និយមន័យ
១- អ្វីជាបញ្ហាឈឺកែងជើង?
កជើង និងកំភួនជើង ផ្គុំឡើងដោយឆ្អឹង ២៦ សន្លាក់ ៣៣ និងសរសៃពួរ ច្រើនជាង ១០០ ខណៈកែងជើង គឺជាឆ្អឹងធំជាងគេនៅក្នុងជើង។ យើងអាចនឹងមានបញ្ហាឈឺកែងជើង បើសិនយើងប្រើជើងច្រើនពេក ឬមានរបួសនៅកែងជើង។
អាការៈឈឺចាប់ភាគច្រើន កើតឡើងនៅខាងក្រោមកែងជើង ឬនៅខាងក្រោយកែងជើង ដែលជាកន្លែងភ្ជាប់រវាងសរសៃពួរកែងជើង (Achilles tendon) និងឆ្អឹងកែងជើង។
ការឈឺចាប់នៅក្រោមកែងជើង ឬភាសាបច្ចេកទេសហៅថា Plantar Fasciitis (ការរលាកសរសៃពួរបាតជើង) គឺជាបញ្ហាកើតឡើងញឹកញាប់ជាងគេ ដែលនាំឲ្យយើងមានបញ្ហាឈឺកែងជើង។
ការឈឺចាប់ខាងក្រោយកែងជើង គឺជាការរលាកសរសៃពួរអាគីលីស ដែលភាសាបច្ចេកទេសហៅថា Achilles Tendinitis) ដោយអាការៈឈឺចាប់នេះ ក៏អាចប៉ះពាល់ផ្នែកខាងក្នុង ឬខាងក្រៅកែងជើង និងកជើងបានដូចគ្នា។
ក្នុងករណីជាច្រើន អាការៈឈឺចាប់ គឺមិនបង្កឡើងដោយសាររបួសទេ ដំបូងវានឹងកើតឡើងតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែអាចឈានទៅធ្ងន់ធ្ងរ និងពេលខ្លះអាចឈានដល់ពិការទៀតផង។
ជាទូទៅ បញ្ហាឈឺកែងជើង នឹងបាត់ទៅវិញដោយមិនចាំបាច់ព្យាបាល ប៉ុន្តែករណីខ្លះ អាចនៅឈឺយូរ និងក្លាយជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃក៏មាន។
២- បញ្ហាឈឺកែងជើងកើតឡើងញឹកញាប់ដែរទេ?
បញ្ហាឈឺកែងជើង (Heel Pain) ជាបញ្ហាកជើង ដែលកើតឡើងញឹកញាប់ណាស់។ យ៉ាងណា យើងនៅតែអាចគ្រប់គ្រងបាន ដោយគ្រាន់តែកាត់បន្ថយកត្តាប្រឈមប៉ុណ្ណោះ។ សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែម។
រោគសញ្ញា
៣- ឈឺកែងជើងមានរោគសញ្ញាអ្វីខ្លះ?
ឈឺកែងជើង ជាទូទៅ មានអារម្មណ៍ឈឺនៅក្រោមកែងជើង ឬនៅក្រោយកែងជើង ហើយការឈឺចាប់ ចាប់ផ្ដើមឡើងបន្តិចម្តងៗ ទាំងគ្មានរបួសត្រង់កន្លែងឈឺក៏ដោយ។ ជាទូទៅកើតឡើងដោយសារតែពាក់ស្បែកជើងរាបស្មើរ ប៉ុន្តែករណីភាគច្រើន ការឈឺចាប់ គឺនៅបាតជើង ទៅផ្នែកខាងមុខរបស់កែងជើង។
អាចនៅមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀតមិនបានរៀបរាប់ខាងលើ ដូចនេះបើមានក្តីបារម្ភពីរោគសញ្ញាណាមួយ សូមទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។
៤- ពេលណាត្រូវទៅជួបពេទ្យ?
យើងគួរតែជួបពេទ្យ បើសិនជាមានបញ្ហាដូចខាងក្រោម៖
– ការឈឺចាប់ធ្ងន់ធ្ងរ
– ការឈឺចាប់ភ្លាមៗ
– កែងជើងឡើងក្រហម
– ហើមកែងជើង
– មិនអាចដើរបាន ព្រោះតែឈឺនៅកែងជើង។
បើសិនយើង ឬសមាជិកគ្រួសារ មនុស្សជាទីស្រលាញ់ មានសញ្ញាឬរោគសញ្ញាដូចរៀបរាប់ខាងលើ ឬមានសំណួរអ្វីមួយ សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យភ្លាម។ រាងកាយមនុស្សម្នាក់ៗ មានសកម្មភាពខុសៗគ្នា ដូចនេះ ជាការល្អបំផុត ត្រូវពិគ្រោះជាមួយពេទ្យ ដើម្បីអាចរកដំណោះស្រាយល្អបំផុតសម្រាប់អ្នក។
មូលហេតុបង្ក
៥- មូលហេតុអ្វីខ្លះបណ្តាលឲ្យឈឺកែងជើង?
ឈឺកែងជើង (Heel Pain) មិនមែនបង្កឡើងដោយការរងរបួសតែមួយមុខ ដូចជា ដួល ឬគ្រេច នោះទេ ប៉ុន្តែវាអាចកើតឡើងដោយសារតែការប៉ះទង្គិចជាបន្តបន្ទាប់ និងទម្ងន់រាងកាយ។
មូលហេតុញឹកញាប់នាំឲ្យឈឺកែងជើងរួមមាន៖
– ការរលាកសរសៃពួរបាតជើង (Plantar Fasciitis)៖ កើតឡើងនៅពេលសម្ពាធកាន់តែធ្ងន់ សង្កត់ទៅលើជើង ដែលនាំឲ្យខូចទៅដល់សរសៃពួរបាតជើង (Plantar Fascia ligament) ធ្វើឲ្យឈឺ និងរឹង។ ពេលយើងរកឃើញមូលហេតុនាំឲ្យមានបញ្ហានេះ គ្រូពេទ្យអាចនឹងជ្រើសរើសវិធីព្យាបាលត្រឹមត្រូវមួយសម្រាប់យើង។
– ថ្លោះគ្រេច និងឈឺចុករោយ៖ ជាបញ្ហារបួសរាងកាយ ច្រើនកើតឡើងដោយសារតែសកម្មភាពផ្សេងៗ។ បញ្ហារបួសនេះ កើតឡើងញឹកញាប់ណាស់ អាចកើតពីស្រាលទៅជាធ្ងន់ធ្ងរបាន អាស្រ័យលើមូលហេតុនាំឲ្យរបួសនោះ។
– បាក់ឆ្អឹង៖ មូលហេតុនេះ នាំឲ្យត្រូវមានការសង្គ្រោះជាបន្ទាន់។ ការថែទាំទាន់ពេលវេលា ជាតម្រូវការចាំបាច់ចំពោះគ្នាយើងមានរោគសញ្ញាបាក់ឆ្អឹង និងកំពុងប្រឈមគ្រោះថ្នាក់។
– រលាកសរសៃពួរកែងជើង (Achilles tendonitis)៖ កើតឡើងនៅពេលសរសៃពួរនេះ ឡើងឈឺចាប់ និងរលាក ដោយសារតែរបួស ក្រោយពេលយើងប្រើប្រាស់វាខ្លាំងពេក។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យមូលហេតុ ទាន់ពេល និងធ្វើឲ្យការព្យាបាលកាន់តែមានប្រសិទ្ធិភាព។
– រលាកថង់ទឹកសន្លាក់ (Bursitis)៖ ថង់ទឹកសន្លាក់ ជាថង់ទឹកនៅលើសន្លាក់ឆ្អឹងនៅជុំវិញសរសៃពួរ ស្បែក និងជាលិកាសាច់ដុំជាប់ឆ្អឹង។
– ជំងឺ Ankylosing spondylitis៖ ជាទម្រង់មួយ នៃជំងឺរលាកសន្លាក់ ប៉ះពាល់ដំបូងគេនៅនឹងឆ្អឹងខ្នង ធ្វើឲ្យមានការរលាកធ្ងន់ធ្ងរ ទៅលើឆ្អឹងកងខ្នង អាចនាំឲ្យទៅជាការឈឺចាប់រ៉ាំរ៉ៃ និងពិការ។
– ជំងឺ Osteochondroses៖ ជាជំងឺប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់របស់ឆ្អឹង កើតឡើងទាំងចំពោះក្មេង និងមនុស្សវ័យជំទង់។
– ជំងឺរលាកសន្លាក់ដោយសារមេរោគ (Reactive arthritis)៖ ជំងឺរលាកសន្លាក់នេះ ច្រើនកើតឡើងដោយសារតែមានការបង្ករោគក្នុងរាងកាយ។
កត្តាប្រឈម
៦- កត្តាប្រឈមនាំឲ្យឈឺកែងជើងមានអ្វីខ្លះ?
មានកត្តាប្រឈមជាច្រើន នាំឲ្យយើងអាចជួបបញ្ហាឈឺកែងជើង ល្អបំផុត សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែម។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
រោគវិនិច្ឆ័យនិងការព្យាបាល
ព័ត៌មានទាំងនេះ មិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។
៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
បើមានបញ្ហាឈឺកែងជើង យើងអាចសាកវិធីដូចខាងក្រោមនៅផ្ទះសិន ដើម្បីបន្ថយការឈឺចាប់៖
– សម្រាកឲ្យច្រើនតាមដែលអាចធ្វើបាន។
– ស្អំទឹកកក នៅលើកែងជើង រយៈពេល ១០-១៥ នាទី ២ដងក្នុងមួយថ្ងៃ។
– ញ៉ាំថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ដែលមិនត្រូវវេជ្ជបញ្ជា (OTC)។
– ពាក់ស្បែកជើងត្រូវជើងល្មម
– ពាក់ដង្កៀបជើងពេលយប់ (Nigh splint) ដែលជាឧបករណ៍ពិសេស ដែលជួយទាញពន្យឺតជើងពេលគេង។
– ប្រើឧបករណ៍ ឬស្បែកជើងទប់កែងជើង ដើម្បីបន្ថយការឈឺចាប់។
បើការថែទាំតាមផ្ទះទាំងនេះមិនអាចបន្ថយការឈឺចាប់បានទេគួរតែទៅជួបគ្រូពេទ្យ។ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការពិនិត្យរាងកាយ សួរពីរោគសញ្ញាយើងកំពុងមាន និងពេលវេលាចាប់ផ្តើមកើតមានបញ្ហា។ គ្រូពេទ្យនឹងតម្រូវឲ្យអ្នកថតកាំរស្មីអ៊ិច ដើម្បីកំណត់ពីមូលហេតុនាំឲ្យមានបញ្ហាឈឺកែងជើង។ ពេលគ្រូពេទ្យដឹងពីមូលហេតុច្បាស់ហើយ គាត់នឹងអាចព្យាបាលយើងបានត្រឹមត្រូវ។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
មានករណីជាច្រើន គ្រូពេទ្យធ្វើការព្យាបាលដោយចលនាប៉ុណ្ណោះ (Physical therapy) ដោយការព្យាបាលនេះ ជួយឲ្យសាច់ដុំ និងសរសៃពួរជើងរឹងមាំ ដើម្បីការពារកុំឲ្យមានរបួសបន្ថែមទៀត។ បើអាការៈឈឺចាប់ធ្ងន់ធ្ងរ គ្រូពេទ្យនឹងចេញវេជ្ជបញ្ជាឲ្យប្រើថ្នាំប្រឆាំងរលាកផ្សេងៗ ខណៈថ្នាំទាំងនោះ អាចចាក់នៅត្រង់ជើង ឬលេបតាមមាត់។
គ្រូពេទ្យ អាចនឹងណែនាំឲ្យយើងធ្វើអ្វីមួយ អាចជួយទ្រជើងបាន ដូចជារុំកជើង ឬពាក់ឧបករណ៍ពិសេសនៅនឹងជើង។
ក្នុងករណីកម្រ គ្រូពេទ្យអាចនឹងណែនាំឲ្យធ្វើការវះកាត់កែសម្រួលបញ្ហានៅកែងជើង ប៉ុន្តែការវះកាត់កែងជើងនេះ ពេលជាសះស្បើយវិញ នឹងអាចកាត់បន្ថយការឈឺចាប់បានរយៈពេលយូរ។
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ
៩- ទម្លាប់រស់នៅ
ប្រហែលជាយើងមិនអាចការពារគ្រប់ករណី នាំឲ្យឈឺកែងជើងក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែវិធីងាយៗខាងក្រោមនេះ អាចជួយយើងចៀសផុតពីរបួស និងការឈឺចាប់កែងជើងបាន៖
– ពាក់ស្បែកជើងត្រូវជើង និងអាចទ្រជើងបាន
– ពាក់ស្បែកជើងត្រូវនឹងសកម្មភាពយើងធ្វើ
– ហាត់ទាញសម្រួលសាច់ដុំជាមុនសិន មុនចាប់ផ្តើមហាត់ប្រាណ
– សម្រាកខ្លះ បន្ទាប់ពីបញ្ចេញសកម្មភាពខ្លាំងៗ
– ញ៉ាំអាហារមានសុខភាពល្អ
– ថែរក្សាទម្ងន់រាងកាយឲ្យបានត្រឹមត្រូវ
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នក ជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
[embed-health-tool-bmi]
