៀបទៅនឹងជំងឺមហារីកផ្សេងទៀត។
យល់ដឹងពីរោគសញ្ញា
១- រោគសញ្ញានៃជំងឺមហារីកខួរក្បាល
រោគសញ្ញាទូទៅនៃមហារីកខួរក្បាលមានដូចជា៖
– ឈឺក្បាល ភាគច្រើននៅពេលព្រឹក
– ចង្អោរ និងក្អួត
– ផ្លាស់ប្តូរសមត្ថភាពក្នុងការនិយាយ ស្តាប់ ឬមើល
– មានបញ្ហាលើតុល្យភាពរាងកាយ ឬការដើរ
– មានបញ្ហាលើការគិត ឬការចងចាំ
– មានអារម្មណ៍ខ្សោយ ឬងងុយដេក
– មានការផ្លាស់ប្តូរអារម្មណ៍ ឬអាកប្បកិរិយា
ក្រៅពីនេះក៏អាចមានរោគសញ្ញាមួយចំនួនដែលមិនបានរៀបរាប់ខាងលើ។ ប្រសិនបើយើងមានកង្វល់អំពីរោគសញ្ញាសូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។
២- ពេលណាត្រូវទៅជួបគ្រូពេទ្យ?
គ្នាយើងគួរតែទៅជួបគ្រួពេទ្យប្រសិនបើមានបញ្ហាដូចខាងក្រោម៖
– រោគសញ្ញាមិនបានធូរ ឬកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។
– ឈឺក្បាលញឹកញាប់ហើយប៉ះពាល់ដល់សកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ។
– បើយើងឧស្សាហ៍ប្រកាច់។
យល់ដឹងពីមូលហេតុ
១- មូលហេតុនៃជំងឺមហារីកខួរក្បាល
មូលហេតុនៃជំងឺមហារីកខួរក្បាលដំណាក់កាលដំបូងភាគច្រើនមិនត្រូវបានដឹងច្បាស់លាស់ទេ តែថាអាចបណ្តាលមកពីការផ្លាស់ប្តូរនៃជាលិកានៅក្នុងកោសិកាខួរក្បាលលូតលាស់លឿនមិនធម្មតា។ ដំណាក់កាលដំបូងនៃមហារីកខួរក្បាលមានច្រើនប្រភេទហើយអាស្រ័យលើប្រភេទនៃកោសិកាដែលកើត។
ជំងឺមហារីកខួរក្បាលទី ២ បណ្តាលមកពីកោសិកាមហារីកដែលរាលដាលពីផ្នែកផ្សេងទៀតនៃរាងកាយទៅខួរក្បាល។ មហារីកខួរក្បាលច្រើនកើតលើអ្នកដែលមានប្រវត្តិធ្លាប់កើតមហារីក។ ជំងឺមហារីកប្រភេទនេះភាគច្រើនរាលដាលពីជំងឺមហារីកដទៃទៀតមានដូចជា៖
– ជំងឺងឺមហារីកសុដន់
– ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំ
– ជំងឺមហារីកតម្រងនោម
– ជំងឺមហារីកសួត
– និងជំងឺមហារីកស្បែក (Melanoma)។
យល់ដឹងពីកត្តាប្រឈម
១- កត្តាប្រឈមនៃជំងឺមហារីកខួរក្បាល
កត្តាហានិភ័យសម្រាប់ជំងឺមហារីកខួរក្បាលមានដូចជា៖
ការកំណត់ពីមូលហេតុពិតប្រាកដនៃជំងឺមហារីកខួរក្បាលមានការពិបាក ដូច្នេះហើយ គ្រូពេទ្យអាចកំណត់ពីកត្តាប្រឈមបានដោយសារ៖
– អាយុជាកត្តាប្រឈមនៃដុំសាច់ក្នុងខួរក្បាលអាចកើនឡើងតាមអាយុហើយ ដុំសាច់មួយចំនួនអាចកើតឡើងលើវ័យកុមារ។
– ការប៉ះពាល់នឹងកាំរស្មី។
– ប្រវត្តិគ្រួសារមានជំងឺមហារីកខួរក្បាល។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
- ស្រីៗប៉ុន្មានក្រុមនេះ អាចប្រឈមខ្ពស់ជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន តម្រូវឲ្យធ្វើតេស្ត១ឆ្នាំម្តង
- ប្រយ័ត្នស្រីៗ! មានសញ្ញាទាំងនេះ តិចកើតមហារីកមាត់ស្បូនមិនដឹងខ្លួន
- តួនាទីសំខាន់របស់ម៉ាក់ប៉ា ចំពោះមីអូនពាក់ព័ន្ធមហារីកមាត់ស្បូន
យល់ពីរោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល
១– រោគវិនិច្ឆ័យជំងឺមហារីកខួរក្បាល
ដើម្បីកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យបានត្រឹមត្រូវវេជ្ជបណ្ឌិតអាចធ្វើតេស្តដូចខាងក្រោម៖
– ធ្វើការពិនិត្យលើសុខភាព និងរាងកាយ
– ការច្រិបសាច់ដុំពីសាច់ខួរក្បាលដើម្បីពិនិត្យមើលកោសិកានៃជាលិកាខួរក្បាល
– ស្កេន MRI
– ស្កេន CT
២– ការព្យាបាលជំងឺមហារីកខួរក្បាល
ជម្រើសក្នុងការព្យាបាលសម្រាប់ជំងឺមហារីកខួរក្បាលអាចមានមួយ ឬច្រើនដូចខាងក្រោម៖
ការវះកាត់
សំរាប់ការវះកាត់ជាសះស្បើយឬអត់ត្រូវអាស្រ័យលើប្រភេទនៃដុំសាច់ និងទីតាំងរបស់ដុំសាច់។ លើសពីនេះទៅទៀតការវះកាត់អាចឃើញពីរោគវិនិច្ឆ័យនៃមហារីក និងអាចកាត់បន្ថយសម្ពាធនៅក្នុងខួរក្បាលបានដែរ។
ការព្យាបាលដោយកាំរស្មី
ការព្យាបាលដោយកាំរស្មីត្រូវបានធ្វើឡើងដោយអ្នកជំនាញខាងការថតកាំរស្មី និងអ្នកជំនាញខាងវិទ្យុសកម្ម ដែលត្រូវបានប្រើសម្រាប់ការវះកាត់ដុំសាច់ (ឬមិនអាចវះកាត់បាន) ឬធ្វើក្រោយពេលវះកាត់។
ការព្យាបាលគីមី
ការព្យាបាលគីមីត្រូវបានគេប្រើច្រើនសម្រាប់ការព្យាបាលជំងឺមហារីក ប៉ុន្តែមិនបានត្រូវគេប្រើលើការព្យាបាលដុំសាច់ខួរក្បាលដំណាក់កាលដំបូងឡើយ។ ថ្នាំប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្កួតជ្រូកដូចជា ថ្នាំ Phenytoin ត្រូវបានគេប្រើមុន និងក្រោយពេលវះកាត់ដើម្បីការពារការប្រកាច់។ សំរាប់ការហើមក្នុងខួរក្បាល គ្រូពេទ្យនឹងចេញថ្នាំ steroid (dexamethasone) ឲ្យប្រើ។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
ការផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅ និងការព្យាបាលនៅផ្ទះ
១- តើការផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅនិងការព្យាបាលនៅផ្ទះអ្វីខ្លះដែលអាចជួយគ្រប់គ្រងលើជំងឺមហារីកខួរក្បាល?
របៀបរស់នៅនិងការព្យាបាលតាមផ្ទះខាងក្រោមអាចជួយអ្នកឱ្យទប់ទល់នឹងជំងឺមហារីកខួរក្បាលបាន៖
– ស្វែងរកក្រុមគាំទ្រដើម្បីជួយអ្នកជំងឺក្នុងការគ្រប់គ្រងទម្លាប់ប្រចាំថ្ងៃ និងផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកអារម្មណ៍ដល់អ្នកជំងឺ។
– ជួបគ្រូពេទ្យជាប្រចាំដើម្បីតាមដានពីស្ថានភាពជំងឺ។
– ទំនាក់ទំនងជាមួយគ្រូពេទ្យបើមានរោគសញ្ញាថ្មីៗ ឬរោគសញ្ញាអ្នកជំងឺកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។
– ត្រូវទៅជួបគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់ប្រសិនបើអ្នកជំងឺមានការប្រកាច់ ឬឈឺក្បាលដែលពីមុនមិនធ្លាប់មានដើម្បីបង្ការពីផលវិបាកនៃជំងឺ។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
- ស្ត្រីធ្លាប់រួមភេទ ឬរៀបការហើយ គួរចាក់វ៉ាក់សាំងការពារមហារីកមាត់ស្បូនទេ?
- ស្រីៗគួរដឹង! មហារីកស្បូន អាចមកពីកត្តាទាំងនេះ
- បន្ថែមពីលើការចាក់វ៉ាក់សាំង មានវិធីអីទៀតការពារជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន?
- តេស្តរកមើលមហារីកមាត់ស្បូន ស្រីៗគួរស្វែងយល់
- ប្រយ័ត្នផងស្រីៗ! បើខ្លាចកើតមហារីកស្បូន ត្រូវចេះបង្ការ
[embed-health-tool-bmi]
