Thiamine Deficiency (ជំងឺកង្វះវីតាមីនបេ១)
ត្រួតពិនិត្យដោយ វេជ្ជ. ចាន់ ស៊ីណេត · មន្ទីរពេទ្យបង្អែកមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន សែនសុខ
និយមន័យ
តើអ្វីទៅជាជំងឺកង្វះវីតាមីនបេ១?
ធ្យាមីនឬវីតាមីនបេ១ គឺជាប្រភេទវីតាមីនមួយក្នុងចំណោមវីតាមីនបេទាំង៨ប្រភេទដែលមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងដំណើរការរាងកាយ។ វាត្រូវបានប្រើស្ទើរតែគ្រប់កោសិកាទាំងអស់ដើម្បីបំប្លែងអាហារឲ្យទៅជាថាមពល។ ដោយសារតែសារពាង្គកាយរបស់មនុស្សមិនអាចសំយោគវាបានដោយខ្លួនឯងដូចនេះយើងត្រូវបរិភោគអាហារណាដែលសំបូរសារធាតុវីតាមីនប្រភេទនេះដូចជាសាច់ គ្រាប់ធញ្ញជាតិជាដើម។នៅពេលដែលញ៉ាំអាហារទាំងនេះមិនគ្រប់គ្រាន់ទេនោះនឹងបង្កឲ្យមានកង្វះវីតាមីន (បេរីបេរី)។
តើអ្វីទៅជាជំងឺកង្វះវីតាមីនបេ១ ហើយឧស្សាហ៍ជួបប្រទះដែរឫទេ?
មិនសូវជាឃើញច្រើននោះទេក្នុងប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍។
រោគសញ្ញា
រោគសញ្ញារបស់ជំងឺកង្វះវីតាមីនបេ១
រោគសញ្ញាដែលឧស្សាហ៍ជួបប្រទះជាងគេគឺ៖
- ស្រកទម្ងន់យ៉ាងគំហុក
- មិនឃ្លានអាហារ
- រលាកពោះវៀនធំ
- វិបត្តិក្រពះពោះវៀន៖ រាក
- ខូចសរសៃប្រសាទវិញ្ញាណ
- ក្រហាយចុងជើងជាពិសេសនៅពេលយប់
- រលាកសរសៃប្រសាទវិញ្ញាណ
- ហត់ឬអស់កម្លាំង
- នៅមិនសុខ
- ខ្សោយសាច់ដុំ រមួលក្រពើឈឺ និងស្ពឹកជើង
- បម្រែបម្រួលផ្លូវអារម្មណ៍ដូចជាស្មឿកៗឬបាក់ទឹកចិត្ត
- មានវិបត្តិបេះដូងដូចជាបេះដូងរីកជាដើម
នៅពេលដែលមានកង្វះវីតាមីននេះខួរក្បាល បេះដូង ជាលិកាក៏ដូចជាសរីរាង្គផ្សេងៗត្រូវទទួលការខូចខាតដែរ។ កំហាប់ច្រើនរបស់សារធាតុនេះគឺជាធម្មតាគេរកឃើញនៅក្នុងបេះដូងនិងសាច់ដុំជាប់ឆ្អឹង ថ្លើម ក្រលៀននិងខួរក្បាល។ជំងឺកង្វះវីតាមីនបេ១អាចធ្វើឲ្យមានការសឹករិចរិលសរសៃប្រសាទរងនិងផ្នែកខ្លះនៃខួរក្បាលដូចជាខួរកណ្ដាលនិងខួរតូច។ លើសពីនេះទៅទៀតវាអាចបន្ថយសំពាធឈាម កត្តាប្រឆាំងក្នុងសរសៃឈាមកើនឡើងក៏ដូចជាហើមនិងធ្វើឲ្យបេះដូងរីកធំទៀតផង។ វាក៏អាចនៅមានសញ្ញាផ្សេងទៀតដែរ។
តើត្រូវជួបគ្រូពេទ្យនៅពេលណា?
ប្រសិនបើលោកអ្នកមានសញ្ញាដូចបានរៀបរាប់ខាងលើសូមរួសរាន់ទៅជួបគ្រូពេទ្យ ព្រោះរាងកាយរបស់មនុស្សម្នាក់ៗអាចនឹងឆ្លើយតបជាមួយមេរោគផ្សេងៗពីគ្នាដូចនេះបើមានអ្វីមិនច្បាស់សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។
មូលហេតុ
ហេតុអ្វីទើបកើតជំងឺខ្វះវីតាមីនបេ១?
តាមការស្រាវជ្រាវរកឃើញថាមនុស្សមួយចំនួនអាចកើតមានកង្វះសារធាតុនេះបាននៅពេលដែល៖
- មានបញ្ហាថ្លើម
- អ្នកផឹកស្រាច្រើន
- ជំងឺមិនឃ្លានអាហារនិងវិបត្តិក្នុងការបរិភោគអាហារដែលបង្កឲ្យមានកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ
- ចាស់ជរាដោយសារតែបរិភោគមិនគ្រប់គ្រាន់ ជំងឺរ៉ាំរ៉ៃនិងការប្រើប្រាស់ថ្នាំដែលបង្អាក់ការស្រូបយកវីតាមីនបេ១
- ឱសថដែលបង្កឲ្យមានវិបត្តិក្នុងការស្រូបយកសារធាតុវីតាមីនបេ១នេះ
- បញ្ហាក្រពះពោះវៀនដែលមានការរាកនិងក្អួតជាដើម
- ជំងឺអេដស៍
- ជំងឺទឹកនោមផ្អែមដោយសារការបាត់បង់មុខងារតម្រងនោម
- មានការវះកាត់តពោះវៀនដែលបង្កឲ្យមានការស្រូបចូលបានតិច
- អាហារដែលមិនសូវសម្បូរសារធាតុចិញ្ចឹមនិងកង្វះបន្លែនិងធញ្ញជាតិដូចជាគ្រាប់សណ្ដែកនិងគ្រាប់ផ្លែឈើមួយចំនួន។
- ក្ដៅខ្លួន ហាត់ប្រាណជ្រុលនិងស្ត្រេសជាដើម
- បរិភោគអាហារដែលប្រឆាំងការស្រូបវីតាមីនបេ១ដូចជាតែ,សាច់គ្រឿងសមុទ្រឆៅនិងកាហ្វេជាដើម។
- ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះព្រោះថាក្នុងអំឡុងពេលលូតលាស់គឺត្រូវការវីតាមីនច្រើន។
សារធាតុក្នុងកាហ្វេនិងតែ ដែលគេហៅថាតានីនគឺអាចមានអំពើទៅលើធ្យាមីនធ្វើឲ្យមានបម្រែបម្រួលបង្កឲ្យពិបាកស្រូបចូលក្នុងខ្លួនដែលជាហេតុធ្វើឲ្យមានបញ្ហាក្រពះពោះវៀននិងជំងឺកង្វះវីតាមីននេះតែម្ដង។ គេឃើញយ៉ាងកម្រនៅលើប្រជាជនលោកខាងលិចហើយគេជឿថាអាចកើតមានជំងឺនេះបានលុះត្រាតែអ្នកនោះផឹកភេសជ្ជៈដែលមានជាតិកាហ្វេអ៊ីនច្រើនតែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកស្រាវជ្រាវភាគច្រើនជឿថាការញ៉ាំកាហ្វេ តែ គឺមិនមានអំពើគួរឲ្យបារម្ភទៅលើធ្យាមីននោះទេលើកលែងតែអ្នកនោះមានរបបអាហារដែលខ្វះជាតិវីតាមីនបេ១និងវីតាមីនសេ។ ដោយសារតែវីតាមីនសេអាចការពារអំពើប្រឆាំងរបស់វីតាមីនប១និងសារធាតុតានីននៅក្នុងកាហ្វេនិងតែបាន។ អ្នកស្រាវជ្រាវឯទៀតបានរកឃើញថាសាច់ត្រីស្រស់និងសិប្បីសត្វគឺមានជាតិគីមីដែលអាចបំផ្លាញវីតាមីនបេ១បាន។ គេបានរកឃើញភស្តុតាងនៅលើមនុស្សដែលចូលចិត្តញ៉ាំសាច់ត្រីឆៅ គ្រឿងសមុទ្រឆៅតែបើចម្អិនបានល្អគឺមិនមានបញ្ហានោះទេ។
ក៏មានដែរអ្នកស្រាវជ្រាវផ្សេងទៀតបានលើកឡើងថាគ្រាប់ធញ្ញជាតិអារេកាអាចប្ដូរអំពើគីមីរបស់ធីចាមីននិងធ្វើឲ្យវាដំណើរការមិនបានល្អ។ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះមិនទាន់មានការស្រាវជ្រាវណាបង្ហាញថាថ្នាំផ្សេងៗអាចមានអំពើទៅលើធីចាមីននេះនេះនៅឡើយទេ ដូចនេះមុននឹងប្រើប្រាស់ថ្នាំបំប៉នសូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។
កត្តាហានិភ័យ
តើមានកត្តាប្រឈមអ្វីខ្លះបណ្ដាលឲ្យមានកង្វះធីចាមីន?
- ញៀនស្រា
- ចាស់ជរា
- ជំងឺអេដស៍
- ជំងឺទឹកនោមផ្អែម
- វះកាត់តពោះវៀន
- លាងឈាម
- ការប្រើថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោមលើសកម្រិត
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ សម្គាល់មនុស្សញៀនស្រា អត់មិនបាន តាមរយៈអាការៈទាំងនេះ
រោគវិនិច្ឆ័យនិងការព្យាបាល
រោគវិនិច្ឆ័យ
អ្នកចាំបាច់ត្រូវធ្វើតេស្តជាច្រើនដើម្បីកំណត់ថាមានកង្វះសារធាតុនេះពិតប្រាកដមែន។ ការពិនិត្យឈាមនិងទឹកនោមគឺធ្វើឡើងដើម្បីវាស់ពីកំហាប់វីតាមីននេះក្នុងខ្លួន។ ក្នុងករណីដែលរាងកាយមិនអាចស្រូបយកបានល្អអ្នកនឹងមានអត្រាកំហាប់នៃវីតាមីនបេ១នេះទាបជាមិនខានដែលមើលឃើញក្នុងឈាមតែខ្ពស់ក្នុងទឹកនោម។
គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការពិនិត្យរាងកាយដើម្បីរកមើលការខូចខាតសរសៃប្រសាទវិញ្ញាណដូចជាតេស្តលំនឹង ការពិបាកដើរ ធ្លាក់ត្របកភ្នែក និងខ្សោយរេផ្លិចជាដើម។ អ្នកជំងឺដែលមានកង្វះធ្យាមីនដំណាក់កាលធ្ងន់អាចប្រឈមនឹងការបាត់ការចងចាំវង្វេងវង្វាន់និងស្រមើស្រមៃជាដើម។
ការពិនិត្យមើលបេះដូងនឹងធ្វើឡើងបន្ទាប់ទៀតរកមើលបេះដូងដើរញាប់ ហើមជើងនិងការពិបាកដកដង្ហើមដែលសុទ្ធតែជារោគសញ្ញានៃជំងឺនេះ។
ការព្យាបាល
ការព្យាបាលគឺងាយស្រួលដោយគ្រាន់តែបំពេញបន្ថែមនូវវីតាមីនបេ១ជាការស្រេច។ គ្រូពេទ្យអាចនឹងផ្ដល់ឲ្យជាថ្នាំលេបឬចាក់។ សម្រាប់អ្នកជំងឺដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរគឺអាចឈានដល់ដាក់សេរ៉ូមទៀតក៏មាន។ ការធូរស្បើយនឹងត្រូវតាមដានដោយការធ្វើតេស្តនៅពេលណាត់ជួបលើកក្រោយដើម្បីវាស់ស្ទង់ពីកម្រិតស្រូបល្អរបស់រាងកាយអ្នក។
ចំណេះដឹងផ្សេងទៀត
តើត្រូវធ្វើបែបណាដើម្បីជៀសវាងជំងឺនេះ?
អ្នកអាចអនុវត្តនូវវិធីដូចខាងក្រោមដើម្បីការពារខ្លួនអ្នកដូចជា៖
- បរិភោគអាហារដែលមានតុល្យភាពល្អមានសារធាតុចិញ្ចឹមច្រើនពិសេសវីតាមីនបេ១ដូចជាជាបន្លែខៀវ សាច់ គ្រាប់ធញ្ញជាតិសាច់ត្រី ទឹកដោះគោជាដើម។
- អ្នកគួរជ្រើសរើសម្សៅទឹកដោះគោកូនដែលសម្បូរទៅដោយវីតាមីនបេ១។ ត្រូវជាវផលិតផលម្សៅទឹកដោះគោណាដែលមានអាជ្ញាប័ណ្ណត្រឹមត្រូវ។
- បន្ថយការពិសាស្រាព្រោះថាវាទប់កុំឲ្យមានជំងឺបេរីបេរី ជាប្រភេទជំងឺម្យ៉ាងបណ្តាលពីកង្វះវីតាមីនបេ១។ អ្នកដែលឧស្សាហ៍ញ៉ាំគ្រឿងស្រវឹងជោគជាំគួរធ្វើការវាស់កម្រិតវីតាមីនបេ១ឲ្យបានទៀងទាត់។
ក្នុងករណីមានសំនួរ ឬមន្ទិលសង្ស័យជុំវិញសុខភាពអ្នក ជម្រើសល្អបំផុតសូមពិគ្រោះ និងប្រឹក្សាយោបល់ផ្ទាល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។ Hello Health Group មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬការព្យាបាលជូនទេ៕
Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម