និយមន័យ
១- អ្វីជាជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិក ?
ត្រួតពិនិត្យដោយ វេជ្ជ. ចាន់ ស៊ីណេត · ឯកទេសសម្ភព និងរោគស្ត្រី · មន្ទីរពេទ្យបង្អែកមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន សែនសុខ
១- អ្វីជាជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិក ?
ជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិក (វីតាមីន B9) នៅក្នុងឈាម ព្រោះអាស៊ីដប្រភេទនេះ គឺជាវីតាមីន B ជួយរាងកាយផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហម ហើយនៅពេលមានគ្រាប់ឈាមក្រហមមិនគ្រប់គ្រាន់ នឹងធ្វើឲ្យយើងមានជំងឺស្លេកស្លាំងនេះឯង។
គ្រាប់ឈាមក្រហម មាននាទីដឹកនាំអុកស៊ីហ្សែនទៅគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់នៃរាងកាយ នៅពេលយើងមានជំងឺស្លេកស្លាំង មានន័យថាឈាមយើងដឹកនាំអុកស៊ីហ្សែនមិនគ្រប់គ្រាន់ទៅកាន់ជាលិកា និងសរីរាង្គផ្សេងៗ។ បើគ្មានអុកស៊ីហ្សែនគ្រប់គ្រាន់ រាងកាយមិនអាចធ្វើការបានល្អដូចគ្នា។
កម្រិតអាស៊ីដហ្វូលិកទាប អាចធ្វើឲ្យមានជំងឺ Megaloblastic Anemia ជាជំងឺដែលគ្រាប់ឈាមក្រហមធំខុសធម្មតា ប៉ុន្តែគ្រាប់ឈាមនេះមានចំនួនតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដោយមានរាងពងក្រពើ ហើយវាឆាប់ស្លាប់ជាងគ្រាប់ឈាមក្រហមធម្មតា។
មនុស្សភាគច្រើនទទួលបានអាស៊ីដហ្វូលិកគ្រប់គ្រាន់ពីអាហារយើងញ៉ាំ ប៉ុន្តែមួយចំនួនតូច ទទួលបានវីតាមីននេះមិនគ្រប់គ្រាន់ពីអាហារយើងញ៉ាំដូចគ្នា ឬអាចមានបញ្ហាបឺតស្រូបវីតាមីនពីអាហារ។ គួរតែសួរគ្រូពេទ្យ ពាក់ព័ន្ធវីតាមីនណាយើងគួរញ៉ាំ និងមានជាតិអាស៊ីដហ្វូលិក ឬអត់ ហើយបញ្ហាកង្វះជាតិអាស៊ីដហ្វូលិក អាចបណ្តាលឲ្យស្រីៗកំពុងពពោះ ងាយនឹងសម្រាលកូនមកមិនគ្រប់លក្ខណៈ។
២- ជំងឺនេះកើតឡើងញឹកញាប់ដែរទេ?
ជំងឺនេះអាចកើតមានចំពោះមនុស្សគ្រប់វ័យ។ យ៉ាងណា យើងនៅតែអាចទប់ស្កាត់បាន តាមរយៈការដោយកាត់បន្ថយនូវកត្តាប្រឈម និងពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។
៣- រោគសញ្ញាជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វួលិក
រោគសញ្ញាទូទៅចំពោះគ្នាយើងមានជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិកមានដូចជា៖
– ស្បែកស្លេកស្លាំង
– ងាយខឹង
– គ្មានថាមពល គ្មានកម្លាំងកំហែង
– រាក
– អណ្តាតឡើងរលោង
– មានអារម្មណ៏ស្រាលក្បាល
– ភ្លេចច្រើន
– បាត់បង់ចំណង់អាហារ និងស្រកគីឡូ
– មានបញ្ហាពិបាកផ្ចង់អារម្មណ៍
រោគសញ្ញាជំងឺលេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិក អាចដូចគ្នាជាមួយជំងឺគ្រាប់ឈាមផ្សេងទៀត។ ហេតុនេះគួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ដើម្បីធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យមួយដែលត្រឹមត្រូវ។
អ្នកអាចមានរោគសញ្ញាមួយចំនួនមិនបានរៀបរាប់ខាងលើ។ បើមានចម្ងល់ទាក់ទងរោគសញ្ញាជំងឺ ត្រូវពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។
៤- ពេលណាគួរទៅជួបពេទ្យ?
បើសិនប្រទះឃើញរោគសញ្ញាមួយចំនួនដូចរៀបរាប់ខាងលើ គួរប្រញាប់ទៅជួបគ្រូពេទ្យ។ រាងកាយមនុស្សម្នាក់ៗមានលក្ខណៈខុសៗគ្នា អ្វីល្អបំផុតត្រូវជួបគ្រូពេទ្យដើម្បីប្រឹក្សា និងពិនិត្យឲ្យបានទាន់ពេល។
៥- មូលហេតុបង្កឲ្យកើតជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិក
មានមូលហេតុជាច្រើនអាចបង្កឲ្យយើងមានជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិក ដូចជា៖
– ញ៉ាំអាហារមានអាស៊ីដហ្វូលិកមិនគ្រប់គ្រាន់ ដូចជាមិនសូវញ៉ាំបន្លែស្លឹកពណ៌បៃតង ផ្លែឈើស្រស់ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ មេដំបែរ និងសាច់ ពិសេសថ្លើមសត្វ។
– រាងកាយស្រូបជាតិអាស៊ីដហ្វូលិកមិនបានគ្រប់គ្រាន់ ដែលអាចបណ្តាលមកពីផឹកស្រាច្រើន ឬមានបញ្ហាតម្រងនោមធ្ងន់ធ្ងរ ទាមទារឲ្យលាងឈាម។
– មានជំងឺនៅពោះវៀនផ្នែកខាងក្រោម ដូចជាជំងឺ Celiac ខណៈជំងឺស្លេកស្លាំងប្រភេទនេះ ក៏អាចកើតមានចំពោះអ្នកមានមហារីកដែរ។
– ប្រើប្រាស់ថ្នាំមួយចំនួន ដូចជា ថ្នាំប្រកាច់ (Phenytoin (Dilantin), Methotrexate, Sulfasalazine, Triamterene, Pyrimethamine, Trimethoprim-sulfamethoxazole, Barbiturates)។
– កំពុងពពោះ ព្រោះទារកក្នុងផ្ទៃ ត្រូវការអាស៊ីដហ្វូលិកច្រើន ខណៈស្រីៗមានផ្ទៃពោះ អាចស្រូបជាតិវីតាមីននេះ តិចជាងធម្មតា ខណៈបញ្ហាខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិកអំឡុងពេលពពោះ អាចធ្វើឲ្យទារកមានបញ្ហាប៉ះពាល់ដល់ខួរក្បាល ខួរឆ្អឹងខ្នង និងឆ្អឹងខ្នង និងកើតមកមិនអាចស្រូបអាស៊ីតហ្វូលិកបានតែម្តង នាំឲ្យកើតជំងឺស្លេកស្លាំង Megaloblastic Anemia (ជំងឺគ្រាប់ឈាមក្រហមធំខុសធម្មតា និងមានទម្រង់ខុសប្លែកពីគេ)។ ប៉ុន្តែបើឆាប់ទទួលការព្យាបាលត្រឹមត្រូវ អាចជួយការពារទារកកុំឲ្យមានបញ្ហាទាក់ទង ការរៀនសូត្រ និងបញ្ហាស្មារតីបាន។
៦- កត្តាប្រឈមនាំឲ្យកើតជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិក
មានកត្តាប្រឈមជាច្រើន អាចបណ្តាលឲ្យកើតជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះជាតិអាស៊ីដហ្វូលិក ដូចជា៖
– ញ៉ាំអាហារប៉ះពាល់ដល់សុខភាព
– ផឹកស្រាច្រើន
– មានផ្ទៃពោះ
– មិនអាចស្រូបយកអាស៊ីដហ្វូលិកបាន
– កំពុងប្រើថ្នាំមួយចំនួន ដូចជាថ្នាំប្រកាច់
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
ព័ត៌មាននេះមិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។
៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
គ្រូពេទ្យនឹងសួរនាំទាក់ទងសុខភាពយើងពីមុន អាការៈបច្ចុប្បន្ន ហើយបើពេទ្យសង្ស័យថាមានជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិក ពេទ្យអាចធ្វើតេស្តឈាមមួយចំនួន ដើម្បីពិនិត្យមើលចំនួនគ្រាប់ឈាមក្រហម និងរកមើលថា យើងមានអាស៊ីដហ្វូលិកគ្រប់គ្រាន់ដែរទេ ខណៈតេស្តទាំងនោះរួមមាន៖
– តេស្តរាប់គ្រាប់ឈាមទាំងអស់
– តេស្តគ្រាប់ឈាមក្រហម និងកម្រិតអាស៊ីដហ្វូលិក
– តេស្តកម្រិតវីតាមីន B១២ ក៏ត្រូវពិនិត្យដែរ ព្រោះជំងឺមួយចំនួន ពេលខ្វះមានថយចុះកម្រិតអាស៊ីដហ្វូលិក ក៏អាចមានកម្រិតវីតាមីនB១២ ទាបដែរដូចគ្នា ដោយបញ្ហាទាំងពីរ គឺមានរោគសញ្ញាស្រដៀងគ្នា។
គួរតែធ្វើការសិក្សា Barium ប្រសិនបើបញ្ហាបណ្តាលកមកពីប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ។ យ៉ាងណា ពេទ្យមិនងាយធ្វើការពិនិត្យខួរឆ្អឹងខ្នងនោះទេ។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
គោលដៅចម្បងក្នុងការព្យាបាល គឺត្រូវរកឲ្យឃើញមូលហេតុដែលនាំឲ្យកម្រិតអាស៊ីដហ្វូលិកធ្លាក់ចុះទាប ដោយគ្រូពេទ្យ នឹងរកវិធីព្យាបាលល្អមួយសម្រាប់យើង អាស្រ័យលើកត្តាមួយចំនួន៖
– អាយុ សុខភាពទូទៅ និងប្រវត្តិជំងឺ
– ស្ថានភាពកំពុងឈឺ
– អាចទ្រាំទ្រជាមួយថ្នាំមួយចំនួន វិធីព្យាបាលបានកម្រិតណា?
– ជំងឺកើតមានរយៈពេលយូរប៉ុណ្ណា?
– ការគិត និងអ្វីយើងចង់បាន។
វិធីព្យាបាលជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះជាតិអាស៊ីដហ្វូលិករួមមាន៖
– ប្រើវីតាមីន និងថ្នាំបំប៉នសារធាតុរ៉ែ
– ប្តូររបបអាហារ
– ព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំ
– ព្យាបាលជំងឺដែលជាមូលហេតុបង្កឲ្យខ្វះជាតិអាស៊ីដហ្វូលិក។
យើងត្រូវលេបថ្នាំបំប៉នជាតិហ្វូលិករយៈពេល ២-៣ ខែ ឬអាចជាថ្នាំគ្រាប់ ឬចាក់។ ញ៉ាំអាហារសម្បូរពពួកវីតាមីននេះ និងកាត់បន្ថយការផឹកស្រា ជារឿងសំខាន់បំផុត។ បើមានបញ្ហាប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ អាចនាំឲ្យយើងមានជំងឺស្លេកស្លាំង គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការព្យាបាលជំងឺនោះមុន។
៩- ទម្លាប់រស់នៅ
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅមួយចំនួន អាចជួយយើងបង្កជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិកបាន ពិសេសញ៉ាំអាហារសម្បូរជាតិអាស៊ីដប្រភេទនេះ រួមមាន នំប័ុងស្រូវសាលី ផ្លែឈើរសជាតិជូរ និងបន្លែបៃតង។
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នក ជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
បដិសេធ
Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ត្រួតពិនិត្យដោយ
វេជ្ជ. ចាន់ ស៊ីណេត
ឯកទេសសម្ភព និងរោគស្ត្រី · មន្ទីរពេទ្យបង្អែកមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន សែនសុខ