និយមន័យ
១- អ្វីជាជំងឺខ្វះជាតិស្ករក្នុងឈាម?
ប្រាកដហើយថា អ្នកចង់ចាកចេញ?
១- អ្វីជាជំងឺខ្វះជាតិស្ករក្នុងឈាម?
ជំងឺខ្វះជាតិស្ករក្នុងឈាម កើតឡើងពេលគ្លុយកូសក្នុងឈាមធ្លាក់ចុះជាងកម្រិតធម្មតា។ គ្លុយកូស ជាប្រភពថាមពលដ៏សំខាន់សម្រាប់សារពាង្គកាយ ទទួលបានពីចំណីអាហារ។ គ្លុយកូសសម្បូរជាងគេ មានក្នុងអាហារផ្ទុកកាបូអ៊ីដ្រាត ដូចជា បាយ ដំឡូងបារាំង នំបុ័ង ទឹកដោះគោ ផ្លែឈើ និងបង្អែម។
លំពែងមាននាទីសំខាន់ គ្រប់គ្រងជាតិស្ករក្នុងឈាម និងជាអ្នកផលិតអ័រម៉ូនអាំងស៊ុយលីន ដែលមាននាទីជួយកោសិកាប្រើប្រាស់គ្លុយកូស ជាថាមពល និងបន្ថយកម្រិតគ្លុយកូសក្នុងឈាម។
មានអ័រម៉ូនសំខាន់មួយទៀត ចូលរួមគ្រប់គ្រងគ្លុយកូសក្នុងឈាម គឺអ័រម៉ូនគ្លុយកាហ្គុង មាននាទីធ្វើឲ្យជាតិស្ករក្នុងឈាមឡើងខ្ពស់ដូចគ្នា។ ហេតុនេះពេលលំពែងមិនបានផលិតអ័រម៉ូនគ្លុយកាហ្គុងគ្រប់គ្រាន់ ជាតិស្ករក្នុងឈាមនឹងធ្លាក់ចុះ បណ្ដាលឲ្យកើតជំងឺខ្វះជាតិស្ករក្នុងឈាមតែម្តង។
២- កើតឡើងញឹកញាប់ដែរទេ?
ជំងឺនេះកម្រនឹងកើតលើមនុស្សពេញវ័យ ឬក្មេងជំទង់ ភាគច្រើនកើតលើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ព្យាបាលដោយចាក់អាំងស៊ុយលីន ឬព្យាបាលដោយគ្មានវេជ្ជបញ្ជាពីគ្រូពេទ្យច្បាស់លាស់។ ករណីខ្វះជាតិស្ករក្នុងឈាម ក៏អាចបណ្ដាលមកពីផលរំខាន ដោយការព្យាបាលជំងឺមួយចំនួន ដូចជាជំងឺខ្វះអ័រម៉ូន ឬដុំមហារីកជាដើម។
៣- រោគសញ្ញាមានអ្វីខ្លះ?
រោគសញ្ញា មានញ័រ វិលមុខ ឈឺក្បាល បែកញើសញឹកញ៉ាប់ ឃ្លានច្រើន បេះដូងលោតញ៉ាប់ ស្បែកស្លេកស្លាំង អាចកើតអំឡុងពេលគេង និងធ្វើឲ្យយើងយំ ឬយល់សប្ដិអាក្រក់។
ដោយសារជាតិស្ករមាននាទីផ្ដល់ថាមពលរាងកាយ ហេតុនេះពេលខ្វះជាតិស្ដរក្នុងឈាម តែងមានអារម្មណ៍អស់កម្លាំង និងមិនសូវស្រួលខ្លួន ជាងនេះពេលជាតិស្ករធ្លាក់ចុះខ្លាំងភ្លាមៗ នឹងធ្វើឲ្យយើងសន្លប់ ឬប្រកាច់។
អាចមានរោគសញ្ញាដទៃទៀតដែលមិនបានរៀបរាប់ដូចខាងលើ ហេតុនេះបើមានចម្ងល់ទាក់ទងរោគសញ្ញារសូមទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។
៤- ពេលណាគួរទៅជួបពេទ្យ?
ជំងឺខ្វះជាតិស្ករក្នុងឈាមតែងកើតភ្លាមៗ និងលឿន ហេតុនេះគួរទៅជួបជាមួយគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់ក្នុងករណី៖
– ប្រទះរោគសញ្ញាខ្វះជាតិស្ករក្នុងឈាម និងគ្មានជំងឺទឹកនោមផ្អែម
– មានជំងឺទឹកនោមផ្អែម វិលមុខ ឬសន្លប់ដោយសារខ្វះជាតិស្ករ
– ទឹកនោមផ្អែម និងខ្វះជាតិស្ករ ព្យាបាលគ្មានប្រសិទ្ធិភាព។
គួរប្រាប់សមាជិកគ្រួសារពីស្ថានភាពជំងឺទឹកនោមផ្អែមរបស់យើង និងហានិភ័យ ដើម្បីការពារក្នុងករណីយើងបាត់បង់ស្មារតី ឬប្រកាច់ពេលជាតិស្ករក្នុងឈាមធ្លាក់ចុះខ្លាំង។
៥- អ្វីខ្លះជាមូលហេតុបង្ក?
ជំងឺខ្វះជាតិស្ករក្នុងឈាម កើតឡើងពេលអាំងស៊ុយលីន និងគ្លុយកាហ្គុង បាត់បង់តុល្យភាពភាគច្រើនបណ្ដាលមកពីកត្តាមួយចំនួនដូចជា៖
– ប្រើអាំងស៊ុលីនច្រើន ឬថ្នាំព្យាបាលទឹកនោមផ្អែមផ្សេងទៀត
– ញ៉ាំមិនគ្រប់គ្រាន់ ឬក្រញ៉ាំចំណី (ចូលគេងយប់ជ្រៅ)
– ហាត់ប្រាណទាំងមិនញ៉ាំអាហារគ្រប់គ្រាន់
– ញ៉ាំអាហារមានជាតិកាបូអ៊ីដ្រាតមិនគ្រប់គ្រាន់
– ញ៉ាំតិច
– ផឹកស្រាច្រើនពេក។
៦- កត្តាប្រឈមមានអ្វីខ្លះ?
កត្ដាប្រឈមធ្វើឲ្យខ្វះជាតិស្ដរក្នុងឈាមមាន៖
– កើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងប្រើថ្នាំព្យាបាល
– ញៀនស្រា
– ព្យាបាលជំងឺរលាកថ្លើម ឬតម្រងនោម
– មានដុំពកនាំឲ្យការបញ្ចេញអាំងស៊ុយលីនកើនឡើង
– កើតជំងឺក្រពេញអង់ដូគ្រីន ដូចជាជំងឺ Hypopituitarism ជំងឺ Addison’s disease
ក្រៅពីកត្ដាខាងលើនេះ អាចនៅមានកត្តាផ្សេងទៀតប្រឈមកើតជំងឺនេះ គប្បីទៅពិគ្រោះយោបល់បន្ថែមជាមួយគ្រូពេទ្យ។
ព័ត៌មាននេះមិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។
៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
រោគសញ្ញាទាំងអស់ ជាតម្រុយដើម្បីប្រាប់ថា យើងខ្វះជាតិស្ករក្នុងឈាម ឬអត់ ប៉ុន្តែក្នុងករណីយើងទៅពិនិត្យនៅមន្ទីរពេទ្យ គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើតេស្ដកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម មុនញ៉ាំអាហារ និងតេស្ដឈាមដទៃទៀត ដើម្បីឲ្យដឹងថា ពិតជាខ្វះជាតិស្ករក្នុងឈាម ឬយ៉ាងណា។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
ដើម្បីធ្វើឲ្យតុល្យភាពរវាងអាំងស៊ុយលីន និងគ្លុយកូស ប្រក្រតីវិញ គួរផ្ដល់ជាតិស្ករដល់រាងកាយភ្លាមៗតាមរយៈ៖
– ថ្នាំគ្រាប់គ្លុយកូស
– ទឹកផ្លែឈើច្របាច់
– ស្ករគ្រាប់
បន្ទាប់ពី ១៥-២០ នាទី បើកម្រិតជាតិស្ករនៅតែមិនប្រក្រតី គួរញ៉ាំចំណីសិន ចាំពិនិត្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមម្ដងទៀតចន្លោះ ១៥-២០ នាទីក្រោយ។ ករណីបាត់បង់ស្មារតី ឬប្រកាច់ដោយសារខ្វះជាតិស្ករក្នុងឈាម ត្រូវចាក់អ័រម៉ូនគ្លុយកាហ្គុងភ្លាមៗ។
៩- ទម្លាប់រស់នៅ
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ និងវិធីព្យាបាលនៅផ្ទះ អាចជួយបង្ការ និងគ្រប់គ្រងស្ថានភាពជំងឺបាន ដូចជា៖
– ញ៉ាំអាហារសម្បូរជាតិកាបូអ៊ីដ្រាតឲ្យបានទៀងទាត់ ណែនាំដោយគ្រូពេទ្យ ឬអ្នកជំនាញខាងចំណីអាហារ។ គួរញ៉ាំកាបូអ៊ីដ្រាត ឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់មុនហាត់ប្រាណ និងចំណីខ្លះទៀតអំឡុងពេលហាត់ប្រាណ។
– ញ៉ាំអាហារឲ្យបានលឿន បើកម្រិតជាតិស្ករធ្លាក់ចុះខ្លាំង
– ពន្យល់ប្រាប់អ្នករស់នៅ និងធ្វើការជាមួយយើង ពីស្ថានភាពជំងឺរបស់យើង និងរបៀបចាក់គ្លុយកាហ្គុង ពេលណាយើងសន្លប់។
– ពិនិត្យមើលកម្រិតជាត់ស្ករក្នុងឈាម ទៅតាមកាលវិភាគគ្រូពេទ្យកំណត់ឲ្យអ្នក។
– ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ជាមួយអាការៈ ខ្វះជាតិស្ករ ឬទទួលការព្យាបាលព្រោះអាចបណ្ដាលឲ្យសន្លប់ និងខូចខាតខួរក្បាល។
– កុំទាន់អស់សង្ឃឹមបើអ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ១ ត្រូវការពេលដើម្បីឲ្យអាំងស៊ុយលីនយើងបន្សាំខ្លួន ដោយព្យាយាមហាត់ប្រាណទៀតទាត់។
– ពិនិត្យឲ្យបានច្រើនដង និងទៀងទាត់ តាមដានការវិវត្តនៃជំងឺ និងស្ថានភាពសុខភាព។
– គោរពតាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យ សូមកុំប្រើ ឬឈប់ប្រើប្រាស់ថ្នាំដោយខ្លួនឯង។
ក្នុងករណីមានសំណួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នក ជម្រើសល្អបំផុត សូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ប្រើរង្វាស់សុខភាពBMI ដើម្បីគណនារាងកាយ ទម្ងន់ និងកម្ពស់សមសួន និងសុខភាពល្អ
ប្រុស
ស្រី
Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
Ferri, Fred. Ferri’s Netter Patient Advisor. Philadelphia, PA: Saunders / Elsevier, 2012. Print edition. Page 197
Porter, R. S., Kaplan, J. L., Homeier, B. P., & Albert, R. K. (2009). The Merck manual home health handbook. Whitehouse Station, NJ, Merck Research Laboratories. Print edition. Page 1014
Hypoglycemia. http://www.niddk.nih.gov/health-information/health-topics/Diabetes/hypoglycemia/Pages/index.aspx. Accessed July 14, 2016.