គ្នាយើងភាគច្រើន ឲ្យតែឃើញអ្នកផ្ទះ ឬមិត្តភក្តិញ៉ាំរបស់ផ្អែមៗ ច្បាស់ណាស់ តែងព្រមានភ្លាមៗ “ប្រយ័ត្នកើតទឹកនោមផ្អែមទៅ” ត្រូវអត់? ប៉ុន្តែត្រូវដឹងផង ទឹកនោមផ្អែមមានប៉ុន្មានប្រភេទ ហើយមិនមែនញ៉ាំផ្អែមតែមួយមុខទេ នៅមានកត្តាជាច្រើនទៀតធ្វើឲ្យយើងប្រឈមនឹងជំងឺដ៏រ៉ាំរ៉ៃមួយនេះ។
១- ប្រភេទទឹកនោមផ្អែម
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមមានទាំងអស់ ៣ ប្រភេទ គឺប្រភេទ១ ប្រភេទ២ និងទឹកនោមផ្អែមពេលពពោះ។
– ទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១៖ ច្រើនរកឃើញដំបូងនៅលើអូនតូច។ កើតឡើងដោយសារខ្លួនប្រាណមិនអាចផលិតអ័រម៉ូនអាំងស៊ុយលីន មិនអាចទាញយកស្ករទៅប្រើក្នុងកោសិកាបាន។ អាំងស៊ុយលីនមិនគ្រប់គ្រាន់ ធ្វើឲ្យស្ករនៅក្នុងឈាមកើនឡើង នាំឲ្យខូចសរីរាង្គផ្សេងៗក្នុងខ្លួន។
– ទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ២៖ កើតឡើងដោយសារខ្លួនប្រាណមិនអាចយកអាំងស៊ុយលីនទៅប្រើឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ រាងកាយយើងមានជំងឺនេះ នៅតែផលិតអាំងស៊ុយលីនបាន ប៉ុន្តែមិនមានតុល្យភាពជាមួយបរិមាណជាតិស្ករក្នុងឈាម មានច្រើននោះទេ។ ធាត់ខ្លាំងពេក ក៏អាចប្រឈមកើតទឹកនោមផ្អែមប្រភេទនេះផងដែរ។
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ ទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ១ និង ២ ខុសគ្នាម៉េចខ្លះ?
– ទឹកនោមផ្អែមលើស្រ្តីពពោះ៖ គឺលក្ខខណ្ឌបណ្តោះអាសន្ន ព្រោះស្រីៗជាធម្មតា នឹងកើនជាតិស្ករក្នុងឈាមខ្ពស់អំឡុងពេលកំពុងពពោះ ហើយបាត់ទៅវិញនៅពេលសម្រាល។
២- កត្តាជាច្រើននាំឲ្យយើងកើតជំងឺនេះ
– កត្តាហ្សែន
នៅមិនទាន់មានការពន្យល់ច្បាស់លាស់ពីមូលហេតុជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ នៅឡើយទេ។ ប្រវត្តិជំងឺក្នុងគ្រួសារអាចជាកត្តាប្រឈមមួយ។ ឧទាហរណ៍៖ ប្រុសៗមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ កូនប្រឈមនឹងការកើតជំងឺនេះ ១-១៧%។ ស្រដៀងគ្នាដែរ ស្រីៗមានជំងឺនេះក៏អាចនឹងបន្តទៅកូនដូចគ្នា។ អត្រាប្រឈមជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ លើក្មេងមាន ១% បើសិនជាសម្រាលកូនក្រោយអាយុ ២៥ឆ្នាំ ឬចាស់ជាងនេះ។
បើប៉ាម៉ាក់មានទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ២ អូនៗក៏មានកត្តាប្រឈមដូចគ្នា។ ដោយសារជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ២ ទាក់ទងនឹងទម្លាប់រស់នៅ អូនៗអាចទទួលទម្លាប់រស់នៅពីប៉ាម៉ាក់ ដែលជាកត្តាប្រឈមយ៉ាងចម្បង។
អូនៗមានទាំងប៉ា ទាំងម៉ាក់កើតទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ២ បង្កឱកាសកើតរហូតដល់ ៥០%។ ចំពោះអូនៗ មានប៉ាម៉ាក់កើតជំងឺនេះមុនអាយុ ៥០ឆ្នាំ កាន់តែប្រឈមកើតជំងឺនេះជាងក្មេងៗធម្មតា ពី ១-៧ ដងឯណោះ។
ស្រីៗកាន់តែមានការប្រឈមខ្ពស់កើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមពេលពពោះ (Gestational Diabetes) បើមានសាច់ញាតិជិតស្និទ្ធណាម្នាក់កើតជំងឺនេះ។
– កត្តាបរិស្ថានខាងក្រៅ
ករណីខ្លះ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ បង្កឡើងដោយវីរុសមិនស្គាល់មុខ។ អាកាសធាតុត្រជាក់ ក៏អាចជាកត្តារួមផ្សំផងដែរ ហើយគ្រូពេទ្យច្រើនរកឃើញជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ នៅខែត្រជាក់។
– ទម្លាប់រស់នៅ
- របបអាហារ៖ កូនមិនបៅដោះម៉ាក់ៗ ឬញាំអាហាររឹងនៅវ័យក្មេងពេក ប្រឈមមុខកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ហើយក៏មិនខុសគ្នាដែរ សម្រាប់អ្នកចូលចិត្តញ៉ាំអាហារមិនល្អចំពោះសុខភាព។
- របៀបរស់នៅ៖ របៀបរស់នៅ គឺជាកត្តាមួយនាំឲ្យកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដូចជា ធាត់ខ្លាំងពេក មិនហាត់ប្រាណ មិនមានសកម្មភាពរាងកាយ និងជក់បារី។
– បញ្ហាសុខភាព
បើមានបញ្ហាសុខភាពដូចខាងក្រោម ងាយកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម៖
- ជំងឺស្បែកឡើងពណ៌ក្រមៅជាងមុន (Acanthosis nigricans)
- ជំងឺលើសឈាម (សម្ពាធឈាមលើសពី ១៤០/៩០ មិលី្លម៉ែត្របារត)
- លើសជាតិខ្លាញ់ (Hight cholesterol)
- បណ្ដុំរោគសញ្ញាដុំគីសច្រើនក្នុងក្រពេញអូវែ (Polycystic ovary syndrome (PCOS))
- បម្រុងកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម (ជាតិស្ករឡើងខ្ពស់ខុសធម្មតា) តែមិនទាន់បង្កជាជំងឺនៅឡើយ
- ជាតិខ្លាញ់ចាប់ពី ២៥០ មិល្លីក្រាម/ដេស៊ីលីត្រឈាម ឬខ្ពស់ជាងនេះ។
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមពេលពពោះ អាចវិវត្តទៅជាជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ២ បើស្រីៗផ្តល់កំណើតកូន មានទម្ងន់ចាប់ពី ៤ គីឡូក្រាមឡើង។
– កត្តាអាយុ
មនុស្សច្រើនងាយកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមនៅពេលអាយុកាន់តែច្រើន។ មជ្ឈមណ្ឌលការពារ និងគ្រប់គ្រងជំងឺអាមេរិក (CDC) ណែនាំថា ពេលមានអាយុលើសពីអាយុ ៤៥ឆ្នាំ គួរទៅធ្វើតេស្តរកមើលជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជាពិសេសអ្នកលើសទម្ងន់។
ទោះបីមានកត្តាប្រឈមទាំងនេះក៏ដោយ ក៏មិនអាចសន្មត់ថាយើងនឹងកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមនោះដែរ ហើយកត្តាដែលសំខាន់ គឺទម្លាប់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃមនុស្សម្នាក់ៗ។ ដើម្បីឲ្យមានសុខភាពល្អ សូមផ្លាស់ប្តូរការរស់នៅមានផាសុកភាព និងញ៉ាំរបបអាហារឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។
[embed-health-tool-bmi]
