បើយោងតាមការសិក្សារបស់ Global Burden of Disease Study ក្នុងឆ្នាំ ២០១០ គេឃើញថាជំងឺកើតលើសាច់ដុំ ឆ្អឹង និងសន្លាក់ គឺជាប្រភេទជំងឺជាប់លេខរៀងទី២ កើតក្នុងពិភពលោក។ អ្នកស្រាវជ្រាវបានប៉ាន់ស្មានថា ស្រ្តីក្នុងវ័យ ៦០ឆ្នាំដែលមានជំងឺរលាកឆ្អឹង និងសន្លាក់ និងមានជំងឺខូចសន្លាក់ នឹងត្រូវរស់នៅដោយបាត់បង់មុខងារឆ្អឹង និងសន្លាក់ និងមានការឈឺចាប់ រហូតដល់ ៣០ភាគរយនៃជីវិតរបស់អ្នកទាំងនោះ។
ជំងឺរលាក គឺជាមូលហេតុចម្បងនៃជំងឺប្រភេទសាច់ដុំ និងឆ្អឹង។ ជំងឺទាំងអស់នោះមានដូចជា ឈឺសន្លាក់ ដែលអាចបណ្ដាលមកពីការប៉ះទង្គិច ប្រើប្រាស់សន្លាក់ច្រើនពេក ឬការរលាកនៅផ្នែកណាមួយរបស់សន្លាក់ ប៉ុន្តែជំងឺដែលកើតច្រើនជាងគេ គឺរលាកសន្លាក់។
ការឈឺសន្លាក់មានកម្រិតពីតិចតួច រហូតដល់ឈឺខ្លាំង ដែលវាអាចធ្វើឲ្យយើងពិបាកកម្រើក មិនអាចទ្រទម្ងន់បានច្រើន និងអាចឈឺចាប់ខ្លាំង។ ការឈឺសន្លាក់អាចបាត់ទៅវិញក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ (ករណីស្រួចស្រាល់) ឬអាចនៅអូសបន្លាយពីរាប់អាទិត្យ រហូតដល់រាប់ខែ (ប្រភេទរ៉ាំរ៉ៃ)។ ការឈឺចាប់រ៉ាំរ៉ៃ ជាពិសេសការឈឺសន្លាក់ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែក្រៅពីប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅរាល់ថ្ងៃ ជំងឺឈឺសន្លាក់ភាគច្រើន មិនមានពាក់ព័ន្ធជាមួយជំងឺធ្ងន់ធ្ងរណាមួយនោះទេ។ យើងមានវិធីដើម្បីជួយកាត់បន្ថយការរលាក និងជួយគ្រប់គ្រងការឈឺចាប់ក្នុងសន្លាក់របស់អ្នកជំងឺបាន។ វិធីទាំងនោះមានដូចជា៖
១- ប្រើប្រាស់ថ្នាំពេទ្យ
ប្រភេទថ្នាំប្រឆាំងរលាក ដែលមិនមែនជាពពួកស្តេរ៉យ (NSAIDs) រួមមាន aspirin ibuprofen និងdiclofenac គឺជាថ្នាំដែលគេប្រើទូទៅសម្រាប់ព្យាបាលការរលាកទាក់ទងជាមួយសន្លាក់។ គេមានថ្នាំ NSAIDs ជាង ៥០ប្រភេទខុសៗគ្នា។ បើយើងមិនអាចបំបាត់ការឈឺចាប់ក្រោយប្រើថ្នាំមួយប្រភេទ យើងអាចសាកប្រើថ្នាំមួយប្រភេទផ្សេងទៀតបាន។
ប៉ុន្តែត្រូវចាំថា ថ្នាំ NSAIDs គឺមានផលប៉ះពាល់របស់វាដែរ ដែលភាគច្រើនគឺកើតនៅលើស្ត្រីមានវ័យចំណាស់។ គេសន្មត់ថាថ្នាំ NSAIDs មានពាក់ព័ន្ធជាមួយការស្លាប់របស់អ្នកជំងឺមានវ័យចំណាស់ រហូតដល់ ១២០០ ទៅ ២៥០០នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំនៅឯប្រទេសអង់គ្លេស។ ដូចនេះមុនពេលចាប់ផ្ដើមប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រភេទនេះ យើងត្រូវថ្លឹងថ្លែងឲ្យបានច្បាស់រវាងផលវិបាក និងគុណសម្បត្ដិរបស់វាជាមុនសិន។
ថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់មួយចំនួនដូចជា paracetamol គឺគេជឿថាមានប្រសិទ្ធភាព និងសុវត្ដិភាពសម្រាប់អ្នកជំងឺរលាកឆ្អឹងសន្លាក់ដែលមានវ័យចំណាស់។ យ៉ាងណាយើងត្រូវពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យឲ្យបានច្បាស់ ដើម្បីជ្រើសរើសថ្នាំដែលសមស្របសម្រាប់ខ្លួនយើង។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
- តិចនិកហាត់ប្រាណសម្រាប់អ្នកមានជំងឺរលាកឆ្អឹងសន្លាក់
- បើឈឺជើង ជង្គង់ ឬត្រគាក ក្បាច់ហាត់ប្រាណទាំងនេះ អាចជួយបាន
- អាហារពិសេសទាំងនេះ សក្តិសមបំផុតសម្រាប់អ្នកឧស្សាហ៍ឈឺក្បាលជង្គង់
- ដឹងអត់? ជំងឺ ១៤ មុខនេះហើយ ដែលចាស់ៗឧស្សាហ៍កើត
- រឿងខ្លះគួរដឹង បង្ការកុំឲ្យមានបញ្ហាជង្គង់កើតឡើង
២- ឈប់បរិភោគអាហារកែឆ្នៃ
អាហាររបស់បច្ចិមប្រទេសភាគច្រើនជាប្រភេទអាហារមានខ្លាញ់ឆ្អែតខ្ពស់ និងសម្បូរអាស៊ីដខ្លាញ់អូម៉េហ្កា៦ និងមិនសូវមានខ្លាញ់អូម៉េហ្កា៣ ប្រើអំបិលច្រើន និងប្រើស្ករចម្រាញ់ច្រើន ដែលអាហារកែច្នៃគឺស្ថិតក្នុងក្រុមអាហារប្រភេទនេះ។
អាហារកែច្នៃគឺចូលរួមចំណែកធ្វើឲ្យមានការរលាកកើតឡើង។ អ្នកស្រាវជ្រាវបានធ្វើការសិក្សា និងរកឃើញអំពីទំនាក់ទំនងរវាងការញ៉ាំខ្លាញ់ចម្រាញ់ ជាមួយបញ្ហារលាក។ ការសិក្សាលើរបបអាហារ និងការការពារជំងឺ ក៏បានរកឃើញថា ការកាត់បន្ថយប្រភេទអាហារបំពង និងអាហារកែឆ្នៃដូចជាសាច់បំពង ឬអាហារកកត្រជាក់ អាចជួយកាត់បន្ថយការរលាកបាន។ ការជៀសវាងញ៉ាំអាហារទាំងនេះក៏ជួយឲ្យប្រព័ន្ធការពារក្នុងខ្លួនរបស់យើងដំណើរការល្អឡើងវិញ។ ដូចនេះហើយការកាត់បន្ថយការញ៉ាំអាហារបំពង និងអាហារកែច្នៃ និងបែមកទទួលទានបន្លែ និងផ្លែឈើច្រើនជាងមុន និងជួយកាត់បន្ថយបញ្ហារលាក ដែលបញ្ហារលាកនេះហើយជាមូលហេតុធ្វើឲ្យមានបញ្ហាឈឺសន្លាក់។
៣- ប្រើវិធីចំអិនម្ហូបល្អសម្រាប់សុខភាព
ពាក្យកាត់ AGE ដែលបានមកពីពាក្យ advanced glycation end គឺជាសារធាតុពុលដែលផលិតនៅពេល យើងអាំងសាច់ ចៀន ដុត និងដុតដោយប្រើកម្ដៅក្ដៅខ្លាំង។ AGEs ក៏អាចកើតឡើងនៅពេលប្រូតេអ៊ីន ឬខ្លាញ់ទៅលាយគ្នាជាមួយជាតិស្ករមានក្នុងចរន្ដឈាម ដែលយើងអាចដឹងបានដោយសារការកើនឡើងនៃ AGEs នៅពេលយើងមានវ័យកាន់តែចាស់។ AGEs អាចធ្វើឲ្យមានបញ្ហារលាក រលាកសន្លាក់ ឬឈឺសន្លាក់។
ពេលយើងទទួលទានជាតិ AGEs ចូលក្នុងខ្លួនច្រើនពេក ក្នុងរយៈពេលយូរ នោះវានឹងស្ទះនៅក្នុងខ្លួនរបស់យើង ហើយខ្លួនយើងមិនងាយកម្ចាត់វាចេញអស់នោះទេ។ ដូចនេះការទទួលទានអាហារដែលចំអិនដោយប្រើកម្ដៅខ្លាំងក្នុងបរិមាណតិច គឺជារបៀបនៃការជ្រើសរើសម្ហូបដែលល្អសម្រាប់សុខភាពរបស់យើងគ្រប់គ្នា។ យើងអាចប្រើវិធីស្ងោរ ចំហុយ អាំង ឬបំពងដោយប្រើប្រេងក្នុងបរិមាណសមស្រប។
៤- ទទួលទានអាហារជួយប្រឆាំងការរលាក
ទទួលទានខ្លាញ់ត្រីដូចជាត្រីសាល់ម៉ុន ត្រី mackerel ត្រីធូណា ត្រី sardines ជួយបង្កើនជាតិអាស៊ីដខ្លាញ់អូម៉េហ្កា ៣ ដែលមានមុខងារជួយប្រឆាំងជាមួយការរលាក។ ប្រសិនបើយើងមិនចូលចិត្ដញ៉ាំសាច់ត្រី អាចជំនួសដោយប្រើខ្លាញ់ត្រីនៅពេលចំអិនម្ហូបក៏បាន។
អាហារដែលសម្បូរជាតិ anthocyanins ដូចជាផ្លែឈែរីក្រហម raspberry និង blueberry ក៏អាចជួយឲ្យខ្លួនយើងទប់ទល់ជាមួយការរលាកបានដូចគ្នា។ ម្យ៉ាងទៀតប្រភេទផ្លែឈើទាំងនោះក៏មានផ្ទុកជាតិ polyphenols (ជាប្រភេទប្រឆាំងអុកស៊ីតកម្ម) ដែលវានឹងជួយកាត់បន្ថយការប្រឈមជាមួយការរលាកបាន។
អាហារប្រឆាំងការរលាកមួយចំនួនផ្សេងទៀតមានដូចជា ប៉េងប៉ោះ ប្រេងអូលីវ បន្លែបៃតង និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិដូចជា គ្រាប់អាល់ម៉ុន គ្រាប់ walnuts គឺសុទ្ធតែល្អសម្រាប់សុខភាពរបស់យើង។ អ្នករស់នៅតំបន់ម៉េឌីទែរ៉ាណេចូលចិត្ដញ៉ាំអាហារមានលាយគ្នារវាងគ្រាប់ធញ្ញជាតិជាមួយត្រី បន្លែបៃតង ហើយអាហារទាំងនោះមានសារៈសំខាន់សម្រាប់អ្នកទាំងនោះណាស់។ អ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញថា អាហារលាយគ្នាបែបនេះ អាចជួយការពារយើងពីជំងឺរលាកបានយ៉ាងតិចក៏ ៦សប្ដាហ៍ដែរ។
៥- ជម្រើសប្រូតេអ៊ីន
យោងតាមការសិក្សាលើអត្ថបទបានបោះពុម្ពផ្សាយលើគេហទំព័ Public Health Nutrition បានឲ្យដឹងថា អាហារបួសជួយកាត់បន្ថយការរលាកបាន។ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានសង្កេតឃើញថា អ្នកហូបបួសបានរយៈពេល ២ឆ្នាំឡើងទៅនឹងមាន C-reactive protein (CRP ) ចុះមកទាបជាងមនុស្សទូទៅ ដែល CRP គឺជាភ្នាក់ងារប្រាប់ឲ្យយើងដឹងអំពីការរលាកកើតឡើងក្នុងខ្លួន។
អ្នកស្រាវជ្រាវជឿថា នោះក៏ដោយសារតែជាតិ phytosterols និងជាតិសរសៃ fiber មានក្នុងបន្លែ ផ្លែឈើ និងក្នុងគ្រាប់ធញ្ញជាតិជាដើម។ ប្រសិនបើយើងចង់សាកល្បងញ៉ាំអាហារបែបនេះ អាចញ៉ាំប្រូតេអ៊ីនជំនួយដែលមាននៅក្នុង បន្លែ និងគ្រាប់រុក្ខជាតិ មានដូចជា ផ្កាខាត់ណាខៀវ តៅហ៊ូ គ្រាប់ chickpeas សណ្ដែក គ្រាប់ lentils, quinoa សុទ្ធតែអាចទិញបាននៅលើទីផ្សារ។
៦- កាត់បន្ថយស្ករ និងអំបិល
ការដែលទទួលទានស្ករ និងអំបិលច្រើនលើសកម្រិត អាចជាផ្នែកធ្វើឲ្យខ្លួនយើងងាយកើតបញ្ហារលាក។ ក្រៅពីការតមអាហារកែច្នៃ យើងក៏ត្រូវគ្រប់គ្រងជាតិស្ករ និងអំបិលក្នុងអាហារដូចគ្នា។ ពេលទិញម្ហូបអាហារតាមផ្សារ យើងត្រូវអានក្រដាសណែនាំជាមុនសិន។ អាហារដែលមិនសូវមាន ឬគ្មានផ្ទុកសារធាតុជួយរក្សាម្ហូប ឬសារធាតុញៀន គឺជាប្រភេទអាហារល្អបំផុត។
៧- ធ្វើលំហាត់ប្រាណ
ពេលត្រូវទប់ទល់ជាមួយបញ្ហាឈឺសន្លាក់ ការហាត់ប្រាណប្រហែលមិនមែនជាជម្រើសល្អនោះទេ។ ប៉ុន្តែការហាត់ប្រាណ មិនមែនចាំបាច់ត្រូវតែប្រើកម្លាំង និងកាយវិការខ្លាំងៗនោះដែរ។ ឧទាហរណ៍ ដូចជាយ៉ូហ្កា ជាការហាត់ប្រាណផ្ដល់គុណសម្បត្ដិច្រើន ជាពិសេសជួយបំបាត់បញ្ហាឈឺចង្កេះបានយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។
ការសិក្សាបានលើកឡើងថា ការព្យាបាលដោយប្រើវិធីហាត់ប្រាណ អាចមានប្រសិទ្ធភាពចាប់ពី ២ខែរហូតដល់ ៦ខែ នៅលើអ្នកដែលឈប់ទទួលការព្យាបាលបញ្ហារលាកឆ្អឹង និងសន្លាក់ក្បាលជង្គង់។
៨- សម្រកទម្ងន់
បើយោងតាមការសិក្សារបស់មហាវិទ្យាល័យវេជ្ជសាស្រ្ត John Hopkins Medicine បានលើកឡើងថា មនុស្សប្រុសដែលលើសទម្ងន់ គឺប្រឈមមុខកើតជំងឺរលាកឆ្អឹង និងសន្លាក់ ច្រើនជាងអ្នកមានទម្ងន់ដងខ្លួនល្អ រហូតទៅដល់៥ដងឯណោះ។ នោះក៏ដោយសារតែទម្ងន់ដែលអ្នកទាំងនោះសង្កត់លើជង្គង់ជាប្រចាំ។ ការសង្កត់បែបនេះក្នុងរយៈពេលយូរៗទៅនឹងធ្វើឲ្យសន្លាក់ជង្គង់ចាប់ផ្ដើមសឹក និងរហែក ហើយបន្ទាប់មកទៀតនឹងរលាក និងបណ្ដាលឲ្យឈឺក្នុងសន្លាក់នោះ។ ដូចនេះការស្រកគីឡូ គឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដោយអាចជួយកាត់បន្ថយទម្ងន់មកលើជង្គង់កំពុងតែទ្ររាល់ថ្ងៃ។
៩- ការព្យាបាលដោយចលនា
ការព្យាបាលដោយចលនា គឺត្រូវបានគេរកឃើញថាមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការកាត់បន្ថយការរលាក។ វិធីព្យាបាលដោយប្រើដៃមួយចំនួន ដូចជាការធ្វើចលនាទៅលើជាលិកាទន់ និងធ្វើចលនាសន្លាក់ គឺអាចជួយទប់ទល់ជាមួយនឹងការរលាក ដោយសារការធ្វើចលនានោះ នឹងជួយកាត់បន្ថយការឈឺចាប់ និងជួយឲ្យឈាមរត់បានស្រួល។
១០- ស្អំទឹកក
ការព្យាបាលដោយប្រើវិធីស្អំទឹកកក គឺអាចជួយកាត់បន្ថយការរលាកនៅលើសន្លាក់បាន។ ការស្អំទឹកកកក៏ជួយពន្យារពេលកុំឲ្យសញ្ញាឈឺចាប់ចេញពីសរសៃប្រសាទទៅកាន់ខួរក្បាលរត់ទៅលឿនពេក និងជួយឲ្យសន្លាក់ដែលឈឺនោះស្ពឹកបានដូចគ្នា។
[embed-health-tool-bmi]
