និយមន័យ
១- អ្វីជាជំងឺសូដ្យូមក្នុងឈាមចុះទាប?
Hyponatremia (សូដ្យូមក្នុងឈាមចុះទាប)
ត្រួតពិនិត្យដោយ វេជ្ជ. ចាន់ ស៊ីណេត · មន្ទីរពេទ្យបង្អែកមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន សែនសុខ
ជំងឺសូដ្យូមក្នុងឈាមចុះទាប កើតឡើងនៅពេលកម្រិតសូដ្យូមក្នុងរាងកាយធ្លាក់ចុះខ្លាំង។ កម្រិតសូដ្យូមជាធម្មតា ១៣៥ mEq/L។ សូដ្យូម ជាអេឡិត្រូលីត ជួយគ្រប់គ្រងបរិមាណទឹកមាននៅក្នុង និងជុំវិញកោសិកា ករណីសារធាតុនេះចុះទាប យើងនឹងកើតជំងឺនេះដោយចែកពីរប្រភេទ៖
– ជំងឺសូដ្យូមទាបក្នុងឈាមរ៉ាំរ៉ៃ នៅពេលកម្រិតសូដ្យូមនៅក្នុងរាងកាយធ្លាក់ចុះបន្តិចម្តងៗ យូរជាង ៤៨ ម៉ោង។ រោគសញ្ញាជំងឺប្រភេទនេះមានស្រាល និងមធ្យម។
– ជំងឺសូដ្យូមទាបក្នុងឈាមស្រួចស្រាវ នៅពេលកម្រិតសូដ្យូមនៅក្នុងរាងកាយធ្លាក់ចុះភ្លាមៗ អាចមានរោគសញ្ញាធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជាខួរក្បាលហើម ធ្វើឲ្យសន្លប់ និងស្លាប់តែម្តង។
២- កើតឡើងញឹកញាប់ដែរទេ?
អាចកើតចំពោះមនុស្សគ្រប់វ័យ ជាពិសេសចាស់ជរា។ យ៉ាងណា យើងនៅតែអាចការពារបានតាមរយៈការកាត់បន្ថយកត្តាប្រឈម។ គប្បីពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យសម្រាប់ពត៌មានបន្ថែម។
រោគសញ្ញា
៣- រោគសញ្ញាមានអ្វីខ្លះ?
ជំងឺសូដ្យូមចុះទាបក្នុងឈាម អាចមានរោគសញ្ញាដូចជា៖
– ចង្អោរ និងក្អួត
– ឈឺក្បាល
– វង្វេង
– អស់កម្លាំង ឬហត់នឿយ
– គេងមិនគ្រប់ និងឆេវឆាវ
– សាច់ដុំខ្សោយ កន្តា្រក់ជាប់ ឬរមួល
– ប្រកាច់
– សន្លប់
អាចមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀត មិនបានរៀបរាប់ខាងលើ បើមានចម្ងល់រោគសញ្ញា សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។
៤- ពេលណាគួរទៅជួបពេទ្យ?
ប្រសិនបើយើងដឹងថាមានជំងឺ អាចប្រឈមករណីធ្លាក់ចុះសូដ្យូម ឬមានកត្តាប្រឈមផ្សេងៗ ដូចជាធ្វើការងារបញ្ចេញថាមពលច្រើន និងប្រទះរោគសញ្ញាដូចខាងលើ គួរពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។
មូលហេតុបង្ក
៥- អ្វីខ្លះមូលហេតុបង្ក?
សូដ្យូម សារធាតុសំខាន់ជួយរក្សាសម្ពាធឈាម។ សរីរាង្គសំខាន់ៗជាច្រើន ដូចជាសរសៃប្រសាទ សាច់ដុំ និងជាលិកាផ្សេងទៀត ត្រូវការសារធាតុនេះជាចាំបាច់ ដើម្បីដំណើរការបាន។ ពេលបរិមាណសូដ្យូម នៅក្នុងសារធាតុរាវក្រៅកោសិកាធ្លាក់ក្រោមកម្រិតធម្មតា ជាតិទឹកនឹងចូលទៅក្នុងកោសិកា ដើម្បីរក្សាលំនឹង ធ្វើឲ្យមានរោគសញ្ញាសូដ្យូមទាបក្នុងឈាម។
មានកត្តាច្រើនធ្វើឲ្យធ្លាក់ចុះកម្រិតសូដ្យូមក្នុងឈាមដូចជា៖
– ផឹកទឹកច្រើនពេក
– ថ្នាំ Diuretic ដូចជាថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោម ថ្នាំជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត និងថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់
– បញ្ហាសុខភាពបេះដូង តម្រងនោម ថ្លើម ចង្កោមរោគសញ្ញា SIADH (អ័រម៉ូនប្រឆាំងទឹកនោមលើសកម្រិត) ការក្អួត ឬរាកធ្ងន់ធ្ងររ៉ាំរ៉ៃ ប្រែប្រួលអរម៉ូន និងបែកញើស។
កត្តាប្រឈម
៦- អ្វីខ្លះជាកត្តាប្រឈម?
កត្តាប្រឈមមានដូចជា៖
– អាយុកាន់តែច្រើន កត្តាប្រឈមកាន់តែខ្ពស់
– ថ្នាំបង្កើនកត្តាប្រឈម ដូចជាថ្នាំបញ្ជុះទឹកនោម (Thiazide Diuretics) ថ្នាំបាក់ទឹកចិត្ត និងថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់។
– បញ្ហាបញ្ចេញជាតិទឹកពីក្នុងខ្លួន រួមមាន បញ្ហាតម្រងនោម ចង្កោមរោគសញ្ញា SIADH និងជំងឺបេះដូង។
– ការធ្វើការងារបញ្ចេញថាមពលច្រើន ផឹកទឹកច្រើននៅពេលរត់ហាត់ប្រាណឆ្ងាយៗ ឬកីឡារត់ប្រណាំង និងសកម្មភាពបញ្ចេញកម្លាំងផ្សេងៗទៀត សុទ្ធបង្កើនកត្តាប្រឈម។
រោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល
ព័ត៌មាននេះមិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។
៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
រោគវិនិច្ឆ័យពីមូលហេតុសម្រាប់ជំងឺប្រភេទនេះអាចពិបាកបន្តិច។ គ្រូពេទ្យនឹងវាស់កម្រិតសូដ្យូមក្នុងឈាម សាកសួរពីប្រវត្តជំងឺ បញ្ហាសុខភាពបច្ចុប្បន្ន និងថ្នាំកំពុងប្រើ។ ពេទ្យអាចឲ្យធ្វើតេស្តមួយចំនួន ដូចជា តេស្តឈាម និងទឹកនោម ដើម្បីវាយតម្លៃបរិមាណជាតិទឹកក្នុងខ្លួន និងកំហាប់ឈាម ក៏ដូចជាសារធាតុក្នុងទឹកនោម។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
ការព្យាបាលអាចមានដូចជា៖
– បន្ថយបរិមាណទឹកក្នុងរាងកាយ
– កំណត់កម្រិតថ្នាំពពួកបញ្ចុះទឹកនោម (diuretics)
– ព្យាបាលជំងឺផ្សេងៗ។
ករណីកម្រិតសូដ្យូមទាបខ្លាំង ទាមទារការព្យាបាលបន្ទាន់ដូចជា៖
– ចាក់សូលុយស្យុងសូដ្យូម តាមសរសៃ
– ប្រើថ្នាំ ដូចជាថ្នាំឈឺក្បាល ចង្អោរ និងប្រកាច់
កម្រិតសូដ្យូមនៅក្នុងឈាមចាំបាច់កើនឡើងយឺតៗ ព្រោះកំណើនលឿនពេកអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ខួរក្បាលធ្ងន់ធ្ងរ ឬខូចខួរក្បាលតែម្តង។
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ
៩- ទម្លាប់រស់នៅ
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ និងវិធីព្យាបាលនៅផ្ទះ អាចជួយបង្ការ និងគ្រប់គ្រងស្ថានភាពជំងឺបាន ដូចជា៖
– ព្យាបាលជំងឺពាក់ព័ន្ធ ដូចជា ជំងឺក្រពេញលើតម្រងនោម ដើម្បីបង្ការកម្រិតសូដ្យូមក្នុងឈាមចុះទាប។
– ស្វែងយល់ពីជំងឺ ឬដឹងពីរបៀបប្រើថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោម ត្រូវដឹងរោគសញ្ញាពេលសូដ្យូមទាបខ្លាំង។ គប្បីពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យពាក់ព័ន្ធកត្តាប្រឈមរបស់ថ្នាំថ្មីៗដែលត្រូវប្រើ។
– ប្រុងប្រយ័ត្ន ធ្វើសកម្មភាពបញ្ចេញថាមពលច្រើន។ កីឡាករអាចញ៉ាំទឹក មានតុល្យភាពជាមួយជាតិទឹកបាត់បង់ដោយសារបែកញើសប៉ុណ្ណោះ។
– ផឹកភេសជ្ជៈប៉ូវកម្លាំងពេលបញ្ចេញកំលាំង ប៉ុន្តែគួរសួរគ្រួពេទ្យពីភេសជ្ជៈប៉ូវកម្លាំងណា មានសារធាតុអេឡិចត្រូលីត ជំនួសការផឹកទឹក នៅពេលរត់ម៉ារ៉ាតុន និងពេលចូលរួមកម្មវិធីរត់ប្រណាំង ក៏ដូចជាសកម្មភាពផ្សេងទៀត។
– ផឹកទឹក គឺចាំបាច់សម្រាប់សុខភាពដូច្នេះ ត្រូវផឹកទឹកឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ប៉ុន្តែកុំច្រើនហួសហេតុ។ ជាធម្មតាក្នុងមួយថ្ងៃ ស្រីៗគួរផឹក ២,២លីត្រ ប្រុសៗគួរផឹក ៣ លីត្រ។ ស្រែកទឹក និងពណ៌ទឹកនោម គឺកំណត់បរិមាណទឹកដែលរាងកាយត្រូវការ។ ប្រសិនបើយើងមិនស្រែកទឹក ហើយទឹកនោមស្លេក មានន័យថា ជាតិទឹកក្នុងខ្លួនយើងគឺគ្រប់គ្រាន់។
ក្នុងករណីមានចម្ងល់ ឬសំណួរពាក់ព័ន្ធណាមួយ គួរប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ។
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នក ជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
បដិសេធ
Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មតើអត្ថបទនេះមានប្រយោជន៍ដែរទេ?
ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម