Acute Pharyngitis (ជំងឺរលាកបំពង់កស្រួចស្រាល)
ត្រួតពិនិត្យដោយ វេជ្ជ. ចាន់ ស៊ីណេត · មន្ទីរពេទ្យបង្អែកមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន សែនសុខ
ជំងឺរលាកបំពង់ក គឺជាការរលាកនៅផ្នែកខាងក្រោយរបស់បំពង់ក ដែលជាទូទៅធ្វើឲ្យមានការឈឺចាប់ និងមានអារម្មណ៍មិនស្រួលនៅកន្លែងក និងពិបាកក្នុងការលេបចំណីអាហារ។
ជំងឺរលាកបំពង់កកើងឡើងញឹកញាប់ណាស់ ដែលជាទូទៅបណ្ដាលមកពីការចម្លងរោគរបស់វីរុស។ ក្នុងករណីកម្រខ្លះ ជំងឺមួយនេះបណ្ដាលមកពីការបង្ករោគរបស់បាក់តេរី ហើយភាគច្រើនជំងឺនេះនឹងបាត់ទៅវិញដោយខ្លួនឯងក្នុងអំឡុងពេលមួយសប្ដាហ៍ ប៉ុន្តែមានករណីខ្លះ អាចមានរយៈពេលយូរ ហើយនឹងធ្វើឲ្យអ្នកជំងឺមានបញ្ហាឈឺបំពង់ករ៉ាំរ៉ៃ។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
២-ស្វែងយល់អំពីរោគសញ្ញា
២.១-តើរោគសញ្ញារបស់ជំងឺរលាកបំពង់កមានអ្វីខ្លះ?
ជំងឺរលាកបំពង់កមានរោគសញ្ញាច្រើន។ រោគសញ្ញាមានដូចជា៖
- ឈឺបំពង់ក
- ឈឺ ឬពិបាកពេលលេប ឬនិយាយ
- ហើម និងឈឺក្រពេញនៅតាមក ឬនៅបំពង់ក
- ហើមក្រពេញថុងស៊ីល
- សំឡេងស្អក
- ឡើងបន្ទះស ឬប្រផេះនៅផ្នែកខាងក្រោយរបស់បំពង់ក
ក្នុងករណីធម្មតា ជំងឺរលាកបំពង់កបណ្ដាលមកពីមូលហេតុមួយចំនួន ដូចជាជំងឺផ្ដាសាយជាដើម។ បញ្ហាឈឺកមានសញ្ញាស្រដៀងគ្នាជាមួយជំងឺរលាកបំពង់កដែរ។ ប៉ុន្តែពេលខ្លះវាមានតែរោគសញ្ញាតែប៉ុណ្ណោះ។
៣-មកដឹងអំពីមូលហេតុ
៣.១-តើមូលហេតុរបស់ជំងឺរលាកបំពង់កមានអ្វីខ្លះ?
មូលហេតុរបស់ជំងឺរលាកបំពង់កគឺស្រដៀងគ្នាជាមួយរោគសញ្ញារបស់ជំងឺផ្ដាសាយដែរ ដូចនេះវាពិបាកឲ្យយើងដឹងអំពីមូលហេតុពិតប្រាកដខ្លាំងណាស់។ បន្ថែមពីនេះទៀតការជក់បារី (រួមទាំងvaping ដែរ) និងការប៉ះជាមួយសារធាតុរំខានក្នុងខ្យល់អាកាស គឺអាចបណ្ដាលឲ្យកើតជាជំងឺរលាកបំពង់កបានដូចគ្នា។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីខ្លះ ជំងឺនេះអាចបណ្ដាលមកពីពពួកបាក់តេរីដែរ។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
- Acute Respiratory Failure (ខ្សោយផ្លូវដង្ហើម)
- Allergic Rhinitis (ជំងឺ រលាកច្រមុះដោយសារអាល្លែកហ្ស៊ី)
៣.២- ការចម្លងរោគដោយវីរុស
លក្ខខណ្ឌវីរុសដែលអាចបណ្ដាលឲ្យកើតជាជំងឺរលាកបំពង់កមានដូចជា៖
- ជំងឺផ្ដាសាយធំ
- ជំងឺផ្ដាសាយ
- កញ្ជ្រិល
- អុតស្វាយ
- ជំងឺម៉ូណូនុយក្លេអូស៊ីស
- ជំងឺរើមបង្កដោយវីរុស
- ការបង្ករោគដោយពពួកវីរុសក្នុងពោះវៀន
វីរុសដែលបង្កជំងឺនេះគឺងាយឆ្លងខ្លាំងណាស់ ហើយជាធម្មតាវីរុសឆ្លងទៅអ្នកផ្សេងដោយចេញពីច្រមុះ និងមាត់របស់អ្នកជំងឺ។ លើសពីនេះទៀត វីរុសក៏អាចឆ្លងទៅកាន់មនុស្សមានសុខភាពល្អ តាមរយៈការប៉ះពាល់សម្លៀកបំពាក់ ប្រើប្រាស់របស់របរចូលគ្នា ជាពិសេសពេលអ្នកជំងឺយកដៃទៅប៉ះច្រមុះ និងមាត់របស់អ្នកទាំងនោះ។ ជំងឺរលាកបំពង់ក ពេលខ្លះក៏មានទាក់ទងជាមួយជំងឺអេដស៍ដែរ។
៣.៣- ការចម្លងរោគដោយបាក់តេរី ដូចជាពពួក strep ជាដើម
មានបាក់តេរីមួយចំនួនក៏អាចធ្វើឲ្យកើតជំងឺរលាកបំពង់កបានដែរ ហើយបាក់តេរីដែលគេឃើញច្រើនជាងគេគឺ Streptococcal ដែលគេស្គាល់ថា Group A streptococcal។ ចំណែកឯប្រភេទ Group B streptococcus វិញគឺមិនសូវទាក់ទងជាមួយការរលាកបំពង់ក ឬជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមផ្សេងឡើយ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក្ដី Group B នៅតែអាចបណ្ដាលឲ្យកើតជំងឺរលាកបំពង់ក រលាកថុងស៊ីល និងហើមកូនកណ្ដុរនៅតាមកបានដូចគ្នា។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
៤-ស្វែងយល់អំពីការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល
ព័ត៌មានទាំងនេះ មិនបានរាប់ជាការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យនោះទេ ត្រូវតែពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការី មុនពេលចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រភេទនេះ។
៤.១-តើត្រូវធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺរលាកបំពង់កដូចម្ដេច?
ជាទូទៅគ្រូពេទ្យធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យទៅតាមការពិនិត្យ ដែលមានដូចជា៖
- ពិនិត្យបំពង់ក ត្រចៀក និងរន្ធច្រមុះយ៉ាងហ្មត់ចត់
- ពិនិត្យរកមើលក្រពេញឡើងហើម
- ប្រើ stethoscope ដើម្បីស្ដាប់អំពីការដកដង្ហើម
គ្រូពេទ្យអាចនឹងប្រើប្រដាប់បៀកយកសំណាកលើបំពង់កដើម្បីពិនិត្យរកមើលបាក់តេរី ប្រសិនបើគ្រូពេទ្យសង្ស័យថាអ្នកជំងឺរលាកបំពង់កដោយសារបាក់តេរី។
៤.២- តើការព្យាបាលជំងឺរលាកបំពង់កដូចម្ដេច?
ភាគច្រើននៃជំងឺរលាកបំពង់កនឹងជាទៅវិញដោយខ្លួនឯងក្នុងអំឡុងពេលមួយសប្ដាហ៍ ហើយថ្នាំផ្សះមិនអាចព្យាបាលជំងឺរលាកបំពង់កបណ្ដាលមកពីវីរុសបានឡើយ។
លើសពីនេះទៀត ក្នុងករណីរលាកបំពង់កដោយសារបាក់តេរី គឺអាចប្រើថ្នាំផ្សះបាន ប៉ុន្តែនៅមិនទាន់មានការបញ្ជាក់ច្បាស់អំពីប្រសិទ្ធភាពរបស់ថ្នាំនេះ ហើយថែមទាំងអាចបណ្ដាលឲ្យមានផលរំខានរបស់ថ្នាំផ្សះកើតឡើងថែមទៀតផង។
ដើម្បីធ្វើការសម្រេចចិត្ដថាអ្នកជំងឺចាំបាច់ត្រូវការប្រើថ្នាំផ្សះឬអត់ គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យរកមើលសញ្ញាមួយចំនួនដូចខាងក្រោម៖
- ឈឺ ឬឡើងតឹងតាមក្រពេញនៅជុំវិញក
- មានខ្ទុះនៅក្នុងថុងស៊ីល
- អ្នកជំងឺមិនមានបញ្ហាក្អក
- មានក្ដៅខ្លួន
ដើម្បីព្យាបាលករណីនេះ គេប្រើវិធីងាយៗនៅផ្ទះមួយចំនួនដូចជា៖
- ផឹកទឹកឲ្យបានច្រើន ដើម្បីផ្ដល់ជាតិទឹកគ្រប់គ្រាន់ និងកុំឲ្យស្ងួតបំពង់ក ដែលអាចធ្វើឲ្យអាការៈកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។
- ផឹកថ្នាំបំបាត់ឈឺចាប់ ដូចជា paracetamol ឬ ibuprofen ដើម្បីគ្រប់គ្រងការឈឺចាប់ ឈឺក្បាល និងក្ដៅខ្លួន
- បៀមស្ករបំបាត់ឈឺក
៤.៣- តើជំងឺរលាកបំពង់កស្រួចស្រាលពិតជាមានគ្រោះថ្នាក់មែនឬយ៉ាងណា?
ជាទូទៅជំងឺរលាកបំពង់ក មិនបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់អ្វីឡើយ ហើយជំងឺនេះនឹងជាទៅវិញដោយមិនបន្សល់បញ្ហាអ្វីទាំងអស់។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីកម្រខ្លះ ក៏អាចវិវត្ដ និងបណ្ដាលឲ្យមានផលវិបាក ដូចជាការចម្លងមេរោគរាលដាលពីក្នុងបំពង់ក ចេញទៅតំបន់ជិតៗ (ដូចជារលាកត្រចៀក រលាកស៊ីនុស ឬរលាកសួត)។ ប្រសិនបើរោគសញ្ញាមិនបាត់ទៅវិញ ឬមើលទៅមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ អ្នកជំងឺគួរតែទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យបន្ថែម។
៥- ការព្យាបាលតាមរយៈការប្ដូររបៀបនៃការរស់នៅ និងប្រើថ្នាំនៅផ្ទះ
តើការផ្លាស់ប្ដូររបៀបរស់នៅ ឬវិធីព្យាបាលនៅផ្ទះបែបណាខ្លះដែលអាចជួយការពារពីជំងឺរលាកបំពង់កបាន?
ដោយសារតែជំងឺមួយនេះងាយឆ្លងទៅអ្នកដទៃ ដូចនេះវិធីមួយចំនួនខាងក្រោមអាចជួយការពារអ្នកជំងឺចម្លងមេរោគទៅអ្នកផ្សេងបាន៖
- វិធីទីមួយ មិនត្រូវប្រើប្រាស់របស់របរ អាហារ ឬភេស្ជៈចូលគ្នាឡើយ
- វិធីទីពីរ មិនត្រូវប៉ះពាល់ជាមួយអ្នកកើតជំងឺនេះ
- វិធីទីបី និងជាវិធីសំខាន់ជាងគេ ត្រូវលាងដៃឲ្យស្អាត និងញឹកញាប់ ជាពិសេសបន្ទាប់ពី ក្អក កណ្ដាស់ ឬមុន និងក្រោយពេលញ៉ាំអាហារ។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖
Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម