ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដូចដឹងស្រាប់ ជាប្រភេទជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ ព្យាបាលមិនជាសះស្បើយ ប៉ុន្តែគ្នាយើងនៅតែអាចបង្ការ និងគ្រប់គ្រងអាការៈបាន។ អ្វីសំខាន់ ត្រូវដឹងជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទអីឲ្យប្រាកដ ទើបងាយស្រួលប្រើវិធីព្យាបាលប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ អត្ថបទ “Hello គ្រូពេទ្យ” មួយនេះ នឹងលម្អិតខ្លះៗ ពីភាពខុសគ្នារវាងទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ១ និងប្រភេទទី ២ ឲ្យគ្នាយើងយល់កាន់តែច្បាស់។
១- ស្ថានភាពខុសគ្នារវាងទឹកនោមផ្អែមទាំង២
ទោះជាជំងឺទាំងពីរ សុទ្ធតែបង្កឲ្យជាតិស្ករក្នុងឈាមឡើងខ្លាំងក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែមូលហេតុបង្កឲ្យកើតជំងឺ គឺបណ្តាលមកកត្តាផ្សេងៗគ្នា។
ជាធម្មតា យើងមិនអាចដឹងច្បាស់ កើតទឹកនោមផ្អែមស្ថិតក្នុងប្រភេទអ្វីឲ្យប្រាកដទេ។ របៀបសង្កេតជំងឺទាំងពីរប្រភេទនេះ គ្នាយើងមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២ ច្រើនលើសទម្ងន់ ប៉ុន្តែមិនតម្រូវចាក់អាំងស៊ុយលីន។
ដោយឡែក គ្នាយើង ឬចាស់ៗជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ១ ត្រូវការចាក់ អាំងស៊ុយលីន និងខ្វះទម្ងន់ទៅវិញ។ ទោះយ៉ាងណា ការសង្កេតបែបនេះ ក៏មិនប្រាកដទាំងស្រុងដែរ ព្រោះប្រមាណ ២០ ភាគរយនៃគ្នាយើងមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២ ក៏អាចមានទម្ងន់ធម្មតា ភាគច្រើនក៏ពឹងផ្អែកលើការចាក់អាំងស៊ុយលីន។ គ្នាយើង ឬចាស់ៗក្នុងផ្ទះ កើតទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ១ អាចនឹងលើសទម្ងន់ដូចគ្នា។
២- កត្តាខុសគ្នា
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ១៖
– ច្រើនមានតាំងពីក្មេង
– មិនទាក់ទងករណីលើសទម្ងន់
– ច្រើនមានសារធាតុសេតូន (Ketone) ខ្ពស់ក្នុងឈាម
– ត្រូវព្យាបាលដោយចាក់ អាំងស៊ុយលីន ជាចាំបាច់
– អាំងស៊ុយលីន មិនអាចគ្រប់គ្រងជាតិស្ករបាន។
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២៖
– ច្រើនកើតនៅវ័យលើសពី ៣០ឆ្នាំ
– ទាក់ទងបញ្ហាលើសទម្ងន់
– ជាធម្មតា ព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំ
– ពេលខ្លះអាចឈប់លេបថ្នាំក៏មាន
– ច្រើនមានជំងឺផ្សេងទៀត ដូចជា លើសឈាម និងលើសជាតិខ្លាញ់ជាដើម។
៣- មូលហេតុនាំឲ្យកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១
ទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ១ ស្ថិតក្នុងចំណោមជំងឺប្រព័ន្ធភាពស៊ាំប្រឆាំងរាងកាយ (Autoimmune)។ ករណីកើតជំងឺនេះ គឺដោយសារប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ បានបំផ្លាញកោសិកា បេតា (Beta cell) នៅលើលំពែង នាំឲ្យលំពែងមិនអាចផលិតអ័រម៉ូន អាំងស៊ុយលីន ជាហេតុនាំឲ្យគ្នាយើងត្រូវចាក់ អាំងស៊ុយលីន ជាចាំបាច់ ដើម្បីជំនួសតួនាទីរបស់កោសិកា បេតា។
៤- មូលហេតុនាំឲ្យកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ២
ទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ២ មិនមែនដោយសារប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ សម្លាប់កោសិកា បេតា (Beta cell) ទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ទឹកនោមផ្អែមប្រភេទនេះ កើតឡើង ពេលកោសិការាងកាយមិនទទួលស្គាល់ អាំងស៊ុយលីន ជាហេតុនាំឲ្យ អាំងស៊ុយលីន មិនអាចបំពេញមុខងារខ្លួនបាន។ រាងកាយយើងនឹងផលិតអាំងស៊ុយលីនច្រើនឡើងៗ ហើយយូរទៅ សម្ពាធលើកោសិកាបេតា (Beta cell) កាន់តែខ្លាំង ធ្វើឲ្យកោសិកានេះខូច ជាហេតុការផលិត អាំងស៊ុយលីន ធ្លាក់ចុះរហូតដល់ផលិតលែងបានតែម្តង។
៥- ទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ២ និងការចាក់អាំងស៊ុយលីន
ករណីខ្លះ មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ២ តែតម្រូវចាក់ អាំងស៊ុយលីន ដោយសារមូលហេតុមួយក្នុងចំណោមមូលហេតុដូចជា៖
– កោសិកាស្គាល់ អាំងស៊ុយលីន កាន់តែទាប (Low sensitivity to insulin)៖ ទម្ងន់កាន់តែធ្ងន់ រាងកាយកាន់តែមិនស្គាល់ អាំងស៊ុយលីន។ ពេលកោសិកាលែងស្គាល់ អាំងស៊ុយលីន មានន័យថា អាំងស៊ុយលីន លែងមានលទ្ធភាពបញ្ចុះជាតិស្ករមកនៅកម្រិតធម្មតាទៀតហើយ។ ហេតុនេះ គ្នាយើងមានកោសិការាងកាយស្គាល់ អាំងស៊ុយលីន ក្នុងកម្រិតទាប ច្រើនត្រូវចាក់ អាំងស៊ុយលីន ដែលផលិតឡើង សម្រាប់រក្សាលំនឹងជាតិស្ករក្នុងឈាម (Hyperglycemia)។
[embed-health-tool-bmr]
– កោសិកា បេតា (Beta cell) ចុះខ្សោយ៖ បើមានការវិវត្ដដល់កម្រិតផលិត អាំងស៊ុយលីន ច្រើនហួសហេតុ (Insulin Resistance) មានន័យថា លំពែងកាន់តែធ្វើការធ្ងន់ ហើយកោសិកាបេតា (Beta cell) នឹងខូចខាត បន្ទាប់មកឈប់ផលិត អាំងស៊ុយលីន។ ករណីនេះ យើងនឹងមានស្ថានភាពដូចគ្នាយើងស្ថិតក្នុងជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ១ ដែរ តម្រូវឲ្យចាក់ អាំងស៊ុយលីន បំពេញ ដើម្បីគ្រប់គ្រងជាតិស្ករ។
ដោយសារជំងឺទឹកនោមផ្អែមទាំងពីរប្រភេទខុសគ្នា មិនអាចដឹងមុន យើងគួរសង្កេតបានតាមរយៈចំណុចខ្លះខាងលើ ហើយករណីខ្លះទៀត បើមិនដឹងពីប្រភេទជំងឺទឹកនោមផ្អែមពិតប្រាកដ គ្រូពេទ្យអាចនឹងធ្វើតេស្តពិសោធមួយចំនួនដើម្បីអាចណែនាំ និងធ្វើការព្យាបាលត្រឹមត្រូវ។
អត្ថបទគួរអាន៖
- ក្រោយសម្រាលកូន បើនៅមានបញ្ហាទាំងនេះ កុំទាន់រួមដំណេក
- ស្បែកយារធ្លាក់ក្រោយសម្រាល សាកអនុវត្តតិចនិក ៥ នេះ
- ក្រោយសម្រាលកូនដើមទ្រូងឡើងសរសៃខៀវខ្វាត់ខ្វែង ធ្វើម៉េចទើបបាត់វិញ?
- ហេតុអ្វីក្រោយសម្រាលកូន ពេទ្យឲ្យម៉ាក់ៗលេបថ្នាំទម្លាក់សត្វល្អិត?
- ហេតុអីសម្រាលកូនរួច វដ្តរដូវម៉ាក់ៗមិនទៀងដូចមុន?
- សម្រាលកូនរួច ពេលណាម៉ាក់ៗអាចងូតទឹកបាន?
