ភាគតិចដែលថាមិនស្គាល់ទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ២ ព្រោះជាជំងឺងាយជួបប្រទះ រ៉ាំរ៉ៃ ពិបាកព្យាបាល ពិសេសម៉ាក់ប៉ា អ៊ំៗចាស់ៗ គួរតែប្រុងប្រយ័ត្ន។ បើមិនបានព្យាបាលត្រឹមត្រូវ និងទាន់ពេលវេលា ច្បាស់ជាបង្កផលវិបាកជាច្រើនដល់សុខភាព។ “Hello គ្រូពេទ្យ” ថ្ងៃនេះ នឹងលម្អិតពាក់ព័ន្ធមូលហេតុបង្ក និងផលវិបាកនៃជំងឺប្រភេទនេះ។
១- អ្វីជាជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ២?
ទឹកនោមផ្អែម ជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ បណ្ដាលមកពីជាតិស្ករក្នុងឈាមកើនឡើងខ្ពស់ (Glucose) ហើយត្រូវស្គាល់ថាជាជំងឺទឹកនោមផ្អែមកើតលើមនុស្សពេញវ័យ (Adult-onset diabetes) ឬទឹកនោមផ្អែមមិនពឹងផ្អែក អាំងស៊ុយលីន (Noninsulin-dependent diabetes)។ មានន័យថា រាងកាយយើងមានអ័រម៉ូន អាំងស៊ុយលីន គ្រប់គ្រាន់ ប៉ុន្តែមិនអាចប្រើអាំងស៊ុយលីនបាន។ ចំពោះជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទនេះ លំពែងនៅតែដំណើរការធម្មតា ប៉ុន្តែកោសិកាក្នុងខ្លួនមិនអាចប្រើជាតិស្ករក្នុងឈាមបម្លែង ជាថាមពលបានទេ ហើយពេលកម្រិតជាតិស្ករកាន់ខ្ពស់ នាំឲ្យបំផ្លាញសរីរាង្គក្នុងខ្លួនតែម្តង។
៩០-៩៥ ភាគរយនៃអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម គឺស្ថិតក្នុងប្រភេទ ២ នេះឯង វាកើតមានលើមនុស្សពេញវ័យ ភាគច្រើនអាយុចាប់ពី ៤០ ឆ្នាំឡើងទៅ។ យ៉ាងណា បច្ចុប្បន្ន ក្មេងជាច្រើនកំពុងវិវត្តខ្លួនទៅរកជំងឺនេះ ដោយសារកត្តាធាត់ខ្លាំង និងទម្លាប់ញ៉ាំរបស់ផ្អែមខ្លាំង។
២- មូលហេតុបង្កមានអ្វីខ្លះ?
មុនដឹងពីមូលហេតុជំងឺ គួរដឹងការប្រើប្រាស់ជាតិស្ករក្នុងខ្លួនជាមុនសិន៖
– មេតាប៉ូលីសស្ករ (ការប្រើប្រាស់ស្ករ)៖ ទឹកមាត់ និងសារធាតុគីមីក្នុងក្រពះ នឹងបំបែកអាហារដែលយើងញ៉ាំទៅជាស្ករ គ្លុយកូស ជាប្រភពថាមពលចម្បងសម្រាប់កោសិការាងកាយ។ ស្ករទាំងនោះ ត្រូវទៅស្តុកទុកក្នុងថ្លើមជាទម្រង់ គ្លីកូស្សែន (glycogen)។ នៅពេលយើងមិនបានញ៉ាំអាហារ ឬជាតិស្ករក្នុងឈាមចុះទាប គ្លីកូស្សែន (glycogen) នឹងបម្លែងមកជាជាតិស្ករដើម្បីប្រើប្រាស់វិញ។
ស្ករត្រូវដឹកនាំតាមចរន្តឈាមទៅកាន់កោសិកា ខណៈកោសិកាទាំងនោះ ត្រូវការអ័រម៉ូន អាំងស៊ុយលីន ដើម្បីចាប់យកជាតិស្ករមកប្រើ។ ក្រពេញលំពែងមានតួនាទីផលិតអ័រម៉ូននេះ ហើយបញ្ចេញពេលណាជាតិស្ករកើនឡើង។ ពេលស្ករចូលក្នុងកោសិកាអស់ អាំងស៊ុយលីន ក្នុងចរន្តឈាមក៏ថយចុះ។
– ប្រើប្រាស់អ័រម៉ូន អាំងស៊ុយលីន មិនត្រឹមត្រូវ៖ ពេលកោសិកាមិនស្គាល់ អាំងស៊ុយលីន នឹងមិនអាចទាញយកជាតិស្ករទៅប្រើប្រាស់បាន នាំឲ្យជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ លំពែងនឹងទទួលរំញោចកាន់តែច្រើនដើម្បីបញ្ចេញអ័រម៉ូន អាំងសុយលីន ទោះជាកោសិកាមិនអាចប្រើបានក៏ដោយ។ បញ្ហានេះ ទើបបណ្ដាលឲ្យមានរោគសញ្ញាជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវកំពុងសិក្សារកពីមូលហេតុពេញលេញពាក់ព័ន្ធករណីនេះ ប៉ុន្តែមកទល់នឹងពេលនេះ មិនទាន់មានការអះអាងជាក់លាក់នៅឡើយ។ យ៉ាងណា ធាត់ជាកត្តាប្រឈមចម្បងបង្កឲ្យកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទនេះ។
៣- ជំងឺអាចកើតមានដោយសារទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ២
ផលវិបាករបស់ទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២ នាំឲ្យកើតមានជំងឺជាច្រើន បើមិនបានព្យាបាលត្រឹមត្រូវ ដូចជា រលួយអវយវៈនាំឲ្យពិការ (ពិសេសនៅត្រង់ជើង) កោសិកាមិនអាចទទួលបានជាតិស្ករគ្រប់គ្រាន់ នាំឲ្យស្លាប់បន្តិចម្តងៗ។
លើសពីនេះ ធ្វើឲ្យកើតជំងឺ Diabetic ketoacidosis ជាជំងឺពេលសារធាតុ សេតូន កើនឡើងក្នុងឈាម ធ្វើឲ្យឈាមក្លាយជាអាស៊ីដ ប៉ះពាល់ដល់សរីរាង្គជាច្រើន ពិសេសខួរក្បាល បណ្តាលឲ្យយើងស្លាប់បាត់បង់ជីវិតតែម្តង។
ចង់គណនារង្វាស់ចង្វាក់បេះដូង ចុចទីនេះ!
ចង់ពិនិត្យសុខភាពប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ ចុចទីនេះ!
នៅមានផលវិបាកបង្កជាជំងឺធ្ងន់ធ្ងរច្រើនទៀតដូចជា៖
– ជំងឺបេះដូង៖ ប្រឈមជំងឺបេះដូងផ្សេងៗ ដូចជា ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង (Coronary artery disease) ចុកទ្រូង (Angina) គាំងបេះដូង ដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល សរសៃឈាមរួមតូច (Atherosclerosis) ឬលើសឈាម។
– ជំងឺប្រព័ន្ធប្រសាទ៖ ជាតិស្ករលើស នឹងធ្វើឲ្យរបួសសរសៃឈាមតូចៗ (Capillaries) ដែលមាននាទីចិញ្ចឹមសរសៃប្រសាទ ពិសេសប្រព័ន្ធប្រសាទនៅជើង។ យើងនឹងមានអារម្មណ៍ស្ពឹកៗ ចាក់ៗ ក្រហាយ ឬឈឺចុងជើង ចុងម្រាម។ គ្រប់គ្រងកម្រិតជាតិស្ករមិនបានល្អ នាំឲ្យបាត់បង់អារម្មណ៍ទាំងអស់ទៅលើអវយវៈមានបញ្ហា។ បើខូចខាតលើសរសៃប្រសាទនៅក្រពះពោះវៀន នឹងធ្វើឲ្យក្អួត ចង្អោរ រាក ឬក្តៀនលាមកជាដើម។ សម្រាប់ប្រុសៗអាចនឹងមានបញ្ហាអសមត្ថភាពផ្លូវភេទ។
[embed-health-tool-bmi]
– ជំងឺតម្រងនោម៖ តម្រងនោមមានកញ្ចុំសរសៃឈាមតូចៗជាច្រើន មានតួនាទីចម្រោះសារធាតុពុលចេញពីក្នុងឈាម។ ជំងឺទឹកនោមផ្អែម អាចនឹងធ្វើឲ្យខូចប្រព័ន្ធចម្រោះទាំងនេះ នាំឲ្យខ្សោយតម្រងនោម ដែលជាជំងឺតម្រងនោមកម្រិតចុងក្រោយ មិនអាចវិលមកប្រក្រតីវិញទេ (Irreversible end-stage kidney disease) ទាមទារការព្យាបាលដោយលាងឈាម (Dialysis) ឬប្តូរតម្រងនោមតែម្តង។
– ជំងឺភ្នែក៖ អាចធ្វើឲ្យខូច ឬដាច់សរសៃឈាមបាតភ្នែក (Diabetic retinopathy) នាំឲ្យខ្វាក់ភ្នែក។ ជំងឺទឹកនោមផ្អែម បង្កើនហានិភ័យសម្រាប់ជំងឺភ្នែកផ្សេងៗ ដូចជា ភ្នែកឡើងបាយ ទឹកដក់បាតភ្នែក និងជំងឺបាតភ្នែក (Retinopathy)។
– ដំបៅជើង៖ ខូចខាតសរសៃប្រសាទក្នុងជើង ឬលំហូរឈាមខ្សោយក្នុងជើង បើមិនព្យាបាល ត្រឹមត្រូវ ករណីដាច់រលាត់ ឬពងទឹកធម្មតា អាចក្លាយជាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរ ងាយឈានដល់កាត់ដៃ កាត់ជើងចោលតែម្តង។
– ជំងឺស្បែក និងមាត់៖ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមធ្វើឲ្យងាយបង្ករោគលើស្បែកដោយបាក់តេរី និងពពួកផ្សិត។
– ផលវិបាកចំពោះស្រ្តីពពោះ៖ កម្រិតជាតិស្ករខ្ពស់នៅក្នុងឈាម ធ្វើឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ទៅលើម៉ាក់ៗ និងបេប៊ីក្នុងផ្ទៃ។ ស្រីៗមានផ្ទៃពោះ ប្រឈមខ្ពស់ការរលូត បេប៊ីអាចឈានដល់ស្លាប់ក្នុងផ្ទៃ ឬលូតលាស់មិនប្រក្រតី។ សម្រាប់ម៉ាក់ៗវិញ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមអាចបណ្ដាលឲ្យកើតជំងឺ Diabetic Ketoacidosis (ឈាមប្រែជាអាស៊ីដដោយសារជាតិសេតូន) ជំងឺបាតភ្នែក លើសឈាម និងបម្រុងក្រឡាភ្លើង។
អត្ថបទគួរអាន៖
- តិចនិកញ៉ាំបាយស កាត់បន្ថយហានិភ័យកើតជំងឺទឹកនោម
- ហេតុអ្វីអ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមមិនគួររំលងម៉ោងពេលញុំាអាហារ?
- អ្នកកើតជំងឺបម្រុងទឹកនោមផ្អែម គប្បីអនុវត្តទម្លាប់ទាំងនេះ
- អ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម ធ្វើសកម្មភាពទាំងនេះជាប្រចាំជួយដល់សុខភាព
- កើតទឹកនោមផ្អែម ត្រូវធ្វើតាម ៣ ចំណុចសំខាន់នេះ ទើបការព្យាបាលបានជោគជ័យ
- អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមគួរដឹងរឿងនេះ ពេលញ៉ាំផ្លែឈើ
ជំងឺនេះមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវិត មានផលលំបាករយៈពេលយូរ។ ហេតុនេះ បើយើងកើតទឹកនោមផ្អែមកើតកាន់តែយូរ មិនគ្រប់គ្រងជាតិស្ករបានល្អ ផលវិបាកទៅថ្ងៃក្រោយ កាន់តែច្រើន និងធ្ងន់ធ្ងរ នាំឲ្យធ្លាក់ខ្លួនពិការ និងបាត់បង់ជីវិតតែម្តង។
ចំណុចសំខាន់
៩០-៩៥ ភាគរយនៃអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម គឺស្ថិតក្នុងប្រភេទ ២ នេះឯង វាកើតមានលើមនុស្សពេញវ័យ ភាគច្រើនអាយុចាប់ពី ៤០ ឆ្នាំឡើងទៅ។ យ៉ាងណា បច្ចុប្បន្ន ក្មេងជាច្រើនកំពុងវិវត្តខ្លួនទៅរកជំងឺនេះ ដោយសារកត្តាធាត់ខ្លាំង និងទម្លាប់ញ៉ាំរបស់ផ្អែមខ្លាំង។
