ជាតិដែកជាសារធាតុរ៉ែសំខាន់ក្នុងរបបអាហារដែលរាងកាយមនុស្សយើង​មិនអាចផលិតបានដោយខ្លួនឯង​នោះទេ​។ ជាតិដែកមានពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងមុខងាររាងកាយ រួមមានការដឹកជញ្ជូនអុកស៊ីសែននៅក្នុងឈាម។ ប្រការនេះគឺចាំបាច់នៅក្នុងការផ្តល់ថាមពលសម្រាប់ជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។ ជាតិដែកក៏សំខាន់ផងដែរសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍរបស់ខួរក្បាល។

ទារក ទារកចេះដើរតេះតះ កុមារអាយុត្រៀមចូលសាលារៀន និងកុមារវ័យក្នុង​វ័យ​ចូល​រៀន​ គឺ​​ជាវ័យ​ស្ថិតនៅដំណាក់​កាល​ប្រឈមកាន់តែខ្ពស់​នឹង​បញ្ហា​កង្វះជាតិដែក។ បុព្វហេតុចម្បងគឺតម្រូវការជាតិដែកកើនឡើងក្នុងអំឡុងពេល​នៃ​ការ​លូតលាស់លឿន​របស់​​កុមារ​។ ដោយគ្មានអន្តរាគមន៍ កុមារដែលមិនត្រូវបានផ្តល់​ជាតិដែកគ្រប់គ្រាន់ នឹងកើតចេញនូវជំងឺស្លេកស្លាំង​ដោយខ្វះជាតិ​ដែក។ យើងត្រូវ​នាំកូន​ទៅ​​ជួបវេជ្ជបណ្ឌិត​ប្រសិនបើ​សង្ស័យថា​កូនអាច​នឹង​ខ្វះ​ជាតិ​ដែក។

រឿងគួរដឹង​ទាក់ទង​នឹង​ជាតិ​ដែក

ជាតិដែកអាចពុលបានបើ​ប្រើ​ក្នុងកម្រិតច្រើន។ ចៀសវាងការប៉ុនប៉ងធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយខ្លួនឯង និងឲ្យឱសថបំប៉នបន្ថែមជាតិដែកដែលមិនត្រូវការវេជ្ជបញ្ជាដល់កូនជាដាច់ខាត​ ព្រោះ​ថា​ការប្រើលើសកម្រិតនៃជាតិដែក​អាច​បណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់បាន។ ចំពោះទារកតូច និងកុមារក្មេងៗ ត្រូវ​ការ​ជាតិ​ដែក​ ២០ មិល្លីក្រាម​ក្នុងមួយថ្ងៃ ដែល​នេះ​ជាកម្រិតដែល​កំណត់ខ្ពស់ជាងគេ និង​មានសុវត្ថិភាព​ចំពោះ​ក្មេង​។ ឱសថបំប៉នជាតិដែកសឹងទាំងអស់មានផ្ទុកជាតិ​ដែក​ប្រហែល ១០០​មិល្លី​ក្រាម​ក្នុងមួយគ្រាប់។

ប៉ាម៉ាក់​​គួរតែរក្សាទុកឱសថបំប៉នបន្ថែមជាតិដែក​ឲ្យឆ្ងាយពីដៃក្មេង ព្រោះ​កុមារអាចនឹងយល់ច្រលំពួកថ្នាំ​នេះ​ថាជាស្ករគ្រាប់​បាន​។

អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖

• មកពីបែបនេះ ទើបពេទ្យហាមម៉ាក់ៗមិនឲ្យបន្ថែមអំបិល ឬស្ករ ក្នុងបបរខាប់គ្រប់គ្រឿង
• បរិមាណរបបអាហារកូនតូចអាយុពី ៦ ខែ ដល់ ២ ឆ្នាំ
• មួយថ្ងៃៗ បើបណ្តោយ​ឲ្យ​កូន​ញ៉ាំ​តែ​សាច់ ដូច​យក​ជំងឺ​ទាំង​នេះ​ដាក់​ខ្លួន​កូនអ៊ី​ចឹង
• ហេតុផលមួយចំនួន​នេះ​ហើយ ម៉ាក់ៗគួរលើកទឹកចិត្ដកូនៗញ៉ាំត្រីឲ្យបាន​ច្រើន
• ចង់ចាប់ផ្ដើមឲ្យកូនញ៉ាំអាហារមុន ៦ខែ គួរកត់សម្គាល់ចំណុចទាំងនេះ

រោគសញ្ញាជំងឺស្លេកស្លាំងដោយខ្វះជាតិដែក

រោគសញ្ញា និងសញ្ញានៃជំងឺស្លេកស្លាំងដោយខ្វះជាតិដែកលើកុមារអាចនឹងមានដូចជា៖

• បញ្ហាអាកប្បកិរិយា

• មានការបង្ករោគម្តងហើយម្តងទៀត

• បាត់បង់ចំណង់បរិភោគអាហារ

• អស់កម្លាំងល្ហិតល្ហៃ

• ហត់

• បែកញើសកើនឡើង

• មានអារម្មណ៍ឃ្លាន ‘អាហារ’ ប្លែកពីធម្មតាដូចជាឃ្លានចង់ញ៉ាំ​ដី

• មិនលូតលាស់នៅក្នុងកម្រិតអត្រាមួយដូចការ​រំពឹងទុក។

បុព្វហេតុនៃកង្វះជាតិដែកលើកុមារ

កត្តាហានិភ័យធំៗសម្រាប់ការកើតមាននៃកង្វះជាតិដែកចំពោះកុមាររួមមាន៖

• កើតមិនគ្រប់ខែ និងទម្ងន់រាងកាយពេលកើតទាប

• បៅដោះម្តាយតែមួយមុខគត់លើសពីប្រាំមួយខែ (មិនបានដាក់បញ្ចូលអាហារបន្ថែម)

• ក្មេងញ៉ាំទឹកដោះគោច្រើន​ពេល​អាយុតិចជាងពីរឆ្នាំ

• ក្មេង​ញ៉ាំជាតិសាច់តិច ឬមិនញ៉ាំសោះ

• របបអាហារមិនល្អនៅក្នុងឆ្នាំទីពីរ

• ជំងឺក្រពះពោះវៀនដែលអាចមាន

• ពុលសំណ។

ទារក កុមារ និងកុមារវ័យ​ចូល​រៀន​​ដែលឆ្លងកាត់សន្ទុះលូតលាស់យ៉ាងរហ័ស ​គឺតម្រូវការជាតិដែករបស់ពួកគេ​កើនឡើង​ដែរ​។ បុព្វហេតុចម្បងនៃកង្វះជាតិដែកលើកុមារទៅតាមក្រុមអាយុរួមមាន៖

• ទារកអាយុតិចជាងប្រាំមួយខែ៖ ទារកទើបកើតថ្មីៗទទួលស្តុកជាតិដែកនៅក្នុងស្បូន។ នេះមានន័យថារបបអាហារម្តាយក្នុងអំឡុង​ពេល​មាន​គភ៌គឺ​សំខាន់ខ្លាំងណាស់។ ទារកដែលមានទម្ងន់ពេលកើតទាប ឬកើតមិនគ្រប់ខែស្ថិតនៅប្រឈមកាន់តែខ្លាំងនឹងហានិភ័យកង្វះជាតិដែក។ ពួកគេនឹងត្រូវការឱសថបំប៉នបន្ថែមជាតិដែក (ក្រោមការត្រួតពិនិត្យមើលខុសត្រូវផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រតែប៉ុណ្ណោះ)។

• ទារកអាយុប្រាំមួយខែរហូតដល់មួយឆ្នាំ៖ ស្តុកជាតិដែករបស់ទារកកាន់តែចុះទាបនៅក្នុងពាក់កណ្តាលទីពីរនៃឆ្នាំទីមួយ (អាយុជិត​១ឆ្នាំ) របស់ពួក​គេ​។ កង្វះជាតិដែកអាចកើតមានប្រសិនបើរបបអាហារពួកគេមិនបូកបញ្ចូលអាហាររឹងដែលសម្បូរជាតិដែក​បានគ្រប់គ្រាន់ទេនោះ។ នៅពេលកូន​អាយុប្រាំមួយខែ ប៉ាម៉ាក់​​គួរតែផ្តល់ឲ្យទារកនូវគ្រាប់ធញ្ញជាតិមាន​ជាតិដែកលាយជាមួយទឹកដោះម្តាយ ឬទឹកដោះម្ស៉ៅកំប៉ុងសប្បនិមិត្ត។ ពេលពួកគេទម្លាប់បាននឹងគ្រាប់ធញ្ញជាតិហើយ យើង​អាចបន្ថែមសាច់ស្ងោរកិនម៉ត់ដូចបបរធម្មតាចូលក្នុងអាហាររឹងដទៃទៀត។ ការដាក់បញ្ចូលយឺតយ៉ាវ​នៃអាហាររឹងទៅក្នុងរបបអាហាររបស់ទារកគឺជាបុព្វហេតុនៃកង្វះជាតិដែក។

• កុមារអាយុមួយទៅដល់ប្រាំឆ្នាំ៖ ទឹកដោះម្តាយមានផ្ទុកចំនួនតិចតួចនៃជាតិដែក ដូចនេះត្រឹមតែការបំបៅដោះម្តាយមិនគ្រប់គ្រាន់ឡើយ។ ជាពិសេស ការជំនួសអាហាររឹងដោយទឹកដោះម្តាយនឹងនាំទៅដល់កង្វះជាតិដែក។សម្រាប់​ក្មេង​​អាយុក្រោម​ ១២ ខែ យើង​មិនគួរប្រើប្រាស់ទឹកដោះគោ ទឹកដោះពពែ និងទឹកសណ្តែកសៀងឡើយ ព្រោះថា​ទឹកដោះ​ប្រភេទ​នេះ​មានជាតិដែកទាប។ កុមារដែលផឹកទឹកដោះ មិនបន្ថែម​អាហារផ្សេងទៀត​គឺស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់នៃកង្វះជាតិដែក។

• ក្មេង​ជំទង់៖ ក្មេងស្រីជំទង់ស្ថិតនៅប្រឈមនឹងហានិភ័យដោយសារតែកត្តាមួយចំនួន។ កត្តាទាំង​នោះ​រួមមាន៖

– សន្ទុះការលូតលាស់នៅពេលវ័យគ្រប់ការ

– ការបាត់បង់ជាតិដែកតាមរយៈការមករដូវ

– ហានិភ័យនៃអាហារូបត្ថម្ភមិនគ្រប់គ្រាន់ដោយសារការតមអាហារ។

• ជាទូទៅ៖ វិបត្តិមិន​ប្រ​ក្រតី​លើ​ក្រពះពោះវៀន ដូចជាជំងឺរលាកជញ្ជ្រាំងពោះវៀនតូច។ ទោះបីជា​បញ្ហា​នេះ​កម្រកើតមាន តែ​ក៏​ជាមូលហេតុមួយ​​អាចបង្ក​ឲ្យ​​មានជំងឺស្លេកស្លាំងនៅលើកុមារ។

ប្រការ​គួរ​ស្វែងយល់​សម្រាប់ទារក

ដើម្បីបង្ការបញ្ហា​កង្វះជាតិដែកនៅលើទារកអាយុតិចជាង ១២ ខែរួមមាន៖

• ម៉ាក់ៗ​គួរ​បរិភោគអាហារដែលសម្បូរជាតិដែកក្នុងអំឡុងពេលមានគភ៌​។ សាច់ក្រហមគឺជាប្រភពប្រសើរបំផុតនៃជាតិដែក។

• ធ្វើតេស្តដើម្បីពិនិត្យរកមើលជំងឺស្លេកស្លាំងក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃ​ពោះ។ ប្រសិនបើវេជ្ជបណ្ឌិតចេញវេជ្ជបញ្ជា​ឲ្យ​ញ៉ាំ​ជាតិដែក ម៉ាក់ៗ​ត្រូវ​លេបដោយគោរពតាមវេជ្ជបញ្ជា។

• បំបៅដោះទារក ឬជ្រើសរើសទឹកដោះម៉្សៅសម្រាប់​ទារកដែលមានបន្ថែមជាតិដែក។

• កុំឲ្យទឹកដោះគោដល់ទារក ឬសារធាតុរាវដទៃផ្សេងទៀតមុនអាយុ ១២ ខែ។

• កុំអូសបន្លាយពេលការដាក់បញ្ចូលអាហាររឹង។ នៅប្រហែលអាយុប្រាំមួយខែ ម៉ាក់ៗ​ចាប់ផ្តើមផ្តល់ដល់ទារកនូវអាហារកិនទន់ប៉ិៗ ដូច ជា​បបរ​បាន​។

ប្រការ​គួរ​ស្វែងយល់​សម្រាប់កុមារតូច

ដើម្បីបង្ការកង្វះជាតិដែកនៅលើកុមារចេះដើរតេះតះ និងមុនអាយុចូលសាលារៀនយើង​​ត្រូវ៖

• បូកបញ្ចូលសាច់ក្រហមឥតជាប់ខ្លាញ់បីទៅបួនដងក្នុងមួយសប្តាហ៍។ ទាំងនេះគឺជាប្រភពដ៏សំខាន់នៃជាតិដែកនៅក្នុងរបបអាហារប្រចាំថ្ងៃរបស់កូនៗ។ ផ្តល់ជម្រើសផ្សេងជំនួសសាច់ដូចជា៖

– សណ្តែកក្រៀម

– សាច់សត្វស្លាប

– ត្រី

– ស៊ុត

– គ្រាប់រុក្ខជាតិ

ក្រៅពីនេះ​ប៉ាម៉ាក់​ក៏​គួរ​បូកបញ្ចូលវីតាមីន C ដោយសារវីតាមីន​នេះអាច​ជួយរាងកាយស្រូបយក​ជាតិដែកបានកាន់តែច្រើន។ អាហារ​សម្បូរដោយវីតាមីន C មាន​ដូចជា៖

– ផ្លែក្រូច

– ក្រូចឆ្មារ

– ក្រូចឃ្វិច

– ផ្លែប៊ើរី

– ផ្លែគីវី

– ប៉េងប៉ោះ

– ស្ពៃក្តោប

– ម្ទេសប្លោក

– ផ្កាខាត់ណាខៀវ

ប៉ាម៉ាក់​ត្រូវ​ចាំថាការរាករូសរ៉ាំរ៉ៃអាចបង្អស់ស្តុកជាតិដែករបស់កូនយើង​ឲ្យខ្សោះបាន។ ពពួកប៉ារ៉ាស៊ីតពោះវៀនដូចជាព្រូនអាចបង្កនូវបញ្ហា​កង្វះជាតិដែកបានដែរ​។ យើង​ត្រូវ​ជួបវេជ្ជបណ្ឌិត​ដើម្បីទទួលបានការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាលឲ្យបានរហ័ស។

ប្រការ​គួរ​ស្វែងយល់​សម្រាប់ក្មេងជំទង់

ដើម្បីបង្ការកង្វះជាតិដែកលើក្មេង​ជំទង់យើង​ត្រូវ​៖

• ប៉ា​ម៉ាក់​ត្រូវ​ប្រាប់​កូន​អំពីសារៈសំខាន់នៃជាតិដែក។ ជួយពួកគេឲ្យបានដឹង​​ និង​ចេះ​ជ្រើសរើសអាហារប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។

• ប៉ាម៉ាក់​ត្រូវ​លើកទឹក​ចិត្ត​កូន​ឲ្យញ៉ាំ​អាហារដែលសម្បូរជាតិដែក ដូចជាគ្រាប់ធញ្ញជាតិ និងនំបុ័ង អាហារពេលព្រឹកដែលមានបន្ថែមជាតិដែក ហើយផ្តល់សាច់ សាច់សត្វស្លាប ឬត្រីក្នុង​របប​អាហារ​។

• ផ្តល់អាហារ​សម្បូ​ជាតិដែកផ្សេង​ទៀត​មាន​ដូចជា​សណ្តែកស្ងួត សណ្តែកឡង់ទីល សណ្តែកបារាំង ផ្កាខាត់ណាខៀវ បន្លែអេពីណា សណ្តែក គ្រាប់ធញ្ញជាតិ និង​នំបុ័ង​។ អាហារសម្បូរវីតាមីន C ក៏គួរតែត្រូវដាក់​ឲ្យកូនញ៉ាំ​ផងដែរ ដូចជាផ្លែឈើ ឬបន្លែជាក្នុង​របបអាហារ​។​

• ណែនាំកូន​កុំឲ្យ​ផឹកភេសជ្ជៈមានជាតិ​កាហ្វេអ៊ីនច្រើន​ ដោយសារសារធាតុនេះអាចជ្រៀតជ្រែករំខានការ​ស្រូបចូលនៃជាតិដែក។

ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យបញ្ហា​កង្វះជាតិដែក

វាជារឿង​សំខាន់ណាស់​ដែល​យើង​ជាប៉ាម៉ាក់​ត្រូវជួបវេជ្ជបណ្ឌិតប្រសិនបើសង្ស័យថាកូនអាចនឹងខ្វះជាតិដែក។ វិធីសាស្ត្ររោគវិនិច្ឆ័យអាចរួមមាន៖

• ការពិនិត្យរាងកាយ

• ការយកប្រវត្តិជំងឺ

• ការធ្វើតេស្តឈាម

រឿងត្រូវចងចាំ

ទារក ទារកចេះដើរតេះតះ កុមារមុនចូលសាលារៀន និងកុមារវ័យជំទង់នៅប្រឈមខ្ពស់នឹងហានិភ័យនៃការកើតមានកង្វះជាតិដែក។ មូលហេតុចម្បងគឺដោយសារតម្រូវការជាតិដែកក្នុង​វ័យនេះ​កើនឡើង ហើយ​របបអាហារ​មាន​មិនគ្រប់គ្រាន់។

ប៉ាម៉ាក់​ត្រូវ​រក្សា​ថ្នាំ​បំប៉ន​ជាតិដែកឲ្យឆ្ងាយពីកុមារ ការប្រើលើសកម្រិតអាចបណ្តាលឲ្យស្លាប់បាននៅលើកុមារវ័យក្មេង និងទារកតូច។