ជំងឺផ្តាសាយធំ (គ្រុនផ្តាសាយ) គឺជាការបង្ករោគផ្លូវដង្ហើមស្រួចស្រាវ និងជាជំងឺងាយឆ្លង។ ខណៈដែលមនុស្សភាគច្រើនជាសះស្បើយពីជំងឺផ្តាសាយធំក្នុងរយៈពេលមួយសប្តាហ៍ ជំងឺនេះអាចបង្កផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរ រួមមាន រលាកសួត និងគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតលើក្រុមមនុស្សមួយចំនួន។ ហេតុអ្វីបានជាផ្តាសាយធំបង្កជារលាកសួត និងគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត?
១. មូលហេតុផ្តាសាយធំបង្កទៅជារលាកសួត
- ការវាយលុកដោយវីរុសផ្តាសាយធំផ្ទាល់៖ វីរុសផ្តាសាយធំឆ្លងចូលទៅក្នុងជាលិកាសួត បង្កឱ្យមានការរលាកសួតធ្ងន់ធ្ងរ និងបណ្តាលឱ្យឡើងស្លេស្ម
- ការឆ្លងបាក់តេរីបង្ករលាកសួតបន្ថែម៖ វីរុសផ្តាសាយធំធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធការពាររាងកាយខ្សោយ និងបង្កឱ្យមានការរលាកផ្លូវដង្ហើម ធ្វើឱ្យសួតខូចខាត ដែលងាយបង្កឱ្យបាក់តេរីបង្ករលាក សួតដូចជា Streptococcus pneumoniae លុកលុយសួត រួចបង្កជារលាកសួត
- ប្រព័ន្ធកាយការពាររាងឆ្លើយតបខ្លាំងនិងជំងឺផ្តាសាយធំ៖ ការដែលប្រព័ន្ធការពាររាងកាយខំប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាមួយជំងឺផ្តាសាយធំខ្លាំង អាចធ្វើឱ្យខូចសួត និងមុខងារផ្លូវដង្ហើមកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ
២. ក្រុមមនុស្សងាយប្រឈមរលាកសួតពីជំងឺផ្តាសាយធំ
- មនុស្សចាស់អាយុលើសពី ៦៥ ឆ្នាំ និងកុមារអាយុក្រោម ៥ ឆ្នាំ
- បុគ្គលដែលមានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃដូចជា ជំងឺសួត ជំងឺហឺត ជំងឺស្ទះសួតរុំារ៉ៃ (COPD) ជំងឺបេះដូង ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬជំងឺតម្រងនោម
- អ្នកមានប្រព័ន្ធភាពស៊ាំខ្សោយ ដោយសារឆ្លងមេរោគអេដស៍ ឬការព្យាបាលដោយប្រើគីមី
- ស្រ្តីពពោះ
- អ្នកធាត់ដែលមានសន្ទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ BMI ≥ ៤០
- អ្នកជក់បារី
៣. រោគសញ្ញាដំបូងសំខាន់ៗនៃជំងឺរលាកសួតបន្ទាប់ពីផ្តាសាយធំ
- ក្អកជាប់លើសពីពីរសប្តាហ៍ ឬកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ និងមានស្លេស្ម ពណ៌លឿង បៃតង ឬមានឈាម
- ដង្ហើមខ្លី ឬពិបាកដកដង្ហើម សូម្បីតែក្នុងអំឡុងពេលធ្វើសកម្មភាពស្រាលៗក៏ដោយ
- ឈឺទ្រូងដូចមានអីចាក់នៅពេលដកដង្ហើមវែងៗ ឬពេលក្អក
- គ្រុនក្តៅខ្លាំងលើសពី ៣៩,៨°C
- អស់កម្លាំង និងខ្សោយ
- ច្របូកច្របល់ ឬវង្វេងវង្វាន់ តែងតែកើតចំពោះមនុស្សចាស់ ដោយសារកម្រិតអុកស៊ីសែនថយចុះ
៤. សញ្ញាព្រមាន
- បបូរមាត់ ឬចុងម្រាមដៃឡើងពណ៌ខៀវ បង្ហាញពីការខ្វះអុកស៊ីសែន
- ដកដង្ហើមញាប់ ឬចង្វាក់បេះដូងដើរញាប់
បន្ទាប់ពីផ្តាសាយធំ បើមានអាការណាមួយដូចបានរៀបរាប់ខាងដើម ត្រូវប្រញាប់នាំអ្នកជំងឺទៅមន្ទីរពេទ្យជាបន្ទាន់។ ការចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺផ្តាសាយធំគឺជាមធ្យោបាយល្អបំផុតក្នុងការបង្ការជំងឺផ្តាសាយធំ និងផលវិបាកជំងឺផ្តាសាយធំ រួមមានរលាកសួតជាដើម។ លើសពីនេះ ដើម្បីការពារខ្លួន និងសមាជិកគ្រួសារពីជំងឺផ្តាសាយធំ ក្រៅពីការចាក់វ៉ាក់សាំង យើងគួរប្រកាន់ភ្ជាប់វិធាន ៣ កុំ និង ៣ ការពារផងដែរ។
អត្ថបទគួរអាន៖
- គន្លឹះសំខាន់ៗ ថែរក្សាសុខភាពពេលអាកាសធាតុចុះត្រជាក់
- សញ្ញាព្រមានសំខាន់ៗ បញ្ជាក់ថាឆ្លងមេរោគផ្លូវដង្ហើម
- ការពិតអំពីវ៉ាក់សាំងផ្តាសាយ ប្រសិទ្ធភាព និងពេលត្រូវចាក់
- ហេតុអ្វីស្ត្រីពពោះគួរចាក់វ៉ាក់សាំងផ្តាសាយ? មានប្រយោជន៍អីខ្លះ?
- មិនចង់ឲ្យផ្តាសាយធំយាយី ឬឆាប់ជា ត្រូវដឹងពីចំណុចសំខាន់ទាំងនេះ!
- ផ្តាសាយធំមានអាការៈស្រដៀងកូវីដ មកដឹង ៦ចំណុចសំខាន់ពីជំងឺផ្លូវដង្ហើមមួយនេះ
ចំណុចសំខាន់
- ក្អកជាប់លើសពីពីរសប្តាហ៍ ឬកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ និងមានស្លេស្មពណ៌លឿង បៃតង ឬមានលាយឈាម
- ដង្ហើមខ្លី ឬពិបាកដកដង្ហើម សូម្បីតែក្នុងអំឡុងពេលធ្វើសកម្មភាពស្រាលៗក៏ដោយ
- ឈឺទ្រូងដូចមានអីចាក់នៅពេលដកដង្ហើមវែងៗ ឬពេលក្អក
- គ្រុនក្តៅខ្លាំងលើសពី ៣៩,៨°C
- អស់កម្លាំង និងខ្សោយ
- ច្របូកច្របល់ ឬវង្វេងវង្វាន់ តែងតែកើតចំពោះមនុស្សចាស់ ដោយសារកម្រិតអុកស៊ីសែនថយចុះ
[embed-health-tool-vaccination-tool]