និយមន័យ
១- អ្វីជាតេស្តវាស់សម្ពាធដោយខ្លួនឯង?
តេស្តវាស់សម្ពាធដោយខ្លួនឯង អាចឲ្យយើងតាមដានសម្ពាធឈាមខ្លួនឯងដោយផ្ទាល់ពេលនៅផ្ទះ។ វាស់សម្ពាធឈាម គឺវាស់ទៅលើកម្លាំងឈាមរត់នៅក្នុងសរសៃអាក់ទែរ។
ភាគច្រើនគេប្រើឧបករណ៍វាស់សម្ពាធស្វ័យប្រវត្តិ ដោយឧបករណ៍នេះធ្វើការបំប៉ោងស្នប់ដៃនៅជុំវិញដើមដៃ ដើម្បីបញ្ឈប់ចរន្តឈាមហូរក្នុងសរសៃអាក់ទែរបណ្ដោះអាសន្ន។ ពេលខ្យល់ធ្វើការបញ្ចេញវិញយឺតៗពីស្នប់ដៃ ឧបករណ៍នឹងកត់ត្រាទុកសម្ពាធឈាមហូរ ហើយចាប់ផ្ដើមម្ដងទៀត។
កត់ត្រាសម្ពាធឈាមហូរបែងចែកជាពីរគឺ៖
– លេខតំណាងទី ១ ជាចំនួនសម្ពាធឈាមពេលបេះដូងកន្ត្រាក់រួមតូច (សម្ពាធឈាមខាងលើ)។
– លេខតំណាងទី ២ ជាចំនួនសម្ពាធឈាមទាបបំផុតនៅពេលបេះដូងសម្រាក (សម្ពាធឈាមខាងក្រោម)។
សម្ពាធទាំង ២ ត្រូវបានគិតជា មីល្លីម៉ែត្របារត (mm Hg) ខណៈការវាស់ស្ទង់សម្ពាធឈាម គឺកត់ទុកជាសម្ពាធឈាមលើ និងសម្ពាធឈាមក្រោម ។ ឧទាហរណ៍ បើសម្ពាធឈាមលើ ១២០ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត និងសម្ពាធឈាមក្រោម ៨០ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត ឧបរណ៍នឹងបង្ហាញ ១២០/៨០ មានន័យថា ១២០ លើ ៨០។
ម៉ាស៊ីនវាស់សម្ពាធឈាមដោយស្វ័យប្រវត្តិ
ម៉ាស៊ីនស្វ័យប្រវត្តិ ដំណើរការដោយថ្មពិល និងប្រើមីក្រូហ្វូន ដើម្បីពិនិត្យឈាមរត់ក្នុងសរសៃអាក់ទែរ។ ស្នប់ដៃរុំព័ទ្ធជុំវិញដើមដៃ នឹងធ្វើការបំប៉ោង និងបន្ធូរខ្យល់ចេញដោយស្វ័យប្រវត្តិនៅពេលយើងចុចប៊ូតុងចាប់ផ្ដើម។ ប្រភេទម៉ាស៊ីនវាស់សម្ពាធឈាមស្វ័យប្រវត្តិ អាចរកទិញបាននៅក្នុងផ្សារទំនើប និងឱសថស្ថាននានា។
ចំពោះម៉ាស៊ីនវាស់សម្ពាធឈាមនៅចុងម្រាមដៃ ឬកដៃ ភាគច្រើនមានលទ្ធផលមិនច្បាស់លាស់ ហើយគ្រូពេទ្យក៏មិនណែនាំឲ្យប្រើប្រាស់នោះទេ។
ម៉ាស៊ីនវាស់សម្ពាធឈាមប្រើដៃ
សម្រាប់គំរូប្រើដៃនេះ មានលក្ខណៈស្រដៀងទៅនឹងឧបករណ៍គ្រូពេទ្យប្រើប្រាស់ជាទូទៅ ហៅថា Sphygmomanometer ភាគច្រើនឧបករណ៍ទាំងនេះ រួមមានស្នប់ដៃ បាល់សម្រាប់ច្របាច់បំប៉ោងស្នប់ដៃ ស្តេតូស្កូប ឬមីក្រូហ្វូន និងប្រដាប់ស្ទង់សម្ពាធឈាម។
វាស់សម្ពាធឈាម គឺបង្អាក់ចរន្តហូរឈាមក្នុងសរសៃអាក់ទែរបណ្ដោះអាសន្ន ជាធម្មតាគឺធ្វើការបំប៉ោងស្នប់ដៃ និងដាក់ស្តេតូស្កូបលើស្បែក ពីលើសរសៃអាក់ទែរ។ យើងអាចស្ដាប់ឮសំឡងចរន្តម្ដងទៀត ពេលខ្យល់ស្នប់ដៃត្រូវបន្ធូរចេញ។
សម្ពាធឈាម នឹងបង្ហាញដោយទ្រនិចលើឧករណ៍ ពេលសម្ពាធក្នុងស្នប់ដៃកើនឡើងទ្រនិច នឹងផ្លាស់ប្ដូរទិសដៅស្របតាមទ្រនិចនាឡិកា ហើយពេលសម្ពាធស្នប់ដៃចុះខ្សោយ ទ្រនិចចង្អុលនឹងធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរក្នុងទិសដៅបញ្ច្រាសមកវិញ។ នៅពេលបំប៉ោងស្នប់ដៃ ហើយឮសំឡេងលើកដំបូង ចំនុចដែលទ្រនិចចង្អុល គឺបញ្ជាក់ពីសម្ពាធឈាមខាងលើ ខណៈពេលបន្ធូរខ្យល់ចេញឮសំឡេងលើកទី ២ កន្លែងទ្រនិចចង្អុលចំជាសម្ពាធជាងក្រោម។
ម៉ាស៊ីនវាស់សម្ពាធឈាម Ambulatory
ម៉ាស៊ីនវាស់សម្ពាធឈាម Ambulatory ជាឧបករណ៍តូចមួយ ពាក់ជាប់ខ្លួនពេញមួយថ្ងៃរយៈពេលពី ២៤-៤៨ ម៉ោង។ ឧបករណ៍នេះធ្វើតេស្តសម្ពាធឈាមដោយស្វ័យប្រវត្តិ។
២- ហេតុអ្វីត្រូវវាស់សម្ពាធឈាមដោយខ្លួនឯង?
ធ្វើតេស្តវាស់សម្ពាធដោយខ្លួនឯងក្នុងគោលបំណងដូចជា៖
– ពិនិត្យរោគសញ្ញាបម្រុងលើសសម្ពាធឈាម (សម្ពាធឈាមលើចន្លោះពី ១២០-១៣៩ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត ឬសម្ពាធឈាមក្រោមចន្លោះពី ៨០-៨៩ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត)។
– ពិនិត្យរោគសញ្ញាលើសសម្ពាធឈាម (សម្ពាធឈាមលើខ្ពស់ជាង ១៤០ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត ឬសម្ពាធឈាមក្រោមខ្ពស់ជា ៩០ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត)។
– ដើម្បីដឹងកត្តាហានិភ័យដោយសារជំងឺលើសសម្ពាធឈាម។
ស្វែងយល់មុនធ្វើតេស្ត
៣- គួរដឹងអ្វីខ្លះមុនវាស់សម្ពាធឈាមដោយខ្លួនឯង?
ហាមផ្លាស់ប្ដូរថ្នាំលើសសម្ពាធឈាមដោយខ្លួនឯង លុះត្រាតែការអនុញ្ញាតពីគ្រូពេទ្យ។ ធម្មតាសម្ពាធឈាមអាចឡើងចុះមិនទៀងទាត់រៀងរាល់ថ្ងៃ អាស្រ័យទៅតាមពេលវេលា។ ម៉្យាងទៀតសម្រាប់សម្ពាធឈាម តែងតែខ្ពស់នៅពេលព្រឹក និងទាបនៅពេលយប់។
ភាពតានតឹង ជក់បារី ញ៉ាំអាហារ ហាត់ប្រាណ គ្រុនផ្ដាសាយ ឈឺចាប់ សំឡេងរំខាន ប្រើប្រាស់ថ្នាំ សូម្បីតែនិយាយស្ដី សុទ្ធតែអាចប៉ះពាល់សម្ពាធឈាមទាំងអស់។ លទ្ធផលទទួលក្រោយពេលវាស់សម្ពាធឈាមលើកទីមួយ មានកម្រិតខ្ពស់ ឬធម្មតា ក៏មិនអាចបញ្ជាក់យើងមានសម្ពាធឈាមខ្ពស់ ឬមិនលើសនោះដែរ។ ទទួលបានលទ្ធផលស្រដៀងគ្នាក្រោយវាស់សម្ពាធឈាមច្រើនដងក្នុងថ្ងៃតែមួយ អាចជឿជាក់ជាងការវាស់តែមួយលើក។
សម្ពាធឈាមអាចឡើងខ្ពស់ពេលទៅជួបគ្រូពេទ្យ ដោយអាការៈនេះ ហៅថា White-Coat បណ្ដាលមកពីស្រ្ដេស ឬភិតភ័យពេលជិតគ្រូពេទ្យ។ ធ្វើការវាស់សម្ពាធឈាមខ្លួនឯងនៅផ្ទះ ជាធម្មតាសង្កេតឃើញថា កម្រិតទាបជាងពេលយើងទៅជួបគ្រូពេទ្យ។
ដំណើរការធ្វើតេស្ត
៤- គួរត្រៀមខ្លួនបែបណា?
មុនវាស់សម្ពាធដោយខ្លួនឯងគួរតែអនុវត្តដូចខាងក្រោម៖
– រកកន្លែងស្ងប់ស្ងាត់ដើម្បីវាស់ ព្រោះយើងត្រូវធ្វើការស្ដាប់ចង្វាក់បេះដូង។
– ត្រូវប្រាកដថា មានផាសុកភាព និងនោមចេញឲ្យអស់ (មានទឹកនោមពេញប្លោកអាចប៉ះពាល់លទ្ធផល)។
– មូរដៃអាវឡើង ឬដោះអាវតឹងចេញ។
– អង្គុយនៅលើកៅអីជិតតុ សម្រាក ៥-១០ នាទី ដៃត្រូវដាក់ឲ្យស្មើបេះដូង អង្គុយឲ្យត្រង់ហាមខ្វែងជើង និងដាក់កំភួនដៃនៅលើតុ ស្មើបាតដៃ និងផ្ងារទៅលើ។
៥- មានអី្វកើតឡើងអំឡុងពេលកំពុងវាស់?
សម្ពាធឈាមនៅដៃខាងស្តាំអាចមានកម្រិតខ្ពស់ជាង ឬទាបជាងសម្ពាធឈាមនៅដៃខាងឆ្វេង ហេតុនេះគួរតែព្យាយាមប្រើដៃតែម្ខាងរាល់ពេលវាស់សម្ពាធឈាមម្ដងៗ។
ពេលវាស់ដំបូង គួរតែវាស់ ៣ដង ចន្លោះពី ៥-១០ នាទីម្តង។ ពេលអាចទម្លាប់វាស់សម្ពាធឈាមដោយខ្លួនឯងហើយ មិនចាំបាច់ធ្វើច្រើនដងទៀតទេ វាស់ត្រឹមតែម្ដង ឬ ២ដង ក្នុងមួយលើកក៏បាន។
វិធីប្រើប្រាស់ឧបករណ៍វាស់សម្ពាធឈាម អាចប្រែប្រួលទៅតាមប្រភេទឧបករណ៍ ដោយមានគោលការណ៍ណែនាំមួយពីវិធីវាស់ដូចជា៖
– វាស់នៅពេលមានអារម្មណ៍សុខស្រួល និងផាសុកភាព។ អង្គុយឲ្យស្រួលនៅលើកៅអីស្របពេលបាតជើងនៅលើឥដ្ឋ
– ព្យាយាមកុំធ្វើកាយវិការ ឬនិយាយអំឡុងពេលវាស់
– អង្គុយដាក់ដៃបានស្រួលនៅលើតុ មានកម្ពស់ស្មើទីតាំងបេះដូង
– ពាក់ស្នប់ដៃនៅដើមដៃ មូរដៃអាវឡើង ឬដោះអាវចេញ
– រឹតស្នប់ដៃឲ្យណែនជុំវិញដើមដៃ គែមស្នប់ដៃមានគម្លាតប្រហែល ១អ៊ីញ ឬ ២,៥សម លើកែងដៃ។
៦- មានអី្វកើតឡើងបន្ទាប់ពីវាស់សម្ពាធឈាមរួច?
កត់ត្រាទុករបាយការណ៍វាស់សម្ពាធឈាមទៅតាមថ្ងៃ និងម៉ោងឲ្យបានជាក់លាក់។ អាចប្រើសៀវភៅ ឬកុំព្យូទ័រកត់ត្រាក៏បាន។ លើសពីនេះ ត្រូវកត់ត្រាសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ ដូចជា ម៉ោងញ៉ាំថ្នាំ ឬពេលមានអារម្មណ៍ថាពិបាកចិត្ត ឬស្រ្ដេស។ កំណត់ត្រាអាចប្រាប់ពីការប្រែប្រួលសម្ពាធឈាម និងងាយស្រួលឲ្យគ្រូពេទ្យធ្វើការផ្លាស់ប្ដូរថ្នាំព្យាបាល។
លទ្ធផល
៧- លទ្ធផលមានន័យយ៉ាងណា?
សម្ពាធឈាមសម្រាប់មនុស្សពេញវ័យ និងមនុស្សចាស់៖
– កម្រិតប្រសើរបំផុត៖ សម្ពាធឈាមលើមានកម្រិត ១១៩ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត ឬទាបជាងនេះ និងសម្ពាធឈាមក្រោម ៧៩ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត ឬទាបជាងនេះ។
– បម្រុងមានសម្ពាធឈាមខ្ពស់៖ សម្ពាធឈាមលើចន្លោះពី ១២០-១៣៩ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត និងសម្ពាធឈាមកក្រោមចន្លោះពី ៨០-៨៩ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត ។
– សម្ពាធឈាមខ្ពស់៖ សម្ពាធឈាមលើ ១៤០ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត ឬខ្ពស់ជាង និងសម្ពាធឈាមក្រោម ៩០ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត ឬខ្ពស់ជាងនេះ។
ជាទូទៅសម្ពាធឈាមមានកម្រិតទាបកាន់តែប្រសើរ ប៉ុន្តែពេលលទ្ធផលក្រោយវាស់ទាបជាង៩០ មិល្លីម៉ែត្របារ៉តលើ ៦០ មិល្លីម៉ែត្របារ៉ត បញ្ជាក់ថាយើងមានសុខភាពល្អ យើងមានអារម្មណ៍សុខស្រួលក្នុងរាងកាយ។ ប៉ុន្តែបើមានសម្ពាធឈាមទាប ហើយមានអារម្មណ៍វិលមុខ សន្លប់ ឬចង្អោរ ប្រញាប់ទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។
[embed-health-tool-vaccination-tool]
