សុខភាពផ្លូវដង្ហើម Archives - Page 9 of 14

កុំមើលស្រាល! ទាំងនេះជាគ្រោះថ្នាក់នៃការស្រូបខ្យល់ពុល

ការស្រូបខ្យល់ពុលញឹកញាប់ ពិតជាផ្តល់គ្រោះថ្នាក់ចំពោះសុខភាពខ្លាំង និងធ្វើឱ្យអ្នកប្រឈមមុខនឹងជំងឺធ្ងន់ៗជាច្រើន ដោយមិនដឹងខ្លួន ព្រោះថា ខ្យល់ពុល បណ្តុំទៅដោយសារធាតុពុលមកពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានទាំងអស់ ពោលគឺកើតចេញពីប្រភពដែលបង្កើតឡើងទាំងមនុស្ស និងធម្មជាតិ។ តើខ្យល់ពុលកើតចេញពីណា? បើយោងទៅតាមគេហទំព័រតាមដានសន្ទស្សន៍គុណភាពខ្យល់ iqair និងវិទ្យាស្ថានជាតិសុខភាព NIH ខ្យល់ពុលកើតចេញពីប្រភពដូចតទៅនេះ៖ ប្រភពខ្យល់ពុល និងការបំពុលបរិយាកាសដែលបង្កើតឡើងដោយមនុស្ស - ការបំភាយចេញពីរថយន្ត ប្រេងឥន្ធនៈ និងឧស្ម័ន - ការបំភាយចេញពីរោងចក្រថាមពល ពិសេសរោងចក្រថាមពលធ្យូងថ្ម - ផ្សែងចេញពីផលិតកម្ម ឬឧស្សាហកម្មគីមី ដូចជា ស្ពាន់ធ័រ និងអាសូត ជាដើម។ ប្រភពខ្យល់ពុលបង្កើតឡើងដោយធម្មជាតិ - ផ្សែងពីភ្លើងឆេះព្រៃ - ផេះ និងឧស្ម័នពីការផ្ទុះភ្នំភ្លើង - ការបំភាយឧស្ម័ន ពីធម្មជាតិ ដូចជា មេតាន ដែលត្រូវបានបញ្ចេញចេញពីការរលួយសារធាតុសរីរាង្គនៅក្នុងដី។ ចង់គណនាថ្ងៃមេជីវិតញីទុំធ្លាក់ ចុចទីនេះ! ចង់គណនាថ្ងៃសម្រាលកូន ចុចទីនេះ! ចង់គណនាទម្ងន់ស្រ្តីពពោះ ចុចទីនេះ! ចង់ដឹងអត្ថន័យពណ៌ និងរូបរាងលាមកទារក ចុចទីនេះ! តើខ្យល់ពុលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់សុខភាពអ្វីខ្លះ បើស្រូបចូលញឹកញាប់? នៅពេលដេលយើងស្រូបខ្យល់ដែលមានសារធាតុពុលតាមផ្លូវដង្ហើម សារធាតុពុលទាំងនោះ នឹងចូលទៅកាន់ចរន្តឈាម ដែលអាចធ្វើឱ្យកើតជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ និងគ្រោះថ្នាក់ជាច្រើន ពោលគឺផ្តល់ផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពទាំងរយៈពេលវែង និងខ្លី។ [embed-health-tool-ovulation] បើយោងទៅតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) និងវិទ្យាស្ថានជាតិសុខភាព NIH អ្នកស្រូបខ្យល់ពុកញឹកញាប់អាចប្រឈមនឹងបញ្ហាសុខភាពដូចតទៅនេះ៖ រយៈពេលខ្លី - រមាស់ភ្នែក បំពង់ក និងច្រមុះ - […]

រលាកទងសួត

What Is Bronchiolitis (ស្វែងយល់ពីជំងឺរលាកទងសួត)

ជំងឺរលាកទងសួតគឺជាជំងឺដែលកើតមានឡើងនៅលើតែកុមារតូចៗនិងទារកព្រោះដោយសារតែទងសួតរបស់អូនៗទាំងនេះមិនទាន់រីកលូតលាស់បានពេញលេញ។ នៅក្នុងវ័យនេះប្រសិនបើប្រព័ន្ធដង្ហើមមានការវាយប្រហារពីវីរុស និងមានការឆ្លងមេរោគនោះទងសួតគឺងាយនឹងរួមតូចឬហើមបង្កឲ្យមានការដកដង្ហើមលឺដូចគេហួច និងពិបាកដកដង្ហើម។ ជំងឺនេះតែងតែកើតមានម្ដងឬពីរដងនៅក្នុងអាយុនេះដែលច្រើនតែច្រឡំជាជំងឺហឺតឬជំងឺរលាកសួត។ និយមន័យ អ្វីទៅគឺជាជំងឺរលាកទងសួត? ជំងឺរលាកទងសួតគឺជាការបង្ករោគនៅក្នុងសួតបង្កដោយវីរុសតាមរយៈបំពង់ខ្យល់តូចៗក្នុងសួត(ភាសាបច្ចេកទេសហៅថា bronchioles)ដែលមានមេរោគនិងស្ទះ។ រដូវកាលដែលជំងឺរលាកទងសួតលោតឡើងខ្ពស់បំផុតនោះគឺនៅក្នុងរដូវរងារ។ ជំងឺរលាកទងសួតជួនកាលមានរោគសញ្ញាស្រដៀងទៅនឹងជំងឺផ្ដាសាយតែ ជំងឺនេះក៏អាចបង្កឲ្យចេញរោគសញ្ញាផ្សេងទៀតដូចជាក្អក ដកដង្ហើមឮដូចហួច និងមានដង្ហើមខ្លីៗ។ រោគសញ្ញាទាំងនេះអាចនៅជាប់ចន្លោះប៉ុន្មានថ្ងៃទៅប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ឬព្រមទាំងឈានដល់មួយខែផងដែរ។ ស្របពេលដែលករណីជាច្រើនអាចព្យាបាលបាននៅផ្ទះតែករណីខ្លះតម្រូវឲ្យត្រូវព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ។ ផលវិបាកដែលទាក់ទងទៅនឹងជំងឺរលាកទងសួតធ្ងន់ធ្ងររួមមាន៖ ស្បែកឬមាត់ឡើងពណ៌ស្វាយខៀវ(cyanosis)ដោយសារបាត់បង់អុកស៊ីសែន បាត់ដង្ហើមរយៈពេលខ្លី។ អាចកើតលើទារកមិនគ្រប់ខែនិងទើបសម្រាលអំឡុង២ខែដំបូង ខ្វះជាតិទឹកក្នុងខ្លួន ខ្វះអុកស៊ីសែនក្នុងឈាមនិងមានជំងឺដង្ហើម អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ ជំងឺរលាកទងសួត មហារីកសួត (Lung Cancer) រោគសញ្ញា តើរោគសញ្ញានិងរោគវិនិច្ឆ័យនៃជំងឺរលាកទងសួតមានអ្វីខ្លះ? រោគសញ្ញាទូទៅមានដូចជា៖ ហៀរសំបោរ តឹងច្រមុះ ក្អក ក្ដៅស្ទិញៗ(មិនជាប់លាប់) ពិបាកដកដង្ហើម ដកដង្ហើមឮដូចសំឡេងហួច រលាកត្រចៀកលើទារកទើបសម្រាល អូនតូចៗអាចជួបរោគសញ្ញាផ្សេងទៀតនៃជំងឺរលាកទងសួតនេះ។ ប្រសិនបើប៉ាម៉ាក់មានមន្ទិលសង្ស័យជាមួយរោគសញ្ញាខាងលើនៃជំងឺនេះ សូមទៅពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។ តើត្រូវទៅជួបគ្រូពេទ្យនៅពេលណា? ស្វែងរកជំនួយនៅមន្ទីរពេទ្យប្រសិនបើកូនរបស់យើង៖ ក្អួត ដកដង្ហើមឮដូចសំឡេងហួច ដកដង្ហើមញាប់-លើសពី៦០ដង/១នាទី ស្ទះដង្ហើម-ប្រឹងទាញតំបន់ពោះឬតំបន់ក្រោមឆ្អឹងជំនីរពេលដកដង្ហើម ស្ពឹកស្រពន់ឬសន្លប់បាត់ស្មារតី ពិបាកក្នុងការផឹកឬលេប ស្បែកឡើងខៀវជាពិសេសនៅបបូរមាត់និងជុំវិញចុងក្រចក ទាំងនេះគឺជារោគសញ្ញាដែលគួរឲ្យបារម្ភខ្លាំងបំផុតជាពិសេសប្រសិនបើកូនរបស់យើងមានអាយុតិចជាង១២សប្ដាហ៍ឬមានកត្តាហានិភ័យផ្សេងទៀតដែលនាំឲ្យមានជំងឺរលាកទងសួតដែលរួមមានការសម្រាលដែលមិនគ្រប់ខែឬប្រភេទជំងឺបេះដូងឬសួតមួយចំនួនទៀត។ មូលហេតុ តើអ្វីដែលបង្កឲ្យមានជំងឺរលាកទងសួត? វីរុសរលាកទងសួតនេះវាយប្រហារបំពង់ខ្យល់តូចៗនៅក្នុងសួតហើយបង្កជាមេរោគដែលបណ្ដាលឲ្យទងសួតហើមនិងរលាកហើយសារជាតិស្លេស្មកើនឡើងបង្កការកកស្ទះសម្រាប់ខ្យល់ដង្ហើមចេញចូល។ ការរីករាលដាលនៃវីរុសRSVដែលតែងតែបង្ករោគលើកុមារក្រោមអាយុ២ឆ្នាំដែលច្រើនកើតនៅរដូវរងា។ ជំងឺរលាកទងសួតអាចបង្កដោយវីរុសផ្សេងទៀតរួមមានវីរុសដែលបង្កជំងឺផ្ដាសាយ ឬផ្ដាសាយធំ។ ដោយសារតែមូលហេតុទាំងនេះទារកគឺងាយនឹងបង្ករោគម្ដងទៀតជាមួយវីរុសRSVនេះ។ ជំងឺរលាកទងសួតគឺមានការឆ្លងខ្លាំងណាស់។ ការបង្ករោគដោយវីរុសអាចសាយភាយតាមរយៈតំណក់ទឹកតូចៗនៅក្នុងខ្យល់នៅពេលអ្នកជំងឺក្អកកណ្ដាស់ឬសូម្បីតែនិយាយ។ មនុស្សម្នាក់អាចឆ្លងគ្រាន់តែប៉ះពាល់វត្ថុនានាដូចជាកន្សែងជូតខ្លួនឬតុក្កតាឬបន្ទាប់ពីការប៉ះពាល់ភ្នែកច្រមុះឬមាត់។ អត្ថបទគួរអាន៖ Fever seizures in children (កូនប្រកាច់ពេលក្តៅខ្លួន) Folate Deficiency Anemia (ជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះអាស៊ីដហ្វូលិក) Dengue Fever (ជំងឺគ្រុនឈាម) កត្តាហានិភ័យ តើអ្នកណាងាយនឹងកើតជំងឺរលាកទងសួតនេះ? ជំងឺរលាកទងសួតគឺជាជំងឺដែលឧស្សាហ៍ជួយប្រទះ និងប៉ះពាល់ទៅលើមនុស្សគ្រប់វ័យប៉ុន្តែច្រើនតែកើតឡើងលើកុមារតូចៗនិងទារក។ យើងអាចបង្ការជំងឺនេះដោយកាត់បន្ថយកត្តាហានិភ័យមួយចំនួន។ សូមប្រឹក្សាយោបល់បន្ថែមជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។ តើកត្តាអ្វីខ្លះដែលបង្កើនហានិភ័យដល់ជំងឺរលាកទងសួត? មានកត្តាជាច្រើនដែលបង្កជាហានិភ័យដល់ជំងឺរលាកទងសួតមានដូចជា៖ ទារកអាយុក្រោម៣ខែ ទារកកើតមិនគ្រប់ខែ មានជំងឺបេះដូងឬសួតដោយមិនដឹងខ្លួន ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំខ្សោយ ប៉ះពាល់ជាមួយផ្សែងបារី ទារកដែលមិនបានបៅដោះម្ដាយ ព្រោះទឹកដោះម្ដាយជួយបង្កើនប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ ប៉ះពាល់ជាមួយដែលអ្នកដែលមានជំងឺ នៅកន្លែងដែលមានមនុស្សច្រើន ការព្យាបាល ព័ត៌មានដែលផ្ដល់ឲ្យនៅទីនេះគឺមិនមែនសម្រាប់បង្រ្គប់រាល់ដំបូន្មានវេជ្ជសាស្ត្រណាមួយឡើយ ត្រូវតែទៅពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។ តើការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យលើជំងឺរលាកទងសួតដោយរបៀបណា? គ្រូពេទ្យនឹងធ្វើការពិនិត្យរាងកាយនិងប្រើឧបករណ៍ស្តេតូដើម្បីស្ដាប់ចង្វាក់ដង្ហើម។ ប្រសិនបើកូនមានហានិភ័យទៅនឹងជំងឺរលាកទងសួតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរគ្រូពេទ្យអាចនឹងធ្វើតេស្តមួយចំនួនទៀតដូចជា៖ អ៊ិចរេទ្រូង៖ រកមើលរោគសញ្ញានៃជំងឺរលាកសួត កោសសំណាកពីច្រមុះបំពង់ក៖ គ្រូពេទ្យនឹងយកសំឡីត្បារយកសំណាកពីច្រមុះទារកដើម្បីធ្វើជាគំរូសំរាប់ធ្វើតេស្តរកមេរោគ។ តេស្តឈាម៖ ដើម្បីរាប់គ្រាប់ឈាមស។ការពិនិត្យរកអុកស៊ីហ្សែនក្នុងឈាមក៏អាចនឹងធ្វើឡើងដែរ។ គ្រូពេទ្យក៏អាចពិនិត្យរករោគសញ្ញានៃការកង្វះជាតិទឹកក្នុងខ្លួនជាពិសេសប្រសិនបើកុមារក្អួតឬពិបាកក្នុងការញ៉ាំអាហារ។រោគសញ្ញារួមមានភ្នែកបើកមិនរួច ស្ងួតមាត់ និងស្បែកគ្មានសកម្មភាពនិងនោមតិចឬអត់ទាល់តែសោះ។ តើជំងឺរលាកទងសួតព្យាបាលដោយរបៀបណា? យើងអាចគ្រប់គ្រងរោគសញ្ញានៃជំងឺរលាកទងសួតនៅឯផ្ទះបាន ដោយឲ្យកូនៗទទួលទានទឹកឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីជៀសវាងការកង្វះជាតិទឹក។ ប្រសិនបើកូនយើងហៀរសំបោរគួរប្រើស៊ឺរាំងbulbសម្រាប់កម្ចាត់ស្លេស្មចេញ។ ប្រើថ្នាំបញ្ចុះកម្ដៅ(ដូចជាacetaminophenឬibuprofen)។ ហាមឲ្យថ្នាំaspirinទៅឲ្យកុមារដែលមានអាយុក្រោម១៦ឆ្នាំព្រោះនឹងធ្វើឲ្យកុមារមានហានិភ័យទៅនឹងជំងឺReye’s syndrome។ ហាមប្រើប្រាស់ថ្នាំដែលគ្មានវេជ្ជបញ្ជាដើម្បីបំបាត់ក្អក។ ម្យ៉ាងទៀតគួរប្រុងប្រយ័ត្នរាល់ឱសថត្រូវតែអានការណែនាំតាមយីហោដែលអ្នកបានជាវ។ គ្រូពេទ្យអាចចេញថ្នាំសម្រួលដល់ការរលាកទងសួតប្រសិនបើកូនៗរបស់យើងមានបង្ហាញនូវអាការៈប្រតិកម្មណាមួយ។ ក្នុងករណីធ្ងន់ធ្ងរកូនរបស់យើងអាចត្រូវទៅសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យ ឬប្រើប្រាស់អុកស៊ីហ្សែននៅផ្ទះ។ ទម្លាប់រស់នៅនិងបែបផែនជីវិត តើទម្លាប់រស់នៅបែបណាជួយដល់ការពន្យឺតនៃការលូតលាស់នៃជំងឺរលាកទងសួត? យើងអាចគ្រប់គ្រងជំងឺតាមគន្លឹះដូចខាងក្រោម៖ បន្សើមខ្យល់:៖ ប្រសិនបើខ្យល់នៅក្នុងបន្ទប់កូនៗយើងស្ងួតគួរប្រើឧបករណ៍បន្សើមខ្យល់(humidifier)។ការធ្វើបែបនេះបានញឹកញាប់គឺដើម្បីបង្ការបាក់តេរីនិងមេរោគផ្សិតកកើតឡើង។ ឲ្យកូនៗអង្គុយឲ្យត្រង់៖ ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការដកដង្ហើម។ ឲ្យកូនៗផឹកទឹកឲ្យបានច្រើន៖ ដើម្បីបង្ការកង្វះជាតិទឹកយើងអាចឲ្យកូនផឹកទឹកឬទឹកផ្លែឈើ។ ប្រើទឹកបន្តក់ច្រមុះ(saline)សម្រាប់ការពារការកកស្ទះ។ ប្រើថ្នាំបញ្ចុះកំដៅ៖ ដូចជាacetaminophen(Tylenol)ដែលជួយបំបាត់ឈឺបំពង់ក និងបង្កើនការទទួលទានទឹក។ […]