មហារីកឈាមជាជំងឺតពូជ? ការបំប្លែងខ្លួន ឬប្រែប្រួលជាក់លាក់ណាមួយរបស់ហ្សែន អាចបង្កើតហានិភ័យឲ្យបុគ្គលមួយចំនួនប្រឈមខ្ពស់នៃការវិវដ្ដទៅជាមានជំងឺមហារីក។ ការប្រែប្រួលទាំងនេះ ដែលគេស្គាល់ថាជាជំងឺមហារីកតពូជ អាចតពីឪពុកម្ដាយ ទៅកូនបាន។ ជំងឺមហារីកឈាមជាជំងឺតពូជ ជាការសិក្សាថ្មីមួយសម្រាប់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត។
មហារីកឈាមជាជំងឺតពូជ ឬកើតពីកត្តាអ្វីផ្សេងទៀត?
ត្រួតពិនិត្យដោយ វេជ្ជ. ចាន់ ស៊ីណេត · មន្ទីរពេទ្យបង្អែកមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន សែនសុខ
១. តើហ្សែនអាចបង្កជាជំងឺមហារីកឈាមតពូជបានបែបណា?
ការសិក្សាជាច្រើនបានកំណត់ពីបណ្ដុំរោគសញ្ញាពិសេសៗជាច្រើនសម្រាប់ជំងឺមហារីកឈាមតពូជ ហើយថាចំនួននេះបានកើនឡើងរាល់ឆ្នាំ។ កាលពីមុន គេគិតថាជំងឺមហារីករីកឈាមមិនមែនជាជំងឺតពូជនោះទេ តែមកដល់ពេលនេះ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០០៨ មានភស្តុតាងបញ្ជាក់ថា ជំងឺមហារីកឈាមជាជំងឺតពូជដែរ។
កាលពីពីឆ្នាំ២០០៨ ហ្សែនដំបូងដែលគេរកឃើញមានទំនាក់ទំនងទៅនឹងជំងឺមហារីកឈាមតពូជ គឺ RUNX1 ដែលអាចកំណត់បាននឹងយកមកធ្វើតេស្ត។ មនុស្សដែលមានតំណពូជហ្សែន RUNX1ប្រែប្រួលអាចប្រឈមខ្ពស់ក្នុងការកើតជំងឺមហារីកឈាមស្រួចស្រាល់ម្យ៉ាងឈ្មោះថា myeloid leukemia (AML)។ ការបំប្លែងខ្លួនរបស់ហ្សែនRUNX1 ធ្វើឲ្យមានបញ្ហាផ្លាកែតធ្លាក់ចុះទាប ដែលផ្លាកែតដើរតួរសំខាន់ក្នុងការធ្វើឲ្យមានកំណកឈាម។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញថាហ្សែនអាចជាមូលហេតុបង្កជំងឺមហារីកឈាមផ្សេងៗគ្នា និងមានលក្ខខណ្ឌពាក់ព័ន្ធគ្នា ដូជាជំងឺ មហារីក myeloid leukemia, myelodysplastic syndrome ជំងឺមហារីកកូនកណ្ដុរស្រួចស្រាល់ (acute lymphoblastic leukemia) និងមហារីកកូនកណ្ដុររ៉ាំរ៉ៃ(chronic lymphoblastic leukemia)។
ទោះបីគេនិយាយថាជំងឺមហារីកតពូជ តែមិនមែនមានន័យថាការបន្តជំងឺមហារីកពីឪពុកម្ដាយមកកូននោះទេ អ្វីដែលបន្តមកដល់កូនគឺហ្សែន។ ជំងឺមហារីកបង្កដោយហ្សែនតពីឪពុកម្ដាយមកកូនជាករណីកម្រ អ្នកស្រាវជ្រាវខ្លះថាមានចន្លោះពី៥ទៅ១០ភាគរយ ប៉ុណ្ណោះ ដែលជំងឺមហារីកនេះកើតចេញពីហ្សែនដែលបំប្លែងខ្លួន ដែលកូនបានពីឪពុកម្ដាយ។
២. កត្តាមួយចំនួនផ្សេងទៀតអាចបង្កឲ្យប្រឈមនឹងជំងឺមហារីកឈាម
ក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញ និងអ្នកសិក្សាជ្រាវជ្រាវបានកំណត់កត្តាប្រឈមនឹងជំងឺមហារីកឈាមដូចខាងក្រោម៖
ធ្លាប់ព្យាបាលជំងឺមហារីកពីមុន៖ ការព្យាបាលជំងឺមហារីកដោយវិទ្យុសកម្ម ឬគីមីលើជំងឺមហារីកផ្សេង ដូចជាមហារីកសុដន់ ឬជំងឺមហារីកពាក់ព័ន្ធនឹងប្រព័ន្ធទឹករងៃ បង្កើនឱកាសឲ្យអ្នកជំងឺវិវដ្ដជាជំងឺមហារីកឈាមដែរ។ ជាតិពុលផ្សំក្នុងវិធីព្យាបាលនៅក្នុងរាងកាយអ្នកជំងឺ អាចបង្កើនជាឱកាសឲ្យកើតមានជំងឺមហារីកជាថ្មី។
ការងារប្រឈមនឹងវិទ្យុសកម្ម៖ ការសិក្សាមួយចំនួនបានបង្ហាញថា អ្នកធ្វើការប្រឈមនឹងវិទ្យុសកម្មក្នុងរយៈពេលយូរ ក៏បង្កើតឲ្យមានឱកាសខ្ពស់ក្នុងការវិវដ្ដជាជំងឺមហារីកឈាមណាមួយដែរ។ ឧទាហរណ៍ អ្នកធ្វើការនៅរោងចក្រនុយក្លែអែរ ប្រឈមខ្ពស់នឹងការកើតជំងឺមហារីកឈាម។
ប៉ះពាល់សារធាតុគីមីច្រើន៖ អ្នកប៉ះពាល់ទៅនឹងសារធាតុគីមីច្រើនដូចជា benzene អាចមានហានិភ័យកាន់តែខ្ពស់។ រោងចក្រជាច្រើនបានប្រើ benzene នៅក្នុងប្រេងឥន្ធនៈ និងឧស្សាហកម្មគីមីផ្សេងៗ។ សមាគមជំងឺមហារីកអាមេរិក ចាត់ទុកថាbenzene មានទំនាក់ទំនងយ៉ាងខ្លាំងជាមួយនឹងជំងឺមហារីកឈាម។
ជក់បារី៖ គ្រូពេទ្យបានភ្ជាប់ការជក់បារីទៅនឹងជំងឺមហារីកសួត និងមាត់។ យ៉ាងណា សារធាតុបង្កជំងឺមហារីក ដែលគេរកឃើញក្នុងបារី អាចជ្រាបចូលទៅក្នុងចរន្តឈាមបាន។ សារធាតុគីមីពុលក្នុងបារី អាចបង្កើនហានិភ័យជំងឺមហារីកឈាមបានដែរ។
បដិសេធ
Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មតើអត្ថបទនេះមានប្រយោជន៍ដែរទេ?
ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម