និយមន័យ
១- អ្វីទៅជាជំងឺរលាកស្រោមសន្លាក់?
រលាកស្រោមសន្លាក់ជាការរលាកភ្នាសស្រោមសន្លាក់របស់ឆ្អឹងដែលជាភ្នាសស្តើងរុំព័ទ្ធលើសន្លាក់ជង្គង់ ត្រគាក កដៃ ស្មា និងកជើង តែភាគច្រើនការរលាកស្រោមសន្លាក់នេះកើតឡើងនៅលើជង្គង់។ នៅពេលដែលភ្នាសស្រោមសន្លាក់រលាក វានឹងបណ្តាលឲ្យហើមនិងឈឺចាប់។ ភ្នាសនេះពោពេញទៅដោយទឹករំអិលដែលបញ្ចេញដោយភ្នាសផ្ទាល់ និងអាចមកពីប្រហោងសន្លាក់ ថង់ទឹកសន្លាក់ និងសរសៃពួរ។ គេអាចយកទឹករំអិលនេះទៅពិនិត្យមើលដើម្បីដឹងពីបញ្ហានានានៅនឹងសន្លាក់។
ជាញឹកញាប់ការរលាកស្រោមសន្លាក់នេះបណ្តាលមកពីធ្លាប់ហូរឈាមសន្លាក់ម្តងហើយម្តងទៀតដោយពុំមានការព្យាបាលទាន់ពេលនិងត្រឹមត្រូវ។ បន្ទាប់ពីនោះភ្នាសស្រោមសន្លាក់ក៏ឡើងក្រាស់នាំឲ្យសរសៃឈាមដុះកាន់តែច្រើនឡើងៗ បណ្តាលឲ្យហូរឈាមកាន់តែខ្លាំងក្នុងសន្លាក់។
២- តើជំងឺរលាកស្រោមសន្លាក់កើតឡើងញឹកញាប់ប៉ុណ្នា?
សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យដើម្បីព័ត៌មានលម្អិត។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ មកពីទម្លាប់ញ៉ាំបែបនេះ បានជាលើសជាតិអាស៊ីដ ទៅជាឈឺសន្លាក់
រោគសញ្ញា
៣- តើជំងឺរលាកស្រោមសន្លាក់មានរោគសញ្ញាអ្វីខ្លះ?
តាមការពិនិត្យវិញ កម្រិតនៃការឈឺចាប់គឺធ្ងន់ធ្ងរជាងការគិតទៅទៀត ពេលខ្លះមិនហើមក៏ឈឺ ឬក៏ឈឺនៅពេលប៉ះសន្លាក់ ករណីនេះគេហៅថា “arthralgias” (បកប្រែថា “ឈឺសន្លាក់” ភាសាក្រិច)។
ការរលាកស្រោមសន្លាក់អាចបែងចែកខុសពីជំងឺសន្លាក់ដទៃបានដោយសារបរិវេណជុំវិញសន្លាក់ហើម។ វាអាចឡើងប៉ោងនិងក្តៅឧណ្ហៗនៅពេលប៉ះ។ ក្រៅពីក្រហមហើយប៉ោងក៏អាចមានសញ្ញារឹងស្ពឹក ឈឺ និងលឺសូរផុសៗពេលធ្វើចលនាឬដាក់សម្ពាធលើវា។
ក្រៅពីនេះអាការៈរលាកស្រោមសន្លាក់ក៏អាចមានសញ្ញាផ្សេងទៀតដែលមិនបានរៀបរាប់ខាងលើ សម្រាប់ព័ត៌មានលម្អិតសូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។
៤- តើយើងគួរទៅជួបពេទ្យពេលណា?
បើយើងមានសញ្ញាដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ សូមទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។ ម្យ៉ាងទៀតមនុស្សគ្រប់រូបពុំមានរោគសញ្ញាដូចៗគ្នាទេ វិធីដែលល្អគឺត្រូវទៅពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ។
មូលហេតុ
៥- អ្វីទៅជាមូលហេតុនៃជំងឺរលាកស្រោមសន្លាក់?
ជំងឺរលាកស្រោមសន្លាក់មានមូលហេតុច្រើនបែបច្រើនយ៉ាងណាស់ តែមូលហេតុដែលញឹកញាប់ជាងគេនោះគឺការប្រើសន្លាក់ហួសកម្រិតចំពោះអ្នកដែលសកម្មនិងមានសុខភាពល្អ ហើយវាក៏អាចជាផ្នែកនៃរោគគ្រុនសន្លាក់ឆ្អឹង របេង របួស ឬរោគប្រគ្រីវជាដើម។
ឯពេលខ្លះវិញ អ្នកធ្លាប់មានរបួសស្រាលពីមុនមក ឬក៏អ្នកមិនបានចាប់អារម្មណ៍ថាមានរបួសទេ តែទឹករំអិលកើនឡើងដោយសារតែការប៉ះទង្គិច និងរលាកទាំងនោះ។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ ចុចទូរសព្ទច្រើន ប្រយ័ត្នរលាកសន្លាក់ឆ្អឹងដៃ
កត្តាប្រឈម
៦- តើអ្វីខ្លះជាកត្តាប្រឈមនឹងរឿងនេះ?
សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យដើម្បីព័ត៌មានលម្អិត។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនិងការព្យាបាល
ពត៌មានទាំងនេះមិនអាចប្រើជំនួសដំបូន្មានផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្របានទេ។ សូមទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យដើម្បីព័ត៌មានលម្អិត។
៧- តើគេធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យតាមរបៀបណា?
ដំបូងឡើយគ្រូពេទ្យត្រូវពិនិត្យមើលរូបរាងពីក្រៅរបស់សន្លាក់សិនដើម្បីឃើញថាវាឡើងក្រហម ហើមឬប៉ោងដែរទេ។ បន្ទាប់មកគ្រូពេទ្យអាចស្នើរសុំតេស្តទឹករំអិលសន្លាក់ដោយយកម្ជុលបូមទឹកជុំវិញសន្លាក់ហើយយកទៅកន្លែងពិនិត្យថាតើមានជំងឺអ្វីទាក់ទងនឹងសន្លាក់ដែរឬអត់។ តេស្តនេះអាចធ្វើបាននៅក្នុងបន្ទប់គ្រូពេទ្យផ្ទាល់ដែលចំណាយពេលប្រហែល ១ម៉ោង។ គេក៏អាចធ្វើតេស្តមួយទៀតហៅថា “Patellar tap’ ដែលពេទ្យដាក់ដៃសង្កត់ជង្គង់ដែលធ្វើឲ្យចេញជាតិទឹកហៀរពីក្រោមក្បាលជង្គង់។ វិធីនេះងាយស្រួលឲ្យយើងដឹងថាមានហើមពីក្រោមសាច់ដុំឬអត់។ ពេទ្យក៏អាចសុំធ្វើតេស្តថតកាំរស្មីអ៊ិច ស្កេនឆ្អឹង ឬអេកូជាដើមដើម្បីរកមើលក្រែងមានជំងឺឆ្អឹងផ្សេងទៀត។
ចំពោះរលាកសន្លាក់ត្រគាកវិញតែងកើតឡើងលើកូនក្មេង សញ្ញាចំបងគឺឈឺត្រគាកតែម្តង។ ក្មេងខ្លះកើតវាភ្លាមៗ ឯក្មេងខ្លះទៀតឈឺម្តងបន្តិចៗហើយពេលដែលឈឺខ្លាំងក្មេងនឹងមិនចង់ឈរឬធ្វើចលនាទេ គេនៅស្ងៀមមួយកន្លែងដែលមិនប៉ះពាល់កន្លែងឈឺ។ គ្រូពេទ្យធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបានដោយទាត់ចោលសញ្ញានៃជំងឺផ្សេងសិន។
៨- តើគេព្យាបាលជំងឺរលាកសន្លាក់តាមរបៀបណា?
ជាទូទៅគេព្យបាលដោយប្រើថ្នាំប្រឆាំងការរលាកដូចជា aspirin ឬ ibuprofen ឬ corticosteroids។ ការស្អំទឹកកកក៏អាចជួយបន្ថយការហើមដែរ។ គេអាចបូមទឹកជុំវិញសន្លាក់ចេញដើម្បីសម្រួលកុំឲ្យមានការរំខានបាន។ ឯករណីធ្ងន់ធ្ងរវិញគេអាចចាក់ Cortisone ឬវះកាត់ជាលិការលាកនោះចោល។
តែបើធ្ងន់ធ្ងរពេកជាពិសេសនៅជង្គង់ គេអាចវះកាត់ប្តូរវាបាន។ ការព្យាបាលអាស្រ័យលើមូលហេតុបង្កនិងថាតើរោគសញ្ញាធ្ងន់ធ្ងរប៉ុនណា។ ចំពោះសន្លាក់ត្រគាកវិញអ្នកត្រូវនាំក្មេងទៅជួបគ្រូពេទ្យច្រើនដងតាមការកំណត់ ហើយ ៦ខែ ក្រោយត្រូវទៅជួបម្តងទៀតដើម្បីបញ្ជាក់ថាគ្មានបញ្ហាតទៀត។
រលាកស្រោមសន្លាក់មួយប្រភេទទៀតជាប្រភេទជំងឺសម្ងំ មានន័យថាយើងឈឺ រោយ និងស្ពឹកសន្លាក់នៅពេលព្រឹកតែយើងមិនអាចធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឃើញភ្លាមៗទេព្រោះពុំទាន់មានសញ្ញាទូទៅរបស់វាដូចជា ឈឺតែអត់ហើម ឬក្តៅដោយសារការរលាកទេ។ បើអ្យើងមានជំងឺសម្ងំបែបនេះ យើងអាចធ្វើ MRI (magnetic resonance imaging) បានតែការថតកាំរស្មីអ៊ិចធម្មតាមិនអាចមើលឃើញទេ។ ជាទូទៅវាបណ្តាលមកពីគ្រុនសន្លាក់ និងកើតឡើងមុនរលាកសន្លាក់។ វាក៏អាចសម្ងំនៅពេលអ្នករលាកខូចសន្លាក់ច្រើនផងដែរ។ ទោះបីជាការរលាកសន្លាក់មិនរំខានអ្នកក៏ដោយ តែអ្នកតែងរោយស្ពឹកសន្លាក់ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។ សរុបទៅការព្យាបាលជាទូទៅគឺ ថ្នាំប្រឆាំងការរលាកនិងការស្អំទឹកកកដើម្បីកាត់បន្ថយការឈឺចាប់។
ការប្ដូររបៀបរស់នៅនិងការព្យាបាលនៅផ្ទះ
៩- តើការប្ដូររបៀបរស់នៅនិងការព្យាបាលនៅផ្ទះអ្វីខ្លះដែលអាចគ្រប់គ្រងជំងឺនេះបាន?
សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យដើម្បីព័ត៌មានលម្អិត។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
- រលាកសន្លាក់ ហាត់យ៉ូហ្កា ស្រាលៗ អាចជួយបានច្រើន
- រឿងខ្លះគួរដឹង បង្ការកុំឲ្យមានបញ្ហាជង្គង់កើតឡើង
[embed-health-tool-bmi]
