និយមន័យ
១- អ្វីទៅជាជំងឺក្រួសក្នុងតម្រងនោម?
ក្រួសក្នុងតម្រងនោម សំដៅលើកំណកក្នុងតម្រងនោម ដែលជាសារធាតុផ្សំរបស់ទឹកនោម។ ក្រួសក្នុងតម្រងនោម អាចមានពីតូចទៅធំ តាមទំហំរបស់វា ក្រួសធំៗ អាចនឹងបិទជិតរន្ធបង្ហូរទឹកនោមដែលចេញពីតម្រងនោមទៅប្លោកនោម ឬអាច ហៅថា ក្រួសមានរូបរាងដូចផ្កាយ។
២- ជំងឺក្រួសក្នុងតម្រងនោមកើតឡើងញឹកញាប់ដែរទេ?
ជំងឺនេះ កើតមានជាញឹកញាប់ ហើយភាគច្រើនលើអ្នកជំងឺដែលមានវ័យចាប់ពី ៤០ ឆ្នាំឡើងទៅ។ ប៉ុន្តែយើងអាចកាត់បន្ថយអត្រាប្រឈមកើតជំងឺបាន។ សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។
រោគសញ្ញា
៣- រោគសញ្ញាជំងឺក្រួសក្នុងតម្រងនោមមានអ្វីខ្លះ?
មួយភាគបី ក្នុងចំណោមមនុស្សទូទៅ គឺអាចមានក្រួសក្នុងតម្រងនោម នាប៉ុន្តែតែពាក់កណ្ដាល ក្នុងចំណោមគ្នាយើងមានក្រួស មិនអាចលេចចេញនូវរោគសញ្ញា។ ទោះជាមិនមានរោគសញ្ញាក៏ដោយ ក៏ក្រួសនោះ អាចបង្កបញ្ហាបានដែរដូចជា ការករោគ និងធ្វើឲ្យស្ទះលំហូរទឹកនោម និងចេញសញ្ញានៅពេលក្រួសគាំងស្ទះនៅបំពង់បង្ហូរទឹកនោម។
រោគសញ្ញាជួបញឹកញាប់ជាងគេ គឺឈឺចង្កេះខ្លាំង រាលដាលទៅផ្នែកខាងក្រោមខ្នង និងផ្នែកខាងក្រោមពោះ។ សញ្ញាដទៃទៀតមានដូចជា៖
– ឈឺខ្នង ភ្លៅ ក្រលៀន និងប្រដាប់ភេទ
– ទឹកនោមមានលាយឈាម
– ក្អួត ឬចង្អោរ
បើគ្រាប់ក្រួសបង្កឲ្យមានការករោគ អាចនឹងមានសញ្ញាផ្សេងទៀត ដូចជា ព្រឺរងា ក្ដៅខ្លួន ឈឺចាប់ នោមញឹក និងបែកញើសជាដើម។ បើមានសញ្ញាដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ សូមរួសរាន់ទៅជួបគ្រូពេទ្យ។
៤- ត្រូវទៅជួបគ្រូពេទ្យនៅពេលណា?
ឆាប់ទៅជួបពេទ្យ នៅពេលមានសញ្ញាដូចខាងក្រោម៖
– ក្អួតខ្លាំង ឈឺចាប់ទ្រាំមិនបាន
– ឈឺចាប់ ជាមួយក្អួត ឬចង្អោរ
– ឈឺចាប់ ជាមួយក្ដៅខ្លួន និងព្រឺរងា
– ទឹកនោមលាយឈាម
– ពិបាកនោម។
មូលហេតុបង្ក
៥- អ្វីខ្លះជាមូលហេតុបង្កឲ្យមានក្រួសក្នុងតម្រងនោម?
ក្រួសក្នុងតម្រងនោម អាចកកើតបាន នៅពេលទឹកនោមមានសារធាតុគីមី ដូចជា កាល់ស្យូម អាស៊ីតអ៊ុយរិច ស៊ីស្ទីន ឬស្ត្រូវីត (ល្បាយចូលគ្នារវាងធាតុផូស្វាត ម៉ាញេស្យូម និងអាម៉ូនីញ៉ូម) ច្រើន។ របបអាហារមានជាតិប្រូតេអ៊ីនខ្ពស់ ព្រមទាំងខ្វះជាតិទឹក ក៏អាចបង្កឲ្យមានក្រួសក្នុងតម្រងនោមដូចគ្នា។ ៨៥% នៃគ្រួសតម្រងនោម គឺមានធាតុផ្សំជាមួយកាល់ស្យូម។ អាស៊ីដអ៊ុយរិច អាចកើតមានប្រសិនបើអ្នកជំងឺមានលើសជាតិអាស៊ីដនេះ។ គ្រួសប្រភេទស្ត្រូវីត កើតច្រើនពេលមានការករោគ។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
កត្តាប្រឈម
៦- អ្វីជាកត្តាប្រឈមឲ្យកើតក្រួសក្នុងតម្រងនោម?
វាអាចមានកត្តាជាច្រើនដូចជា៖
– ប្រវត្តិជំងឺក្នុងគ្រួសារ និងខ្លួនឯងផ្ទាល់
– ខ្វះជាតិទឹក
– របបអាហារមួយចំនួន ដូចជា ញ៉ាំជាតិសាច់ច្រើន សូដ្យូម និងស្ករច្រើន បង្កើនអត្រាកើតក្រួសច្រើនប្រភេទ
– លើសទម្ងន់
– ធ្លាប់វះកាត់ពោះវៀន តក្រពះ ជំងឺរលាកភ្នាសពោះវៀនរ៉ាំរ៉ៃ រាកជាប្រចាំ សុទ្ធតែអាចធ្វើឲ្យមានគ្រោះ ដោយសារប្រព័ន្ធរំលាយអាហារធ្វើការមិនបានល្អការ ស្រូបក៏មិនបានល្អ គឺនៅលើជាតិកាល់ស្យូម និងទឹកតែម្ដង ជាការបង្កើនកំណកគ្រាប់ក្រួសក្នុងតម្រងនោម។
– មានជំងឺដទៃទៀត ជាកត្តាជះឥទ្ធិពលធ្វើឲ្យមានក្រួសក្នុងតម្រងនោម ដូចជា ជំងឺលើសជាតិអាស៊ីដដោយសារបំពង់ក្នុងតម្រងនោមខូចខាត ទឹកនោមមានជាតិស៊ីស្ទីនច្រើន កើនសមត្ថភាពក្រពេញអមទីរ៉ូអ៊ីត និងការប្រើប្រាស់ថ្នាំ រួមទាំងករណីករោគតាមផ្លូវនោម។
រោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល
ព័ត៌មាននេះមិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។
៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
ពេទ្យនឹងសាកសួរពីប្រវត្តិជំងឺទូទៅ ពិនិត្យកាយសម្បទា និងធ្វើតេស្តទឹកនោមជាដើម។ ការថតកាំរស្មី និងឆ្លុះអេកូសរីរាង្គក្នុងពោះ ជារឿងចាំបាច់ត្រូវធ្វើ។ ធ្វើតេស្តទាំងនេះ អាចរកមើលគ្រាប់ក្រួស (កាល់ស្យូម ស៊ីស្ទីន និងស្ត្រូវីត)។ថតកាំរស្មី មិនអាចមើលឃើញក្រួសដែលបង្កដោយអាស៊ីដអ៊ុយរិច និងក្រួសតូចៗនោះទេ។ ការថតដោយ CT Scan លើផ្លូវទឹកនោម ជាវិធីល្អបំផុតសម្រាប់រកមើលគ្រាប់ក្រួស និងវិបត្តិផ្សេងទៀតស្រដៀងជំងឺនេះ។
ករណីកម្របំផុត គេប្រើកាំរស្មីថតតាមសរសៃវ៉ែន សម្រាប់កំណត់រោគវិនិច្ឆ័យ។ ការធ្វើតេស្តនេះ ត្រូវជាតិពណ៌ដើម្បីរកមើលក្រួសពេលថត។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
វិធីព្យាបាល អាស្រ័យលើកត្តាជាច្រើន ដូចជាទំហំក្រួស និងចំនួន ទីតាំង រួមទាំងការករោគ ដែលអាចកើតមាន។ ក្រួសក្នុងតម្រងនោមភាគច្រើន ធ្លាក់ចេញមកក្រៅដោយមិនបាច់ព្យាបាលនោះទេ ខណៈវិធីងាយបំផុត ធ្វើឲ្យគ្រាប់ក្រួសតូចៗ ឆាប់ធ្លាក់ ត្រូវផឹកទឹកឲ្យបានច្រើន ព្រោះថាថ្នាំគ្រាន់តែសម្រួលការឈឺចាប់ប៉ុណ្ណោះ ហើយថ្នាំផ្សះ ក៏ប្រើតែនៅពេលមានការករោគលេចឡើងដែរ។
គ្រាប់ក្រួសដែលរឹងក្បាលមិនព្រមធ្លាក់ គឺត្រូវការជំនួយពីពេទ្យឯកទេសតម្រងនោម មានជំនាញជាមួយជំងឺប្រភេទនេះហើយអាចប្រើឧបករណ៍វែង ឬខ្លីសម្រាប់ចាប់យកក្រួសនោះចេញ។ ពេលខ្លះការបំបែកក្រួសដោយរលកសំឡេង ដើម្បីឲ្យទៅជាគ្រាប់តូចៗងាយធ្លាក់មកក្រៅ ក៏ត្រូវប្រើដូចគ្នា។ ហើយនៅពេលខ្លះទៀត ការវះកាត់ អាចធ្វើឡើង ដើម្បីយកក្រួសមិនធ្លាក់ចេញមកដោយឯកឯង។
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ
៩- ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ
ទម្លាប់រស់នៅ និងវិធីព្យាបាលនៅផ្ទះខ្លះ អាចទប់ទល់ បង្ការ នឹងជំងឺក្រួសក្នុងតម្រងនោមបាន ដូចជា៖
– ញ៉ាំថ្នាំតាមវេជ្ជបញ្ជា
– អនុវត្តតាមការណែនាំរបស់ពេទ្ យពីរបបអាហារត្រូវញ៉ាំ
– ញ៉ាំទឹកឲ្យបានច្រើន ២-៣ លីត្រ/ថ្ងៃ
– បើអាការៈកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ សូមប្រញាប់ទៅជួបគ្រូពេទ្យ។
[embed-health-tool-bmi]
