ថ្លើមមានមុខងារសំខាន់ៗ ដើម្បីបញ្ចេញជាតិពុល ឬសម្អាតសារធាតុផ្សេងៗ ដែលអាចបណ្តាលឲ្យសុខភាពរាងកាយជួបបញ្ហា។ មានធ្លាប់ប្រទះឃើញ ក្មេងមានបញ្ហាស្បែកលឿង ឬធ្លាប់ឮគេនិយាយបញ្ហាខាន់លឿងអត់។ គ្នាយើងភាគច្រើនប្រហែលធ្លាប់ឮ ប៉ុន្តែគ្រាន់មិនដឹងច្បាស់ពីបញ្ហាសុខភាពមួយនេះប៉ុណ្ណោះ។ អត្ថបទនេះ “Hello គ្រូពេទ្យ” នឹងលម្អិតពាក់ព័ន្ធបញ្ហាខាន់លឿងលើក្មេងៗឲ្យទាំងអស់គ្នាបានដឹង។
ខាន់លឿង មិនមែនជាជំងឺទេ គឺជាបញ្ហាលឿងនៅលើស្បែក និងផ្នែកពណ៌សរបស់ភ្នែក (Sclerae)។ យើងអាចនឹងភ្ញាក់ផ្អើល បើឃើញក្មេងមានបញ្ហាខាន់លឿង (Jaundice)។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី បញ្ហាខាន់លឿងជាបញ្ហាទូទៅ កើតមានញឹកញាប់ចំពោះទារក ហើយជាធម្មតា មិនមានគ្រោះថ្នាក់អ្វីនោះទេ។ បញ្ហាខាន់លឿង (Jaundice) កើតចំពោះទារកទើបសម្រាល បង្ហាញថា ក្នុងឈាមទារក មានកម្រិតប៊ីលីរ៉ូប៊ីន (ទឹកប្រមាត់) ខ្ពស់។
ចង់គណនាថ្ងៃសម្រាលកូន ចុចទីនេះ!
ចង់គណនាទម្ងន់ស្រ្តីពពោះ ចុចទីនេះ!
កោសិកាឈាមក្រហមបញ្ចេញប៊ីលីរ៉ូប៊ីន (Bilirubin) អំឡុងពេលដំណាក់កាលបំបែកធម្មតា ហើយសារធាតុនេះនឹងត្រូវបំបែកដោយថ្លើម។ ពេលគភ៌នៅក្នុងផ្ទៃ ថ្លើមម៉ាក់ៗជាអ្នកសម្អាតជាតិប៊ីលីរ៉ូប៊ីន (ទឹកប្រមាត់) ចេញ ប៉ុន្តែពេលទារកកើតមក ថ្លើមទារកផ្ទាល់ជាអ្នកធ្វើការបំបែកសារធាតុរាវនេះដោយខ្លួនឯង។ ថ្លើមទារក ពីមួយដំណាក់កាលទៅមួយដំណាក់កាល មិនអាចធ្វើការងារនេះលឿនបានទេ ជាហេតុនាំឲ្យកើនឡើងជាតិ ប៊ីលីរ៉ូប៊ីន ហើយដោយសារតែសារធាតុនេះមានពណ៌លឿង ទើបបណ្ដាលឲ្យស្បែក ឬភ្នែកក្មេងឡើងពណ៌លឿងដូចគ្នា។
បញ្ហាខាន់លឿង ជាទូទៅ កើតឡើងចំពោះក្មេងកើតមុនខែ ព្រោះពេលថ្លើមទារកកំពុងលូតលាស់ ឬនៅពេលទារកបៅដោះមិនគ្រប់គ្រាន់ ឬមិនមានសារធាតុចិញ្ចឹមចាំបាច់ក្នុងទឹកដោះម្ដាយ សុទ្ធតែជាមូលហេតុនាំឲ្យក្មេងមានបញ្ហាខាន់លឿងនេះឯង។
ចំពោះបញ្ហាខាន់លឿង ចំពោះក្មេងទើបចេះដើរ និងក្មេងទ្រើសៗជាងនេះ ក៏អាចបណ្ដាលមកពីស្ថានភាពជំងឺមួយចំនួន មានសកម្មភាពដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោល ទៅលើកម្រិត ប៊ីលីរ៉ូប៊ីន ក្នុងរាងកាយ ដូចជា៖
– រលាក ឬស្ទះថង់ទឹកប្រមាត់ ជាហេតុនាំឲ្យមិនអាចបញ្ចេញចោលជាតិប៊ីលីរ៉ូប៊ីន។
– រលាក ឬមានការបង្ករោគនៅលើថ្លើម។
– មានជំងឺស្លេកស្លាំង ដោយសារបែកគ្រាប់ឈាម (Hemolytic Anemia) ជាហេតុនាំឲ្យមានបញ្ហាខាន់លឿង។
– កើតមានបណ្ដុំរោគសញ្ញា Gillbert និងនាំឲ្យមិនអាចបញ្ចេញទឹកប្រមាត់ចេញពីរាងកាយ។
– ខាន់លឿង មុនទៅដល់ថ្លើម (Pre-hepatic Jaundice) អាចបណ្ដាលមកពីស្ថានភាពជំងឺមួយចំនួន ដូចជា ជំងឺឈាម Thalassemia ជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារកោសិកាគ្រាប់ឈាមមិនប្រក្រតី (Sickle Cell Anemia) ជំងឺគ្រុនចាញ់ និងឈាមក្រហមខូចរូបរាង (Hereditary Sperocytosis)។
– ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ A B និង C អាចនាំឲ្យមានបញ្ហាខាន់លឿង ដោយសារបែកគ្រាប់ឈាម (Hemolytic Jaundice)។
សញ្ញាដែលឃើញច្បាស់ពីបញ្ហាខាន់លឿង គឺស្បែក និងផ្នែកពណ៌សរបស់ភ្នែក ប្រែទៅជាពណ៌លឿង។ ជាទូទៅ ពណ៌លឿងនេះ មានចាប់ផ្ដើមពីមុខ ហើយរាលទៅផ្នែកផ្សេងៗនៃរាងកាយ ដូចជា ទ្រូង ពោះ ដៃ និងជើង នៅពេលកម្រិតជាតិ ប៊ីលីរ៉ូប៊ីន កាន់តែខ្ពស់។
![ខាន់លឿង Hello គ្រូពេទ្យ](https://cdn.hellokrupet.com/wp-content/uploads/2019/09/shutterstock_797109520.jpg)
៤- ការព្យាបាលខាន់លឿង
ជាទូទៅ បញ្ហាខាន់លឿង (Jaundice) នឹងបាត់ទៅវិញនៅក្នុងរយៈពេល ១-២ សប្ដាហ៍។ ខាងក្រោមនេះអាចជាវិធីព្យាបាលគ្រូពេទ្យតែងអនុវត្តមានដូចជា៖
– ណែនាំឲ្យម៉ាក់ៗបំបៅកូនបន្ថែមឲ្យបានច្រើន។ ពេលកូនបៅទឹកដោះកាន់តែច្រើន បន្ទោបង់លាមកកាន់តែច្រើនដូចគ្នា ជួយឲ្យជាតិប៊ីលីរ៉ូប៊ីន អាចចេញពីរាងកាយកាន់តែច្រើន។
– គ្រូពេទ្យនឹងដាក់ទារកនៅក្រោមភ្លើងពណ៌ខៀវ ដើម្បីជួយបញ្ចេញជាតិ ប៊ីលីរ៉ូប៊ីន (bilirubin) តាមទឹកនោម។
– នៅពេលវិធីព្យាបាលខាងលើគ្មានប្រសិទ្ធភាព ហើយបញ្ហាខាន់លឿនអាចនឹងធ្ងន់ធ្ងរ វិធីបញ្ចូល និងប្តូរឈាម (Exchange transfusion) អាចនឹងត្រូវប្រើ។ គ្រូពេទ្យនឹងបូមឈាមក្មេងក្នុងបរិមាណតិចតួច ដោយបញ្ចូលឈាមផ្សេងដែលគេបវិច្ចាគ ចូលទៅក្នុងខ្លួនក្មេងវិញ។