សុខភាពកុមារ

ការ​ចាប់​ផ្តើម​ឲ្យ​ទារក​ញ៉ាំ​អាហារ​បន្ថែម ដែល​ពេល​ខ្លះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ហៅ​ថា​ការ​ផ្តាច់​ដោះ​ឬ​ការ​ផ្តល់​អាហារ​បន្ថែម ជា​ការ​សំខាន់​​និង​មិន​​អាច​រំលង​បាន​ក្នុង​ការលូតលាស់របស់អូន​ៗ។ ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នេះ ​ម៉ាក់ៗ​​អាច​នឹង​ធូរ​ស្រាល​ខ្លួន​​ជាង​​មុន​​ដោយ​សារ​​មិន​​បាច់​បំបៅ​​កូន​ទៀត​​ទេ​ តែ​វា​ក៏​ស្មុគស្មាញ​ផង​ដែរ​ ដោយ​សារ​មិន​ដឹង​ថា​ត្រូវ​ឲ្យ​​កូន​ញ៉ាំ​អី ហើយ​ចៀស​វាង​អី​នោះ។ យ៉ាងណា​​បន្លែ​​និង​ផ្លែឈើ​​ដ៏​ស័ក្កិ​សម​​បំផុត​ចំនួន ៤ នេះ​គឺ​ល្អ​​ក្នុង​ការ​ចាប់​ផ្តើម​ញ៉ាំ​ដំបូងរបស់​អូនៗ​។ ១- ផ្លែប៊ឺរ មាន​ពាក្យ​ដំណាល​តៗ​គ្នា​​ថា មិន​គួរ​ឲ្យ​កូន​ញ៉ាំ​អាហារ​សំបូរ​ខ្លាញ់​ឡើយ​ ទោះ​បី​អាហារ​នោះ​ល្អ​សម្រាប់​សុខភាព​ក៏​ដោយ។ តែ​ការ​ពិត​ទៅ ខ្លាញ់​​គឺ​ជា​ចំណែក​​មួយ​​​ដែល​​មិន​អាច​ខ្វះ​បាន​ក្នុង​របប​អាហារ​របស់​ក្មេង​ ជាពិសេស​អូន​តូច​ក្រោម​មួយ​ឆ្នាំ​នេះ​តែ​ម្តង។ ដោយ​សារ​ខ្លាញ់​នេះ​ឯង​ ជួយ​ឲ្យ​​រាងកាយ​យើង​ស្រូប​យក​ពពួក​សារធាតុ​ចិញ្ចឹម ​ដែល​រលាយ​ក្នុង​ខ្លាញ់​បាន (វីតាមីន​A វីតាមីន​C វីតាមីន​D និង​វីតាមីនE ដែល​ជួយ​ដល់​សុខភាព​ស្បែក​និង​មុខងារ​ខួរក្បាល)។ ចំណុច​នេះ​ហើយ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​​ផ្លែ​ប៊ឺរ​​​​ស្ថិត​ក្នុង​ចំណៅម​​ផ្លែឈើ​ល្អ​បំផុត​សម្រាប់​ក្មេង​នោះ។ មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ផ្លែប៊ឺរ​​ក៏​មាន​ពពួក​ខ្លាញ់​ល្អ​សម្រាប់​សុខភាព​ដូច​ជា monounsaturated fats និង​វីតាមីន​​E។ បន្ថែម​ពី​លើ​នេះ វា​ក៏​ផ្តល់​ឲ្យ​យើង​នូវ​សារធាតុ​ចិញ្ចឹម​មួយ​ចំនួន​ទៀតដូច​ជា​ folate ប៉ូតាស្យ៉ូម​និង​ពពួក​វីតាមីន​ជា​ច្រើន​​ទៀត។ ដោយ​សារ​សាច់ប៊ឺរមាន​សភាព​​ម៉ដ្ឋ​ល្អ​នៅ​ពេល​ក្រឡុក​ឬ​កិន វា​ងាយ​ក្នុង​ការ​ញ៉ាំ​សម្រាប់​ក្មេង​ដែល​ចាប់​ផ្តើម​ផ្តាច់​ដោះ​ដំបូងៗ​។ ម៉ាក់ៗ​​ក៏​អាច​ក្រឡុក​លាយ​ជាមួយ​ផ្លែឈើ​ផ្សេង​ទៀត​ដើម្បី​បង្កើន​រសជាតិ​ក៏​ដូចជា​សារធាតុ​ចិញ្ចឹម​ដល់​ក្មេង​បាន​ផង​ដែរ។ អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖  វិធី ៥ យ៉ាង​ អ្នកជំនាញ​ចែករំលែក​ដល់ម៉ាក់ប៉ាគួរអនុវត្តឲ្យ​បាន​ក្នុងការចិញ្ចឹមកូន តិចនិក ៥ យ៉ាងប៉ាម៉ាក់គួរដឹង ដើម្បីចៀសវាង​ស្រែកគំហកដាក់កូនពេលធ្វើខុសអ្វីមួយ មកពីបែបនេះ ទើបកូនយើងអាយុស្របាលក្មេងដទៃដែរ តែកម្លាំង បញ្ញា ចាញ់គេដាច់ ម៉ាក់ៗសម័យថ្មី ចិញ្ចឹមកូនបែបណា​ទើបកូនមានប្រព័ន្ធការពាររឹងមាំ និងមិនសូវឈឺ? ២- ផ្លែចេក ផ្លែ​ចេក​មិន​ត្រឹម​តែ​ល្អ​សម្រាប់​សុខភាព ឆ្ញាញ់​ និង​ស្រួល​យក​តាម​ខ្លួន​នោះ​ទេ ​ថែម​ទាំង​ជាជម្រើស​ល្អ​សម្រាប់​ក្មេង​តូចៗ​ទៀត​ផង។ ចេក​សំបូរ​ទៅ​ដោយ​សារធាតុ​សរសៃ វីតាមីន​B និង​ពពួក​កាបូអ៊ីដ្រាត​ដែល​ល្អ​សម្រាប់​សុខភាព​ទៀត​ផង។ […]

ជាតិដែកជាសារធាតុរ៉ែសំខាន់ក្នុងរបបអាហារដែលរាងកាយមនុស្សយើង​មិនអាចផលិតបានដោយខ្លួនឯង​នោះទេ​។ ជាតិដែកមានពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងមុខងាររាងកាយ រួមមានការដឹកជញ្ជូនអុកស៊ីសែននៅក្នុងឈាម។ ប្រការនេះគឺចាំបាច់នៅក្នុងការផ្តល់ថាមពលសម្រាប់ជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។ ជាតិដែកក៏សំខាន់ផងដែរសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍរបស់ខួរក្បាល។ ទារក ទារកចេះដើរតេះតះ កុមារអាយុត្រៀមចូលសាលារៀន និងកុមារវ័យក្នុង​វ័យ​ចូល​រៀន​ គឺ​​ជាវ័យ​ស្ថិតនៅដំណាក់​កាល​ប្រឈមកាន់តែខ្ពស់​នឹង​បញ្ហា​កង្វះជាតិដែក។ បុព្វហេតុចម្បងគឺតម្រូវការជាតិដែកកើនឡើងក្នុងអំឡុងពេល​នៃ​ការ​លូតលាស់លឿន​របស់​​កុមារ​។ ដោយគ្មានអន្តរាគមន៍ កុមារដែលមិនត្រូវបានផ្តល់​ជាតិដែកគ្រប់គ្រាន់ នឹងកើតចេញនូវជំងឺស្លេកស្លាំង​ដោយខ្វះជាតិ​ដែក។ យើងត្រូវ​នាំកូន​ទៅ​​ជួបវេជ្ជបណ្ឌិត​ប្រសិនបើ​សង្ស័យថា​កូនអាច​នឹង​ខ្វះ​ជាតិ​ដែក។ រឿងគួរដឹង​ទាក់ទង​នឹង​ជាតិ​ដែក ជាតិដែកអាចពុលបានបើ​ប្រើ​ក្នុងកម្រិតច្រើន។ ចៀសវាងការប៉ុនប៉ងធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយខ្លួនឯង និងឲ្យឱសថបំប៉នបន្ថែមជាតិដែកដែលមិនត្រូវការវេជ្ជបញ្ជាដល់កូនជាដាច់ខាត​ ព្រោះ​ថា​ការប្រើលើសកម្រិតនៃជាតិដែក​អាច​បណ្តាល​ឲ្យ​ស្លាប់បាន។ ចំពោះទារកតូច និងកុមារក្មេងៗ ត្រូវ​ការ​ជាតិ​ដែក​ ២០ មិល្លីក្រាម​ក្នុងមួយថ្ងៃ ដែល​នេះ​ជាកម្រិតដែល​កំណត់ខ្ពស់ជាងគេ និង​មានសុវត្ថិភាព​ចំពោះ​ក្មេង​។ ឱសថបំប៉នជាតិដែកសឹងទាំងអស់មានផ្ទុកជាតិ​ដែក​ប្រហែល ១០០​មិល្លី​ក្រាម​ក្នុងមួយគ្រាប់។ ប៉ាម៉ាក់​​គួរតែរក្សាទុកឱសថបំប៉នបន្ថែមជាតិដែក​ឲ្យឆ្ងាយពីដៃក្មេង ព្រោះ​កុមារអាចនឹងយល់ច្រលំពួកថ្នាំ​នេះ​ថាជាស្ករគ្រាប់​បាន​។ អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ មកពីបែបនេះ ទើបពេទ្យហាមម៉ាក់ៗមិនឲ្យបន្ថែមអំបិល ឬស្ករ ក្នុងបបរខាប់គ្រប់គ្រឿង បរិមាណរបបអាហារកូនតូចអាយុពី ៦ ខែ ដល់ ២ ឆ្នាំ មួយថ្ងៃៗ បើបណ្តោយ​ឲ្យ​កូន​ញ៉ាំ​តែ​សាច់ ដូច​យក​ជំងឺ​ទាំង​នេះ​ដាក់​ខ្លួន​កូនអ៊ី​ចឹង ហេតុផលមួយចំនួន​នេះ​ហើយ ម៉ាក់ៗគួរលើកទឹកចិត្ដកូនៗញ៉ាំត្រីឲ្យបាន​ច្រើន ចង់ចាប់ផ្ដើមឲ្យកូនញ៉ាំអាហារមុន ៦ខែ គួរកត់សម្គាល់ចំណុចទាំងនេះ រោគសញ្ញាជំងឺស្លេកស្លាំងដោយខ្វះជាតិដែក រោគសញ្ញា និងសញ្ញានៃជំងឺស្លេកស្លាំងដោយខ្វះជាតិដែកលើកុមារអាចនឹងមានដូចជា៖ • បញ្ហាអាកប្បកិរិយា • មានការបង្ករោគម្តងហើយម្តងទៀត • បាត់បង់ចំណង់បរិភោគអាហារ • អស់កម្លាំងល្ហិតល្ហៃ • ហត់ • បែកញើសកើនឡើង • មានអារម្មណ៍ឃ្លាន ‘អាហារ’ ប្លែកពីធម្មតាដូចជាឃ្លានចង់ញ៉ាំ​ដី • មិនលូតលាស់នៅក្នុងកម្រិតអត្រាមួយដូចការ​រំពឹងទុក។ បុព្វហេតុនៃកង្វះជាតិដែកលើកុមារ កត្តាហានិភ័យធំៗសម្រាប់ការកើតមាននៃកង្វះជាតិដែកចំពោះកុមាររួមមាន៖ • កើតមិនគ្រប់ខែ និងទម្ងន់រាងកាយពេលកើតទាប • បៅដោះម្តាយតែមួយមុខគត់លើសពីប្រាំមួយខែ (មិនបានដាក់បញ្ចូលអាហារបន្ថែម) • […]

ការ​ញ៉ាំ និង​ការរំលាយ​អាហារ គឺដើរតួសំខាន់ក្នុងការលូតលាស់​របស់​ក្មេងៗ​។ ក្មេងៗ​ជាច្រើន​អាច​ញ៉ាំ​អាហារ​ និង​ទទួល​យក​សារធាតុ​ចិញ្ចឹម​ពី​ក្នុង​អាហារ​បាន​ធម្មតា​ ដោយ​មិន​មាន​បញ្ហា​ក្នុង​ការរំលាយ​អាហារ​នោះទេ​។ ប៉ុន្តែ​មាន​ពេល​ខ្លះ​មុខ​ងារ​នេះ ធ្វើការ​មិន​បាន​ត្រឹម​ត្រូវល្អ ដែលអាចកើតឡើង​ក្នុង​មួយរយៈពេលខ្លី ឬពេលខ្លះអាចធ្ងន់ធ្ងរក៏មាន។ ក្នុង​នាម​ជាប៉ា​ម៉ាក់​ យើង​ត្រូវ​ស្វែង​យល់អំពីរោគសញ្ញាផ្សេងៗ ដែលកើតលើប្រព័ន្ធ​រំលាយអាហាររបស់កូនៗ ថាតើវាជាបញ្ហាធម្មតា ឬបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរ។ ក្មេង​អាចកើត​បញ្ហា​ទាក់ទង​ជាមួយប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ​មានដូចជា៖ ១– ក្អួត ក្មេងក្អូត ច្រើនតែបណ្ដាលមកពី​ការចម្លងរោគនៅក្នុងពោះវៀន តែ​ភាគ​ច្រើនគឺដោយសារតែពពួក​វីរុស​ក្នុងពោះ​វៀន​មាន​ច្រើនពេក​។ រោគ​សញ្ញា​ដំបូង​នៃជំងឺមួយ​នេះ គឺក្អួត ហើយយើង​នឹង​អាចសង្កេតឃើញ​មាន​រោគសញ្ញា​មួយ​ចំនួន​ផ្សេង​ទៀត​ មាន​ដូច​ជា​ក្ដៅ​ខ្លួន ឬរាករូស​កើត​ឡើង​ជា​មួយគ្នាដែរ​។ ជាធម្មតា​​បញ្ហា​នេះ​អាចមានរយៈពេលពីរ​ទៅ​បីថ្ងៃ តែពោះ​របស់​ក្មេង​នៅ​តែបន្តហើម​ពីរ​ទៅបី​ថ្ងៃ​ក្រោយ​ទៀត​។ ប៉ុន្តែបើខោទឹកនោមមិនសូវសើមខ្លាំងដូចរាល់ដង ឬទឹកមាត់របស់ក្មេងមិនសូវមាន បានន័យថាកូន​បាត់​បង់​ជាតិ​ទឹក​ហើយ​។ សម្រាប់​បញ្ហា​នេះប៉ាម៉ាក់​ត្រូវឲ្យ​ទឹកសូលុយស្យុង ដែលមានផ្ទុក​អេឡិចត្រូលីត​ មានដូចជា Pedialyte ឬ Rehydralyte រៀងរាល់ ១៥នាទីម្ដង​ក្នុង​ករណី​កូន​មិន​ព្រម​បៅដោះ​។ អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ ម៉ាក់ប៉ាត្រូវតាមដាន ជំងឺស្លេកស្លាំង ខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ និងកូនមិនញ៉ាំចំណីអាហារ ពេលពពោះ ម៉ាក់ៗខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ ប៉ះពាល់ទាំងខ្លួនឯង និងកូន កង្វះអាហារូបត្ថម្ភ ធ្វើឲ្យកុមារបាត់បង់ឱកាសមាសទាំងនេះ កុមារមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ បើកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមចុះទាបគួរធ្វើម៉េច? ក្មេងកើតជំងឺកង្វះអង់ហ្ស៊ីម អាចព្យាបាលជាទេ? មាន​ករណីកម្រខ្លះ ក្មេងក្អូតអាចបណ្ដាល​មក​ពីភាព​មិន​ប្រក្រតីរបស់ផ្លូវ​រំលាយ​អាហារ​។ ពេលខ្លះសាច់ដុំនៅ​ផ្នែក​ខាងចុង​នៃក្រពះ ឡើង​ទៅ​ជារឹង ធ្វើឲ្យទឹកដោះ​មិន​អាច​ហូរ​កាត់​បាន​។ ករណីនេះគេហៅថា pyloric stenosis វាច្រើន​កើត​ឡើង​លើ​ក្មេង​មាន​អាយុចន្លោះពី ៣ ទៅ ៥សប្ដាហ៍។ […]

មិន​មែន​ក្មេង​គ្រប់​រូប​កើត​មក​សុទ្ធ​តែ​មាន​សុខភាព​ល្អ​នោះ​ទេ ព្រោះ​មាន​អា​អូន​មួយ​ចំនួន​កើត​មក​មាន​បញ្ហា​កង្វះ​អាហារូបត្ថម្ភ។ ក្មេង​ៗ​ដែល​ខ្វះ​អាហារូបត្ថម្ភ សភាព​ស្គម​ស្គាំង លូត​លាស់​មិន​ល្អ​ដូច​ក្មេង​ធម្មតា​ទេ និង​ប្រឈម​ផល​ពិបាក​ច្រើន​ថែម​ទៀត។ យោង​តាមខិតប័ណ្ណផ្សព្វផ្សាយរបស់​ក្រសួងសុខាភិបាល និង​អង្គការដៃគូបាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ក្មេង​តូចៗ​ដែល​មាន​បញ្ហា​កង្វះ​អាហារូបត្ថម្ភ​ស្រួច​ស្រាល់​ធ្ងន់ធ្ងរ អាច​ទទួល​រង​គ្រោះ​ថ្នាក់​ច្រើន ហើយ​ក្នុង​នោះ​ដែរ កុមារ​អាច​ទទួល​ផល​ប៉ះពាល់​រយៈ​ពេល​ខ្លី និង​រយៈ​ពេល​វែង​ដូច​ជា៖ ផល​ប៉ះពាល់​រយៈ​ពេល​ខ្លី៖ - ខ្សោយ​សតិ​បញ្ញា និង​រៀន​មិន​ពូកែ - មាន​ជំងឺ - ប្រឈម​នឹង​ការ​ស្លាប់​ខ្ពស់។ ផល​ប៉ះពាល់​រយៈ​ពេល​វែង (បើ​កុមារ​នៅ​មាន​ជីវិត) - ការ​សិក្សា​របស់​ក្មេង​មិន​ល្អ - ពេល​ធំ​ឡើង គ្មាន​គំនិត​ច្នៃ​ប្រឌិត និង​រក​ប្រាក់​ចំណូល​បាន​តិច - ​ប្រឈម​មុខ​ខ្ពស់​ជាមួយ ជំងឺ​រ៉ាំរ៉ៃ​ដូច​ជា ទឹក​នោម​ផ្អែម និង​បញ្ហា​មុខ​ងារ​សរសៃ​ឈាម​បេះដូង -​ អាយុ​ជា​មធ្យម​របស់​កុមារ​ខ្លី​ជាង​ការ​រំពឹង​ទុក - ពេល​ស្ត្រី​មាន​ផ្ទៃពោះ ទារក​អាច​ប្រឈម​មុខ​ខ្លាំង​នឹង​គ្រោះ​ថ្នាក់ ហើយ​ទារក អាច​មាន​ទម្ងន់​មិន​គ្រប់​គីឡូ​ពេល​កើត។ ស្រប​គ្នា​នេះ ក្រសួងសុខាភិបាល​បាន​បញ្ជាក់​ថា ក្នុង​ករណី​ដែល កូន​ៗ​ដែល​មាន​បញ្ហា​កង្វះ​អាហារូបត្ថម្ភ ទទួល​បាន​ការ​ព្យាបាល​ត្រឹម​ត្រូវ នោះ​ក្មេងៗ​នឹង​ទទួល​បាន​ប្រយោជន៍​ដូច៖ -​ កុមារ​នឹង​ជា​សះ​ស្បើយ​ពី​បញ្ហា​កង្វះ​អាហារូបត្ថម្ភ​ស្រួច​ស្រាល់​ធ្ងន់ធ្ងរ និង​ពី​ជំងឺ​ផ្សេងៗ - ការ​លូត​លាស់​រាង​កាយ និង​សតិ​បញ្ញា​របស់​កុមារ - ក្មេង​នឹង​មាន​អនាគត​ភ្លឺ​ស្វាង។ល។ បន្ថែម​ពី​លើ​នេះ ក្រសួងសុខាភិបាល​បាន​ណែនាំ ដល់​ម៉ាក់ប៉ា ឬ​អាណាព្យាបាល​គ្រប់​រូប​ថា ប្រសិន​បើ​សង្កេត​ឃើញ​ថា កូនៗ​មាន​សញ្ញា​ បៅ​មិន​បាន មាន​ជំងឺ ឬ​ល្ហិតល្ហៃ ត្រូវ​យក​អា​អូន​ទៅ​ពិនិត្យ​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ​ជា​បន្ទាន់​។

កាលណា​យើង​វ៉ាស់កម្តៅ​ក្នុង​ខ្លួន​ក្មេង ​ដោយ​ទែរម៉ូម៉ែត​ឃើញ​លើស​ពី ៣៨ អង្សារសេ នោះ​ចាត់​ទុក​ថា ក្មេង​ក្តៅ​ខ្លួន​ហើយ។ ក្មេង​ក្តៅ​ខ្លួន​អាច​គ្រោះ​ថ្នាក់​ទេ? ហើយ​ករណី​ណា​ខ្លះ​ត្រូវ​នាំ​កូន​ទៅ​ជួប​គ្រូពេទ្យ? តាម​រយៈ​ការ​ជួប​សម្ភាសន៍​ជាមួយ​អនុប្រធាន​មន្ទីរពេទ្យ គន្ធបុប្ផា វេជ្ជបណ្ឌិត ហេង សុទ្ធី លោក​បាន​ពន្យល់​ថា អាការៈ​ក្តៅ​ខ្លួន​ជា​ការ​ឆ្លើយ​តប​របស់​សរីរាង្គ​យើង​ទល់​នឹង​មេរោគ។ ក្នុង​នោះ​ក្តៅ​ខ្លួន ជា​សញ្ញា​សំខាន់​នៃ​ជំងឺ​ស្រាលៗ​មួយ​ចំនួន ដែល​ច្រើន​កើត​លើ​ក្មេង​តូចៗ ដូចជា​វីរុស ជាដើម ហើយ​មិន​បង្ក​ឲ្យ​កុមារ​ឈឺ​ធ្ងន់​ឡើយ បើ​ទោះ​វា​បណ្តាល​ឲ្យ​កុមារ​ក្តៅ​ខ្លួន​ខ្លាំង​ក៏​ដោយ។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ មាន​ករណី​ខ្លះ​អការៈ​ក្តៅខ្លួន​បណ្តាល​មក​ពី​បាក់តេរី ដែល​ឲ្យ​ក្លាយ​រោគ​ទៅ​ជា​ធ្ងន់​បាន ដូចជា​រលាក​ស្រោមខួរ រលាក​ផ្លូវ​តម្រង​នោម មាន​បាក់តេរី​ក្នុង​ឈាម​ជា​ដើម តែ​ករណី​បែប​នេះ កុមារ​ច្រើន​តែ​ក្តៅ​ខ្លួន​យូរ និង​រួម​ផ្សំ​នឹង​សញ្ញា​នៃ​ជំងឺ​ផ្សេងៗ​ទៀត។ មិនថា អាការៈ​ធ្ងន់ ឬ​ស្រាល​នោះ​ទេ ឲ្យ​តែ​កូន​ក្តៅ​ខ្លួន​ម៉ាក់ប៉ា​តែង​តែ​បារម្ភ តែ​លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត​ថា ក្មេង​ក្តៅ​ខ្លួន​ក្នុង​កម្រិត​ស្រាល ជា​ទូទៅ​កម្តៅ​នឹង​ថយ​ចុះ និង​បាត់​ទៅ​វិញ​មិន​យូរ​ឡើយ។ ចុះ​ពេល​ណា​ឪពុកម្តាយ​ត្រូវ​នាំ​កូន​ទៅ​ជួប​ពេទ្យ​ពេល​កូន​ក្តៅ​ខ្លួន? លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត​ឆ្លើយ​តប​ថា៖ -ទារក​អាយុ​តិច​ជាង ៣ខែ ដែល​ត្រូវ​តែ​ស្វែង​រក​ជំងឺ​ផ្សេងៗ​របស់​វា ជា​ពិសេស​ជំងឺ​មក​ពី​បាក់តេរី ដែល​ត្រូវ​ព្យាបាល​ច្បាស់​លាស់។ -កុមារ​មាន​កម្តៅ​លើស​ពី៤០អង្សារសេ និង​ក្នុង​ករណី​កុមា​រមិន​ធន់​បាន​នឹង​កម្តៅ​ខ្លាំង ដូចជា​អស់​កម្លាំង​ខ្លាំង សន្លឹម មិន​ញ៉ាំ​អាហារ ឬ​ប្រកាច់។ល។ តែ​កុមារ​ភាគ​ច្រើន​អាច​ទ្រាំ​ទ្រ​នឹង​កម្តៅ​ខ្លាំង​បាន -ពេល​កុមារ​ក្តៅ​ខ្លួន​លើស​ពី៣ថ្ងៃ។ វេជ្ជបណ្ឌិត ហេង សុទ្ធី អនុប្រធានមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា ក្នុង​នោះ​លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត​បាន​ណែនាំ​នូវ​សកម្មភាព​មួយ​ចំនួន​ដែល​ម៉ាក់ប៉ា​ត្រូវ​ធ្វើ​ពេល​កូន​ក្តៅ​ខ្លួន ដើម្បី​ឲ្យ​កម្តៅ​ឆាប់​ថយ​ចុះ​មក​ធម្មតា​វិញ។ -ស្រឡាប​ទឹក ឬ​ជូត​នឹង​កន្សែង​សើម និង​ដោះ​សម្លៀក​បំពាក់​កុមារ ដើម្បី​ឲ្យ​ត្រូវ​ខ្យល់​ក្នុង​បរិយាកាស។ -កម្ដៅ​លើស​ពី​៣៨កន្លះ […]

អ្នក​ណា​ក៏​ដឹង​ដែរ​ថា អា​អូន​តូច​ទាម​ទារ​ឲ្យ​មាន​ការ​ថែ​ទាំ​ខ្លាំង​ពី​ម៉ាក់​ប៉ា ឬ​អ្នក​មើល​ថែ ព្រោះ​ក្មេង​នៅ​តូច​អាច​ឆាប់​ឆ្លង ឬ​កើត​ជំងឺ​ផ្សេង​ៗ មិន​ថា ជំងឺ​នោះ​ស្រាល ឬ​ជំងឺ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ទេ។ ក្នុង​នោះ ស្បែក​របស់​កុមារ​ក៏​ឆាប់​មាន​បញ្ហា​កើត​ឡើង​ដែរ ហើយ​វា​អាច​បង្ក​ឡើង​ដោយ​បញ្ហា​សាមញ្ញ​មួយ តែ​ម៉ាក់​ប៉ា​មួយ​ចំនួន​មិន​បាន​ចាប់​អារម្មណ៍។ លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ុន យូ អនុប្រធាន​ នៃ​មន្ទីរ​សម្រាក​ព្យាបាល Maxi Care បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ការ​ដែល​អា​អូន​តូច​ៗ​មាន​បញ្ហា​នៅ​ស្បែក​ដូច​ជា ឡើង​កន្ទួល​ក្រហម នៅ​លើ​មុខ ថ្ពាល់​គឺ​អាច​បណ្ដាល​មកពីក្មេងនោះ​មាន​បញ្ហា​អាលែកហ្សី​ជាមួយ​ទឹក​ដោះ​គោ ដែល​កំពុង​ញ៉ាំ​នោះ​ហើយ។ ក្រៅ​ពី​មាន​បញ្ហា​លើ​ស្បែក អា​អូន​អាច​ចេញ​សញ្ញា​រួម​ផ្សំ​មួយ​ចំនួន​ដែល​ម៉ាក់​ប៉ា​គួរ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ដូចជា៖ - មួរ​ម៉ៅ​ច្រើន - យំ​ច្រើន - ហើម​ពោះ -​ ឆ្អល់ ឬ​ឈឺ​ពោះ - ចង្អោរ លើស​ពី​រោគ​សញ្ញា​ដែល​បាន​រៀប​រាប់​ខាង​លើ នៅ​ពេល​ដែល​អា​អូន​តូច​ៗ​អាលែកហ្សី​នឹង​ទឹក​ដោះ​គោ វា​ក៏​ងាយ​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​អា​អូន​កើត​រាក​រូស​ដែរ។ វេជ្ជបណ្ឌិតរូបនេះ​ បាន​បញ្ជាក់​ថា ក្នុង​ករណី​ដែល​កូន​មាន​រាក​ផង ចេញ​រោគ​សញ្ញា​ខាង​លើ​នេះ​ផង ម៉ាក់ប៉ា​មិន​ត្រូវ​ផ្ដល់​ថ្នាំ​ផ្ដេសផ្ដាស​ឲ្យ​កូន​ញ៉ាំ​នោះ​ទេ គឺ​ត្រូវ​នាំ​កូន​ទៅ​ពិនិត្យ​ជាមួយ​គ្រូពេទ្យ​ជំនាញ​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ​ឲ្យ​បាន​ត្រឹម​ត្រូវ ហើយ​បើ​កូន​អាលែកហ្ស៊ីនឹង​ទឹក​ដោះ​គោ​អ៊ីចឹង គឺ​ត្រូវ​តែ​ប្ដូរ​ទឹក​ដោះ​គោ ​ឲ្យ​កូន​បៅទឹកដោះពពែ ឬទឹកសណ្តែកវិញ ព្រោះ​បើ​បន្ត​ឲ្យ​កូន​បៅ​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​កូន​មាន​បញ្ហា​ធ្ងន់ធ្ងរ​។ ​​

ជា​ទូទៅ អា​អូន​តូច​ៗ ងាយ​ឈឺ​ជំងឺ​ផ្សេងៗ​ញឹក​ញាប់​ដូច​ជា ផ្ដាសាយ គ្រុន​ក្ដៅ​អី​ធម្មតា គ្រាន់​តែលេបថ្នាំ​ក៏​អាច​ជា​ដែរ។ ប៉ុន្តែ ពេល​ខ្លះ​​កូនៗ​អាច​មាន​បញ្ហា​សុខភាព​គួរ​ឲ្យ​បារម្ភ​ដែល​ម៉ាក់​ប៉ាគួរ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ ​ព្រោះ​វា​អាច​ប៉ះពាល់​ដល់​កូន​ខ្លាំង​ដូច​ជំងឺ​រលាក​ខួរ​ក្បាល​ជាដើម។ ទាក់​ទង​នឹង​បញ្ហា​នេះ លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត ហ៊ាង រតនា ឯក​ទេស​ជំងឺ​ទូទៅ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ធម្មតា ក្មេង​តូចៗ​ដែល​កើត​ជំងឺ​រលាក​ខួរ​ក្បាល ភាគ​ច្រើន​ចេញ​រោគ​សញ្ញា​ស្រដៀង​ទៅ​នឹង​ជំងឺ​ស្រាល​ៗដែរ តែ​ប្រសិន​បើ​កូន​ចេញ​រោគ​សញ្ញា​ដូច​ការ​រៀប​រាប់​ខាង​ក្រោម​នេះ ម៉ាក់​ប៉ា​មិន​ត្រូវ​ធ្វេស​ប្រហែស​ឡើយ​មាន៖ រោគ​សញ្ញាជំងឺរលាកខួរក្បាល​ទូទៅ៖ - ឈឺ​ក្បាល - ក្ដៅ​ខ្លួន - ចង់​ក្អួត រោគ​សញ្ញា​អាសន្នជំងឺរលាកខួរក្បាល៖ - មិន​ស្រួល​ខ្លួន - មិន​ឆ្លើយ​តប​ដូច​ធម្មតា - ហត់ៗ អស់​កម្លាំង ខ្សោយ - ត្អូញ​ឈឺ​ក្បាល​ញឹក​ញាប់ - ប្រកាច់។ល។ ចង់គណនាថ្ងៃមេជីវិតញីទុំធ្លាក់ ចុចទីនេះ! ចង់គណនាថ្ងៃសម្រាលកូន ចុចទីនេះ! ចង់គណនាទម្ងន់ស្រ្តីពពោះ ចុចទីនេះ! ចង់ដឹងអត្ថន័យពណ៌ និងរូបរាងលាមកទារក ចុចទីនេះ! ក្នុង​ករណី​ដែល​កូន​ចេញ​សញ្ញា​អស់​នេះ ម៉ាក់​ប៉ា​ត្រូវ​នាំ​កូន​ទៅ​ជួប​គ្រូ​ពេទ្យ​ជំនាញ​ជា​បន្ទាន់ ដើម្បី​ធ្វើ​រោគ​វិនិច្ឆ័យ និងព្យាបាល​ទាន់​ពេល ចៀស​វាង​អាការៈ​កូន​កាន់​តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ​លើស​ដើម។ លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត បញ្ជាក់​ថា អា​អូន​តូចៗ​ដែល​កើត​ជំងឺ​រលាក​ខួរ​ក្បាល​នេះ មាន​ហានិភ័យ​ខ្ពស់​ប្រឈម​នឹង​គ្រោះ​ថ្នាក់​ដល់​ជីវិត​ ហើយ​ក្រោយ​ពី​កើត​ជំងឺ​នេះ វា​អាច​បណ្ដាល​ឲ្យ​កូនៗ​ទៅ​ជា៖ - ពិការ​អវយវៈ - ពិការ​ប្រាជ្ញា - មាន​ភាគ​រយ​ខ្ពស់​ក្លាយ​ជា​មនុស្ស​រុក្ខជាតិ។ ម៉ាក់​ប៉ា​ត្រូវ​ដឹង​ថា កូន​ៗ​ដែល​កើត​ជំងឺ​រលាក​ខួរ​ក្បាល​នេះ ភាគ​ច្រើន​បណ្ដាល​មក​ពី​មូល​ហេតុ​ដូច​ជា ខ្វះ​អនាម័យ ឆ្លង​មេរោគ ខ្វះ​អាហារូបត្ថម្ភ និង​ចាក់​វ៉ាក់សាំង​មិន​គ្រប់​គ្រាន់​ជាដើម។   ពី​ជំងឺរលាកខួរក្បាលផ្សេងទៀត៖ មក​ដឹងលម្អិត​ពី​រោគសញ្ញា​​ជំងឺ​រលាកស្រោមខួរ​លើ​កូន​ក្មេង ជំងឺរលាកស្រោមខួរមួយប្រភេទ អាចមានផលវិបាក​យូរ​ទោះព្យាបាល​ជាសះស្បើយ […]

ក្មេង​តូច​កើត​ជំងឺ​រលាក​បំពង់​ក​ញឹក​ញាប់ ដែល​រោគ​សញ្ញា​នៃ​ជំងឺ​រលាក​បំពង់ក រួមមាន ក្តៅ​ខ្លួន​លើសពី ៣៩អង្សារសេ ឈឺក ពិបាក​លេប​ចំណី​អាហារ ពិបាក​ដក​ដង្ហើម ក្អួត​ញឹកញាប់ អាច​មាន​កូន​កណ្តុរ​នៅ​ករីកធំ ហើយ​ឈឺ និង​រឹងក។ បើ​តាម​ការ​លើក​ឡើង​របស់​លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត តឹក លីវណ្ណារ៉ា ឯកទេស​រោគ​កុមារ បម្រើ​ការងារ​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ គន្ធបុប្ផា​ភ្នំពេញ ជំងឺ​រលាក​បំពង់ក​លើ​កុមារ​ច្រើន​កើត​នៅ​ចន្លោះ​អាយុ ៦ខែ-៦ឆ្នាំ ក្នុង​នោះ​ការ​សិក្សា​បញ្ជាក់​ថា ក្មេង​ម្នាក់​អាច​កើត​ជំងឺ​រលាក​បំពង់​ក​ពី ៣-៨ដង/ឆ្នាំ។ ចំពោះ​មូលហេតុ​ដែល​នាំ​ឲ្យ​ក្មេង​ងាយ​នឹង​មាន​ជំងឺ​រលាក​បំពង់​ក​ញឹក​ញាប់ រួមមាន កង្វះ​អនាម័យ ដែល​ក្មេង​ខ្លះ​ចូល​ចិត្ត​បៀម​ដៃ ឬ​ដាក់​របស់​របរ​មិន​ស្អាត​ចូល​ក្នុង​មាត់ ក្មេង​ខ្លះ​មាន​ប្រព័ន្ធ​ការពារ​រាង​កាយ​មិន​សូវរឹង​មាំ ក្មេង​កើត​មិន​គ្រប់​ខែ ក្មេង​មិន​បាន​បំបៅ​ដោយ​ទឹកដោះម្តាយ មិន​បាន​ចាក់​ថ្នាំ​បង្ការ មាន​បញ្ហា​អាលែកហ្ស៊ី​នៅ​ផ្លូវ​ដង្ហើម មាន​ជំងឺ​ច្រាល​ទឹក​អាស៊ីដ​ក្នុង​ក្រពះ​មក​បំពង់ក និង​ជំងឺ​រួមផ្សំ​ផ្សេង​ទៀត។ វិធី​ការពារ​ពី​ជំងឺរក្សា​អនាម័យ ឧស្សាហ៍​លាង​ដៃ​កូន​តូចៗ​ជាមួយ​នឹង​សាប៊ូ អាល់កុល ឬ​ជែល​ឲ្យ​បាន​ញឹក​ញាប់ ឧស្សាហ៍​លាង​សម្ភារៈ​ក្មេង​លេង នាំ​កូន​ទៅ​ចាក់​វ៉ាក់សាំង​ឲ្យ​បាន​គ្រប់​មុខ​តាម​កម្មវិធី​ជាតិ ត្រូវ​បំបៅ​កូន​ដោយ​ទឹកដោះ​ម្តាយ​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ឲ្យ​បាន​៦ខែ ផ្តល់​ចំណី​អាហារ​​មាន​ជីវជាតិ​ទៅកូន ត្រូវ​ចៀស​វាង​ការ​បញ្ចុក​ចំណី​អាហារ​កុមារ ២-៣នាក់ ដោយ​ប្រើ​ចាន ឬ​ស្លាបព្រា​តែ១ និង​មិនត្រូវ​ឲ្យ​កុមារ​នៅ​ក្បែរអ្នក​ជំងឺ ពិសេស​អ្នក​ជក់​បារី។ លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត តឹក លីវណ្ណារ៉ា ឯកទេស​រោគ​កុមារ បម្រើ​ការងារ​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ គន្ធបុប្ផា   ស្វែងយល់បន្ថែម៖ កូនរលាក​បំពង់​ក​​​បណ្ដាល​មក​​ពី​អ្វី? ពេល​ណា​​ប៉ា​ម៉ាក់​គួរ​បារម្ភ​?​​​​​​ កូនតូចតឹងច្រមុះ ហៀរសម្បោរ […]

គ្នា​យើង​ត្រូវ​ដឹង​ថា មូស​ខាំ​អាច​ចម្លង​មេរោគ ឬ​ជំងឺ​ឆ្លង​ផ្សេង​ៗ​មក​ដល់​យើង​បាន​ដូច​ជា ជំងឺ​គ្រុន​ឈាម ជំងឺ​គ្រុន​ចាញ់ និង​ជំងឺ​គ្រុន​ឈីក ដែល​ទើប​តែ​កើត​ឡើង​ថ្មីៗ​នេះ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​យើង។ ជំងឺ​ដែល​កើត​ឡើង​ដោយ​សារ​មូស​ខាំ​ទាំង​អស់​នេះ អាច​កើត​ទៅ​លើ​មនុស្ស​គ្រប់​វ័យ តែ​បើ​សិន​ជា​កើត​លើ​ក្មេង វា​អាច​បង្ក​ផលប៉ះពាល់​ខ្លាំង​ដល់​សុខភាព​របស់​អា​អូន​។ ដូច​នេះ ឱសថការី គីម កាណែល បាន​ផ្ដល់​ការ​ណែ​នាំ​ដល់​ម៉ាក់​ប៉ា​ពី​វិធី​ការពារ​កុំ​ឲ្យ​កូន​ត្រូវ​មូស​ខាំ បណ្ដាល​ឲ្យ​ឈឺ​ជំងឺ​ទាំង​នោះដូចជា៖ ចង់គណនាថ្ងៃមេជីវិតញីទុំធ្លាក់ ចុចទីនេះ! ចង់គណនាថ្ងៃសម្រាលកូន ចុចទីនេះ! ចង់គណនាទម្ងន់ស្រ្តីពពោះ ចុចទីនេះ! ១. លាប​ឡេការពារ​មូស​ខាំ​ ក្នុងបរិមាណល្មម​នៅ​លើ​ស្បែក​កូន ២. ប្រើ​ថ្នាំ​ ឬឡេដេញ​មូស​ដែល​មាន​សារធាតុ DEET មិន​ខ្ពស់​ជាង​៣០% និងមិនត្រូវលាបញឹកញាប់ពេកអាចប៉ះពាល់ដល់ស្បែកកូន ៣. ពេល​ប្រើ​ឡេ​ការពារ​មូស​ខាំ មិន​ត្រូវ​លាប​ទៅ​លើ​របួស តំបន់​ភ្នែក និង​មាត់ តែ​អាច​លាប​តិចៗ​លើ​ត្រចៀក ៤. ស្លៀក​ខោអាវ​វែងៗ​ឲ្យ​កូន ពាក់ស្រោមជើង ប្រើ​មុង​គ្រប​ទៅ​លើ​រទេះ​រុញ ឬ​កន្លែង​កូន​គេង ៥. ស្លៀកពាក់ខោអាវមានពណ៌ភ្លឺឲ្យកូន កុំពាក់ពណ៌ខ្មៅ ឬងងឹត ៦. កុំ​ឲ្យ​កូន​ទៅ​លេង​កន្លែង​ងងឹតៗ ឬ​កន្លែង​ដែលសម្បូរ​សត្វ​មូស ៧. បំបាត់ជម្រកមូស និងបើកបង្អួច ទ្វារផ្ទះ ដើម្បីឲ្យមានពន្លឺថ្ងៃ និងខ្យល់ចេញចូលបានល្អ។ [embed-health-tool-baby-poop-tool] ក្នុង​ករណីមូស​ខាំកូន ហើយ​កើត​មាន​ជំងឺ​គ្រុន​ឈាម អាច​ចេញ​រោគ​សញ្ញា​ទូទៅ​មួយ​ចំនួន​ដូច​ជា ក្ដៅ​ខ្លួន​លើស​៣៨​អង្សា​សេ ឈឺ​ក្បាល ឈឺ​សន្លាក់ ស្នាម​អុជ​ក្រហម​នៅ​លើ​ខ្លួន ជាដើម។ ​ជំងឺ​គ្រុន​ឈាម​ខ្លះ អាច​វិវត្ត​ទៅ​ជា​ធ្ងន់ធ្ងរ […]

ម៉ាក់ប៉ា​ដឹង​ហើយ​ថា ​ការ​រក្សា​ជាតិ​ទឹក​ឲ្យ​កូន​គឺ​សំខាន់​ណាស់ ជាពិសេស​នៅ​ពេល​ក្មេង​រត់​លេង​ច្រើន​ និង​បែក​ញើស​ច្រើន។ ប៉ុន្តែ​ អ្វី​ដែល​ក្មេង​ផឹក​គឺ​សំខាន់​ ព្រោះ​ភេសជ្ជៈ​មួយ​ចំនួន​អាច​នឹង​ប៉ះពាល់​​សុខភាព​ក្មេង​។ ដូចនេះ​ ម៉ាក់ប៉ា​គួរ​កុំ​ឲ្យ​កូន​ផឹក​ភេសជ្ជៈ​ប៉ុន្មាន​ប្រភេទខាងក្រោម​នេះ​​ច្រើន​ពេក។ ១. ភេសជ្ជៈ​កីឡា ម៉ាក់ប៉ា​អាច​នឹង​គិត​ថា ​ភេសជ្ជៈ​កីឡា​គឺ​ជម្រើស​ល្អ​ ព្រោះ​ភេសជ្ជៈ​កីឡា​ផ្ទុក​ជាតិរ៉ែ និង​អេឡិចត្រូលីត​ដែល​អាច​បំពេញ​ជាតិ​ទឹក​ដល់​ក្មេង​ នៅ​ពេល​ពួកគេ​បាត់បង់​ក្រោយ​ពី​ហាត់ប្រាណ ឬ​រត់​លេង​ច្រើន។ ប៉ុន្តែ​ អ្នក​ជំនាញ​បាន​លើក​ឡើង​ថា ភេសជ្ជៈ​កីឡា​​មាន​កាឡូរី និង​ជាតិ​ស្ករ​ខ្ពស់ ហើយ​មិន​ចាំបាច់​សម្រាប់​ក្មេង​ទេ ​ព្រោះ​ភេសជ្ជៈ​ប្រភេទ​នេះ​សម្រាប់​កីឡាករ​។ ជម្រើស​ដែល​ល្អ​ជាង​នេះ​ គឺ​ឲ្យ​កូន​ផឹក​ទឹក​ ឬ​ញ៉ាំ​ផ្លែ​ឪឡឹក​ក៏​បាន​។ ២. ភេសជ្ជៈ​ប៉ូវ​កម្លាំង ភេសជ្ជៈ​ប៉ូវ​កម្លាំង​មាន​ផ្ទុក​ជាតិ​កាហ្វេអ៊ីន និង​ជាតិ​ស្ករ​ច្រើន​ដែល​មិន​ល្អ​ចំពោះ​សុខភាព​ក្មេង។ បរិមាណ​កាហ្វេអ៊ីន​ក្នុង​ភេសជ្ជៈ​កីឡា និង​ភេសជ្ជៈ​ប៉ូវ​កម្លាំង ​អាច​ច្រើន​ជាង​កាហ្វេ​មួយ​កែវ ហើយ​មាន​កាឡូរី​ច្រើន​ទៀត។ ភេសជ្ជៈ​ប៉ូវ​កម្លាំង​​ ​មិន​គួរ​ឲ្យ​ក្មេង​ញ៉ាំ​ទេ ​ព្រោះ​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​កម្រិត​ជាតិ​ស្ករ​ក្នុង​ឈាម​ឡើង​ខ្ពស់ រំខាន​ដល់​ដំណេក និង​បង្កើន​ហានិភ័យ​ជំងឺ​ទឹកនោមផ្អែម និង​ជំងឺ​ធាត់។ ៣. ភេសជ្ជៈ​ផ្អែម ភេសជ្ជៈ​ផ្អែម ​ដូចជា​ ពពួក​ភេសជ្ជៈ​មាន​ហ្គាស ឬទឹក​ផ្លែឈើ​កំប៉ុង​ជាដើម ​មាន​ជាតិ​ស្ករ​បន្ថែម​ច្រើន។ ម៉ាក់ប៉ា​គួរ​កុំ​ឲ្យ​កូន​ញ៉ាំ​ពពួក​ភេសជ្ជៈ​នេះ​ច្រើន។ ​ទឹក​ផ្លែឈើ​កំប៉ុង​វិញ ​មាន​បន្ថែម​ជាតិ​ស្ករ​ច្រើន​ ប៉ុន្តែ​មិន​មាន​កាឡូរី​ទេ។ ភេសជ្ជៈ​ប្រភេទ​នេះ​អាច​បង្កើន​​ហានិភ័យ​ជំងឺ​ធាត់ និង​ទឹកនោមផ្អែម​ប្រភេទ​២​ ដល់​ក្មេង​បាន។ ម៉ាក់ប៉ា​យក​ល្អ​ គួរ​ធ្វើ​ទឹក​ផ្លែឈើ​នៅ​ផ្ទះ​ឲ្យ​កូន​ផឹក​ជំនួស​​វិញ។​ ៤. ទឹក​ដោះ​គោ​ច្របាច់ភ្លាមៗ (Raw milk) ម៉ាក់ប៉ា​មួយ​ចំនួន​អាច​គិត​ថា​ ​ទឹកដោះគោ​មិន​ទាន់​សម្លាប់​មេរោគដែល​ទើប​ច្របាច់ភ្លាមៗ (Raw […]