និយាយរឿងតម្រងនោម និងក្រលៀន យើងហាក់មានការភាន់ច្រឡំបន្តិច ដោយធម្មតាយើងនិយមប្រើពាក្យដូរក្រលៀន ខូចក្រលៀន មានក្រលៀនតែម្ខាង ដែលពាក្យទាំងនេះ គឺសំដៅលើតម្រងនោមយើង។ តម្រងនោមយើងម្នាក់ៗ នៅមាន ២ ចុះបើមានតែម្ខាង ឬខូចម្ខាង មានបញ្ហាអីកើតឡើងអត់? “Hello គ្រូពេទ្យ” នឹងបញ្ជាក់ពីមូលហេតុ ក៏ដូចជាផលប៉ះពាល់ក្នុងអត្ថបទនេះ។
មានតម្រងនោមតែម្ខាង អាចមានសុខភាពល្អដូចមនុស្សធម្មតាអត់?
ត្រួតពិនិត្យដោយ វេជ្ជ. ចាន់ ស៊ីណេត · មន្ទីរពេទ្យបង្អែកមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន សែនសុខ
១- អ្វីទៅជាតម្រងនោម?
តម្រងនោម មានតួនាទីសំខាន់ណាស់ចំពោះខ្លួនយើងម្នាក់ៗ ព្រោះតម្រងនោម មានមុខងារសំខាន់ៗជាច្រើន សម្រាប់ទ្រទ្រង់រាងកាយ ដូចនេះ បើមិនមានតម្រងនោមទេ យើងក៏មិនអាចរស់បានដែរ ខណៈតួនាទីសំខាន់ៗរបស់តម្រងនោម មាន៖
– ផលិតអ័រម៉ូនសម្រាប់ទ្រទ្រង់ឲ្យឆ្អឹងរឹងមាំ
– រក្សាតុល្យភាពសម្ពាធឈាម
– ច្រោះកាកសំណល់ និងទឹកដែលលើស ចេញពីក្នុងឈាម។
២- ចុះអ្វីជាបញ្ហាមានតម្រងនោមតែម្ខាង?
ជាទូទៅយើងគ្រប់គ្នាកើតមកមានតម្រងនោមមួយគូមកជាមួយ។ ប៉ុន្តែមានគ្នាយើងមួយចំនួន មានតម្រងនោមតែមួយចំហៀង ឬតម្រងនោមធ្វើការបានតែម្ខាងប៉ុណ្ណោះ។ បញ្ហានេះហើយគេហៅថា តម្រងនោមម្ខាង ជាភាសាបច្ចេកទេស Solitary Kidney។
៣- មូលហេតុធ្វើឲ្យមានតម្រងនោមម្ខាង
តម្រងនោមម្ខាង ឬ Solitary Kidney អាចបណ្ដាលមកពីមូលហេតុជាច្រើនដូចជា៖
– បញ្ហាពីកំណើត៖ កូនក្មេងកើតមកនឹងមានតម្រងនោមតែមួយចំហៀងហៅថា តម្រងនោម Agenesis។ ភាគច្រើន បញ្ហានេះកើតលើក្មេងប្រុសច្រើនជាងក្មេងស្រី ហើយតម្រងនោមដែលបាត់ ភាគច្រើន គឺនៅខាងឆ្វេង។ ក្រៅពីនេះ នៅមានបញ្ហាមួយទៀត គឺតម្រងនោម Dysplasia សំដៅលើក្មេងកើតមក មានតម្រងនោមពីរ តែមានតម្រងនោមតែមួយចំហៀងប៉ុណ្ណោះ អាចដំណើរការបាន។ ចំពោះគ្នាយើងមានបញ្ហាទាំងពីរនេះ ក៏អាចរស់នៅ មានសុខភាពល្អបានដូចមនុស្សធម្មតាបានដែរ។ ដើម្បីដឹងថា យើងមានបញ្ហានេះ ឬអត់? ទាល់តែធ្វើតេស្តពិនិត្យ ដូចជាឆ្លុះអេកូ ឬថតកាំរស្មីអ៊ិចជាដើម។
– វះកាត់តម្រងនោមចោល៖ មានករណីមួយចំនួន បង្ខំឲ្យយើងចាំបាច់ត្រូវកាត់តម្រងនោមចេញ ដើម្បីព្យាបាលជំងឺមហារីក ឬដោយសារជំងឺមួយចំនួន ឬគ្រោះថ្នាក់ណាមួយ។ ពេលវះកាត់យកតម្រងនោមម្ខាងចេញដោយសារតែជំងឺមហារីក ជំងឺ ឬដើម្បីបរិច្ចាគឲ្យអ្នកដទៃ ពេទ្យត្រូវកាត់តម្រងនោម និងរន្ធបង្ហួរនោមចេញទាំងពីរ។
– បរិច្ចាគតម្រងនោម៖ មានគ្នាយើងមួយចំនួន បានបរិច្ចាកតម្រងនោមខ្លួនទៅឲ្យសមាជិកគ្រួសារ ឬទៅកាន់មិត្ដភក្តិណាមានបញ្ហាខូចតម្រងនោម។
អត្ថបទគួរអាន៖
- ទម្លាប់មិនល្អទាំង៦ បំផ្លាញសុខភាពបេះដូងដោយមិនដឹងខ្លួន
- ខ្វះឈាមទៅចិញ្ចឹមបេះដូង អាចចេញរោគសញ្ញាទាំងនេះ
- ផ្លែឈើទាំង៨មុខនេះ ល្អសម្រាប់សុខភាពបេះដូង
- ឈឺទ្រូងផ្នែកកណ្ដាល ឬខាងឆ្វេង ប្រយ័ត្នជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង
៤- កត្តាគ្រោះថ្នាក់ពេលមានតម្រងនោមតែម្ខាង
ជាទូទៅ បើយើងមានតម្រងនោមតែម្ខាង យើងនៅតែអាចបន្តរស់បានធម្មតា និងមានសុខភាពល្អទៀតផង។ ប៉ុន្តែយើងត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្នជាមួយទម្លាប់រស់នៅខ្លួនឯង ដើម្បីការពារតម្រងនោមតែម្ខាងរបស់យើងឲ្យមានសុខភាពល្អ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី នៅមានគ្នាយើងមួយចំនួន ប្រឈមមុខជាមួយបញ្ហាខ្សោយមុខងារតម្រងនោមនៅថ្ងៃខាងមុខ។ សម្រាប់គ្នាយើងមានតម្រងនោមតែម្ខាង ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះបញ្ហាមួយចំនួនដូចខាងក្រោម៖
– ប្រូតេអ៊ីនក្នុងទឹកនោម (Proteinuria)៖ កើតឡើងនៅពេលមានប្រូតេអ៊ីនច្រើនខ្លាំងពេកនៅក្នុងទឹកនោម ហើយជាសញ្ញាបញ្ជាក់ពីការខូចខាតតម្រងនោមហើយ។ គ្នាយើងមានតម្រងនោមតែម្ខាង អាចនឹងមានប្រូតេអ៊ីនក្នុងទឹកនោមលើសពីកម្រិតធម្មតាបន្តិច។
– លើសសម្ពាធឈាម៖ តម្រងនោមមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រងបរិមាណទឹកច្រោះក្នុងចរន្ដឈាម និងបញ្ចេញរ៉េនីន ដែលជាអ័រម៉ូនមួយទាក់ទងជាមួយការពង្រីក និងកន្ត្រាក់សរសៃឈាម ខណៈមុខងារនេះហើយ ធ្វើឲ្យយើងអាចគ្រប់គ្រងសម្ពាធឈាមឲ្យនៅល្អបាន។ ប៉ុន្តែសម្រាប់គ្នាយើងមានតម្រងនោមតែម្ខាង អាចប្រឈមខ្ពស់ជាមួយជំងឺលើសឈាម។
– មុខងារច្រោះទឹកនោម GFR (glomerular filtration rate) ថយចុះ៖ ក្នុងតម្រងនោមយើង មានបំពង់ច្រោះតូចៗរាប់ពាន់ គេហៅណេហ្រ្វុន (Nephrons)។ ផ្នែកដំបូងរបស់ ណហ្វ្រុន គឺជាគ្លូម៉េរូលឺស (Glomerulus) មាននាទីជាភ្នាក់ងារបែងចែករវាងម៉ូលេគុលផ្សេងៗនិងកោសិកាគ្រាប់ឈាម ចេញពីសារធាតុទឹក និងជាតិពុល (Toxin) របស់ទឹកនោម។ ដំណើរការមួយនេះ គេឲ្យឈ្មោះថា ដំណើរការ អត្រាមុខងារច្រោះទឹកនោម (Glomerular filtration rate)។ ដើម្បីដឹងថា តម្រងនោមយើងធ្វើការបានល្អ ឬអត់ យើងត្រូវតែទៅធ្វើតេស្ដពិនិត្យមើល ខណៈគ្នាយើងមានតម្រងនោមតែម្ខាង ភាគច្រើនកម្រិតមុខងារ GFR ចុះទាប។
បដិសេធ
Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មតើអត្ថបទនេះមានប្រយោជន៍ដែរទេ?
ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម