Gestational diabetes (ទឹកនោមផ្អែមពេលពពោះ)
ត្រួតពិនិត្យដោយ វេជ្ជ. ចាន់ ស៊ីណេត · មន្ទីរពេទ្យបង្អែកមិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន សែនសុខ
ជាប្រភេទជំងឺទឹកនោមផ្អែម តែងកើតមានអំឡុងសប្តាហ៍ទី ២៤ ក្រោយពពោះ។ ទឹកនោមផ្អែមប្រភេទនេះ ប៉ះពាល់ការប្រើប្រាស់ជាតិស្កររបស់កោសិកា ជាហេតុនាំឲ្យជាតិស្ករក្នុងឈាមកើនឡើង ជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ទាំងអ្នកម៉ាក់ និងបេប៊ី។ យ៉ាងណា ក្រោយសម្រាល ជាតិស្ករក្នុងពោះម៉ាក់ៗនឹងវិលត្រឡប់មកធម្មតាវិញ ប៉ុន្តែទាំងម៉ាក់ៗ និងបេប៊ី ក៏ប្រឈមហានិភ័យវិវត្តទៅរកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ២ ដូចគ្នា។ គួរប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ តាមដានកម្រិតជាតិស្ករឲ្យបានទៀងទាត់។
ជាដំបូន្មាន សម្រាប់ស្រីៗមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ១ និងប្រភេទ ២ មុនសម្រេចចិត្តពពោះ គប្បីប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យ ដើម្បីទទួលបានការណែនាំល្អៗ បញ្ចៀសហានិភ័យទាំងម៉ាក់ៗ និងបេប៊ី ទៅថ្ងៃក្រោយ។
២- កើតឡើងញឹកញាប់ប៉ុណ្ណា?
ម្នាក់ក្នុងចំណោមស្ត្រីពពោះ ១០នាក់ មានជំងឺនេះ ហើយភាគច្រើនកើតមានលើស្ត្រីធាត់ៗ។ ប៉ុន្តែយើងអាចគ្រប់គ្រងជំងឺនេះបាន ដោយកាត់បន្ថយនូវកត្តាប្រឈមមួយចំនួន។ គួរសួរគ្រូពេទ្យបន្ថែមបើមានចម្ងល់។
រោគសញ្ញា
៣- រោគសញ្ញាមានអ្វីខ្លះ?
ធម្មតាមិនបង្កចេញជារោគសញ្ញាអ្វីទេ អ្នកជំងឺអាចដឹងថាខ្លួនកើតជំងឺនេះ នៅពេលគាត់ធ្វើតេស្តពិនិត្យផ្ទៃពោះ។ ម៉ាក់ៗ មួយចំនួនអាចមានរោគសញ្ញាពេលជាតិស្ករឡើងខ្ពស់ដូចជា៖
– នោមញឹក
– ស្រេកទឹកញឹកញាប់
– ស្ងួតមាត់
– នឿយហត់
ប៉ុន្តែរោគសញ្ញាខាងលើ អាចកើតមានអំឡុងពេលពពោះ ហើយក៏មិនប្រាកដជារោគសញ្ញាទឹកនោមផ្អែមទាំងស្រុងដែរ។ យ៉ាងណា បើមានរោគសញ្ញាអ្វីប្លែក ឆាប់ទៅជួបគ្រូពេទ្យ។
៤- គួរទៅជួបគ្រូពេទ្យពេលណា?
បើសិនយើងប្រទះឃើញរោគសញ្ញាដូចខាងលើ ឬរោគសញ្ញាណាមួយគួរឲ្យសង្ស័យ ត្រូវពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ ព្រោះរាងកាយមនុស្សម្នាក់ៗមានភាពខុសគ្នា រោគសញ្ញាក៏ខុសគ្នាដែរ។
មូលហេតុបង្ក
៥- អ្វីខ្លះជាមូលហេតុបង្ក?
អាំងស៊ុយលីន ជាអ័រម៉ូនផលិតចេញពីលំពែង មានតួនាទីជួយដឹកនាំស្ករទៅឲ្យកោសិកា សម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងរាងកាយ និងជួយសម្រួលជាតិស្ករក្នុងឈាម។ ពេលលំពែងផលិត អាំងស៊ុយលីន មិនគ្រប់គ្រាន់ បណ្តាលឲ្យម៉ាក់ៗ មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទនេះ។ មួយទៀត អ្នកខ្លះមានបញ្ហានេះអំឡុងពេលជិតសម្រាល និងខ្លះទៀតអាចមានបញ្ហាតាំងពីដំបូង ព្រោះលើសកម្រិតជាតិស្ករមុនពេលពពោះ ភាគច្រើនដោយសារលើសទម្ងន់ ហើយពេលពពោះ កាន់តែខ្វះ អាំងស៊ុយលីន ហេតុនាំឲ្យមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមពេលពពោះ។
កត្តាប្រឈម
៦- កត្តាប្រឈមមានអ្វីខ្លះ?
កត្តាប្រឈមងាយកើតទឹកនោមផ្អែមពេលពពោះមានច្រើនដូចជា៖
– លើសទម្ងន់
– អាយុលើស ២៥ឆ្នាំ
– ធ្លាប់កើតកូនថ្លោសពីមុន
– មានជំងឺដុំគីសនៅក្រពេញអូវែ
– សាច់ញាតិក្នុងផ្ទះមានកើតជំងឺនេះ
– ធ្លាប់មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមពេលពពោះពីមុន
– គណនាធម្យមភាគទម្ងន់ និងគីឡូ (BMI) លើសពី ៣០
– មានជំងឺប្រចាំកាយ ពិសេសជំងឺ Glucose Intolerance (ជំងឺបំបែកជាតិស្ករមិនបានល្អ)
– លេបថ្នាំ Glucocorticoids (ថ្នាំប្រឆាំងរលាកសន្លាក់ ជំងឺហឺត ឬជំងឺប្រព័ន្ធភាពស៊ាំប្រឆាំងខ្លួនឯង) ប្រើថ្នាំ Beta-blockers (ថ្នាំលើសឈាម ឬចង្វាក់បេះដូងដើរលឿន) ឬថ្នាំ Antipsychotic (សម្រាប់ជំងឺផ្លូវចិត្ត)។
អត្ថបទគួរអាន៖
- ទាំងនេះជាមូលហេតុបង្ក និងវិធីការពារស្រ្តីកុំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ពេលមានផ្ទៃពោះ
- ក្រហាយទ្រូងអំឡុងពេលពពោះ សាកដោះស្រាយតាមវិធីនេះ
- កំពុងពពោះ ចេះតែរមាស់អាចបណ្ដាលមកពីជំងឺមួយប្រភេទនេះ
- រមួលក្រពើពេលពពោះ តើត្រូវដោះស្រាយតាមវិធីណា?
- ពពោះស្បែកប្រែជាខ្មៅស្រអាប់ ឡើងស្នាមអុចៗ ដោយសារអី?
រោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល
៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
គ្រូពេទ្យ នឹងសួរយើងសំណួរមួយចំនួនពេលណាត់ជួបពិនិត្យផ្ទៃពោះចន្លោះសប្តាហ៍ទី ៨-១២ ដើម្បីរកមើលមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមពេលពពោះ ឬអត់។
ក្នុងករណីមានកត្តាប្រឈមមួយ ឬច្រើន យើងត្រូវធ្វើតេស្តមួយចំនួនដូចជា៖
– តេស្តជាតិស្ករ (Initial Glucose Challenge Test)៖ ត្រូវផឹកទឹកស្ករ ១ ម៉ោងមុន បន្ទាប់មកគ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការវាស់ជាតិស្ករក្នុងឈាម បើកម្រិតជាតិស្ករក្រោម ១៣០-១៤០ មិលី្លក្រាម/ដេស៊ីលីត្រឈាម ឬ ៧,២-៧,៨ មិល្លីម៉ួល/លីត្រឈាម ចាត់ទុកជាកម្រិតធម្មតា ប៉ុន្តែបើជាតិស្ករវាស់ឃើញខ្ពស់ជាងនេះ យើងនឹងត្រូវធ្វើតេស្តជាតិស្ករមួយបែបទៀត ដើម្បីឲ្យប្រាកដយើងពិតជាគ្មាន ឬមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមពេលពពោះ។
– តេស្ត Glucose tolerance testing៖ ទាមទារតមញ៉ាំចំណីពេញ ១យប់ ហើយនៅពេលព្រឹកគ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការវាស់កម្រិតជាតិស្ករ បន្ទាប់មកឲ្យយើងញ៉ាំទឹកស្ករផ្អែមខ្លាំងជាងមុន និងពិនិត្យជាថ្មីចន្លោះពេល ១ ម៉ោងម្តង និងធ្វើតេស្តសរុប ៣ដង។ បើមើលទៅឃើញថាជាតិស្ករក្នុងឈាមកាន់ឡើងលើសធម្មតា ២ ក្នុង ៣ដង បញ្ជាក់ថាយើងពិតជាមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមពេលពពោះពិតមែនហើយ។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
ការព្យាបាលអាចមិនមែនសម្រាប់តែម៉ាក់ៗទេ ក៏ដើម្បីជួយបេប៊ី គេចផុតពីជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ២។ គោលដៅព្យាបាល ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យជាតិស្ករក្នុងខ្លួនស្ថិតនៅកម្រិតមួយអាចទទួលយកបាន ខណៈអ្វីយើងគួរធ្វើរួមមាន៖
– ញ៉ាំអាហារល្អសម្រាប់សុខភាព
– ចាក់ អាំងស៊ុយលីន បើចាំបាច់
– ធ្វើលំហាត់ប្រាណ យ៉ាងតិច ៣០នាទី ក្នុងមួយថ្ងៃ បើចង់ហាត់ដោយប្រើកម្លាំងខ្លាំង គួរតែពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជាមុនសិន។ ក្នុងត្រីមាសទី ១ ពេលពពោះគប្បីកុំហាត់កីឡាណាប្រើខ្នង។
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ
៩- ទម្លាប់រស់នៅ
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ និងវិធីព្យាបាលនៅផ្ទះ អាចជួយបង្ការ និងគ្រប់គ្រងស្ថានភាពជំងឺបាន ដូចជា៖
– អាហារមានជីវជាតិ៖ ញ៉ាំអាហារសម្បូរជាតិសរសៃ និងជាតិខ្លាញ់ទាប កុំភ្លេចញ៉ាំផ្លែឈើ បន្លែ និងស្រូវសាឡី។ គួរតែញ៉ាំឲ្យបានគ្រប់មុខ ប៉ុន្តែកុំច្រើនពេក។
– បញ្ចេញជាតិពុល៖ បញ្ចេញសកម្មភាព ឬហាត់ប្រាណរៀងរាល់ថ្ងៃ ជិះកង់ ហែលទឹក យ៉ាងហោចណាស់ ៣០ នាទី។ បើមិនអាចហាត់ម្តងបាន ៣០នាទី ហាត់តិចជាងនេះក៏បាន។
– សម្រកទម្ងន់មុនពពោះ៖ សម្រកគីឡូអាចជួយយើងមានសុខភាពល្អពេលពពោះ។ លើកទឹកចិត្តខ្លួនឯងដោយគិតថា យើងនឹងទទួលបានផលប្រយោជន៍ច្រើននៅពេលក្រោយ ដូចជា បេះដូងមានសុខភាពល្អ កម្លាំងខ្លាំងជាងមុន និងមានទំនុកចិត្តលើខ្លួនឯង។
Hello Health Group និង “Hello គ្រូពេទ្យ” មិនចេញវេជ្ជបញ្ជា មិនធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ឬព្យាបាលជូនទេ៕
ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម