– រស់នៅក្នុងមជ្ឈដ្ឋានសម្បូរផ្សែងពុល
– ធ្លាប់ព្យាបាលដោយគីមី ហើយប៉ះពាល់សួត
– ប្រើប្រាស់សារជាតិគីមី Beta Carotene និងកំពុងតែជក់បារី
– ធ្លាប់ប្រឈមជាតិពុលផ្សេងៗ ដូចជា ជាតិសំណ ម្នាងសិលា ពិតាន ជាតិនីកែល និងជាតិពុលគីមីផ្សេងទៀតមាននៅកន្លែងធ្វើការ។
អាន៖
រោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល
ព័ត៌មាននេះមិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។
៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
ជាទូទៅគ្រូពេទ្យត្រូវការព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដូចជា ប្រវត្តិជំងឺ មជ្ឈដ្ឋានរស់នៅ មានជក់បារី ឬអត់? បន្ទាប់មក ពេទ្យនឹងធ្វើការពិនិត្យរាងកាយ ពិសេសស្ដាប់សំឡេងសួត ក្រែងមានសញ្ញាបង្ហាញថាមានដុំជាលិកាមហារីក។ ដើម្បីធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឲ្យកាន់តែច្បាស់ ត្រូវធ្វើការថតរូបភាពវេជ្ជសាស្ត្រ (CT scan, PET scan) និងយកកំហាកទៅពិនិត្យរកមើលកោសិកាមហារីក ទើបដឹងច្បាស់។
កាន់តែច្បាស់ជាងនេះ គ្រូពេទ្យនឹងស្នើធ្វើការច្រឹបសាច់សួតទៅពិនិត្យ ដើម្បីឲ្យអស់ចិត្ត អនុវត្តតាមវិធីធ្វើតេស្តដូចជា៖
– តេស្ត ប្រុងកូស្កូប (bronchoscopy)៖ ការដាក់បំពង់ចូលតាមមាត់ ឬច្រមុះដើម្បីយកវត្ថុវិភាគ។
– បឺតដោយម្ជុលវេជ្ជសាស្ត្រ (Needle Aspiration)៖ ចាក់ម្ជុលចូលតាមស្បែកប្រអប់ទ្រូង ទៅដល់សាច់ដែលសង្ស័យ រួចច្រឹបសាច់នោះ។ វិធីនេះមានការឈឺចាប់ អញ្ចឹងហើយអាចនឹងប្រើថ្នាំស្ពឹក។
– ចោះបូមទឹកក្នុងប្រអប់ទ្រូង (Thoracentesis)៖ ដោយប្រើម្ជុលវេជ្ជសាស្ត្រ ប៉ុន្តែមិនយកសាច់មកវិភាគទេ គឺបូមយកតែទឹកស្រោបសួតយកមកពិនិត្យប៉ុណ្ណោះ។
– ចោះទ្រូង (Thoracotomy)៖ តេស្តប្រភេទនេះ ធ្វើឡើងពេលណាតេស្តរៀបរាប់ខាងលើមិនមានប្រសិទ្ធភាព។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
ការព្យាបាល គឺអាស្រ័យលើប្រភេទនៃមហារីក និងការរីករាលដាលរបស់ជាលិកា។ ចំពោះមហារីកសួតកោសិកាទំហំធំគេព្យាបាលដោយ៖
– ករណីព្យាបាលបន្ទាប់បន្សំដទៃទៀត
– ការវះកាត់ យកដុំមហារីកចេញតែម្ដង
– ថ្នាំគីមីពិសេស ធ្វើឲ្យហារីកមិនអាចលូតលាស់ទៀត
– ព្យាបាលដោយថ្នាំសម្លាប់កោសិកាមហារីក (Targeted Therapy)
– វិទ្យុសកម្ម (Radiation Therapy) ប្រើកាំរស្មីដើម្បីសម្លាប់កោសិកាមហារីក។
ចំណែកការព្យាបាលមហារីកកោសិកាទំហំតូច ភាគច្រើនដោយគីមី និងវិទ្យុសកម្ម។
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ
៩- ទម្លាប់រស់នៅ
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ និងវិធីព្យាបាលនៅផ្ទះ អាចជួយបង្ការ និងគ្រប់គ្រងស្ថានភាពជំងឺបាន ដូចជា៖
– ឈប់ជក់បារីជាបន្ទាន់ និងប្រាប់សមាជិកគ្រួសារឲ្យឈប់ជក់បារី ដើម្បីសុខភាពទាំងអស់គ្នា។
– ប្រាប់មេ ឬអ្នកគ្រប់គ្រងនៅកន្លែងធ្វើការ ពីស្ថានភាពជំងឺយើង និងស្វែងរកវិធីដោះស្រាយសមស្របមួយ។
បំបាត់ការឈឺចាប់
ការបន្ថយការឈឺចាប់ ជាចំណុចសំខាន់ក្នុងការរស់នៅជាមួយមហារីកសួត។ គ្រូពេទ្យអាចឲ្យ ថ្នាំបន្ថយការឈឺចាប់ខ្លះៗ តែយើងអាចប្រើវិធីងាយៗមួយចំនួន ដើម្បីសម្រួលការឈឺចាប់បាន ដូចជា៖
– វិធានសម្រួលដង្ហើម
– ព្យាបាលដោយចលនា
– ស្អំទឹកក្ដៅ ឬទឹកត្រជាក់
– ហាត់ប្រាណ ឬធ្វើសរសៃ
– ប្រើឧបករណ៍ស្ទង់មុខងាររាងកាយ (biofeedback)
ការសម្រួលដំណកដង្ហើម
– ការសម្រួលចង្វាក់ដង្ហើម៖ ធ្វើឡើងដើម្បីដកដង្ហើមបានធូរជាងមុន និងចៀសវាងករណីថប់ដង្ហើម។
– ស្រូបអុកស៊ីហ្សែន (Oxygen therapy)៖ ស្រូបយកអុកស៊ីហ្សែនបរិសុទ្ធ អាចបំពេញតម្រូវការអុកស៊ីហ្សែន ទៅក្នុងសរសៃឈាមគ្រប់គ្រាន់។
– គ្រប់គ្រងជាតិទឹកជុំវិញសួត៖ ប្រសិនបើមានទឹកជុំវិញសួតច្រើនពេក ត្រូវបូមចេញដើម្បីសម្រួលការដកដង្ហើម។
ចំណុចបន្ថែម
ទោះជាយើងកំពុងមានមហារីកក្ដី ពុំគួរយកលេសមិនព្រមហាត់កីឡានោះដែរ ត្រូវធ្វើយ៉ាងណារក្សាតុល្យភាពរបបអាហារ មានសារជាតិចិញ្ចឹមគ្រប់គ្រាន់ និងហាត់ប្រាណឲ្យបានទៀងទាត់ តាមតែរាងកាយអាចទ្រាំទ្របាន ទើបអាចចៀសវាងពីផលវិបាកនៃមហារីក។
