មហារីកមាត់ស្បូន

ការសិក្សា៖ ស្រីៗមានជំងឺកាមរោគអាចមានហានិភ័យខ្ពស់នៃការកើតមហារីកមាត់ស្បូន

ប៉ារ៉ាស៊ីតម្យ៉ាងឈ្មោះថា Trichomonas Vaginalis ដែលបង្កឲ្យកើតជំងឺកាមរោគ អាចបំផ្លាញជាលិកាមាត់ស្បូន បង្កើតជាដំបៅ និងជំរុញឲ្យស្រីៗយើងងាយឆ្លងពពួកវីរុស HPV ។ តាមការសិក្សាលើស្ត្រីច្រើនជាងកន្លះលាននាក់ បានឲ្យដឹងថា អ្នកដែលធ្លាប់ឆ្លងប៉ារ៉ាស៊ីត Trichomonas Vaginalis មានហានិភ័យខ្ពស់ដល់ទៅ៧៩%នៃការឆ្លងវីរុស HPV ដែលនាំឲ្យកើតជំងឺមហារីកមាត់ស្បូន។ ពិតណាស់ វីរុសនេះតែឯង មិនមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់បង្កទៅជាជំងឺមហារីកឡើយ ប៉ុន្តែកត្តាជំរុញមួយចំនួនទៀត ដូចជាការជក់បារី ការប្រើថ្នាំពន្យារកំណើតលើសពី៥ឆ្នាំឡើងទៅ និងការឆ្លងជំងឺកាមរោគប្រភេទផ្សេងទៀត សុទ្ធតែអាចបង្កើនហានិភ័យនៃការកើតជំងឺមហារីកមាត់ស្បូនបាន។ ចង់គណនា BMI ចុចទីនេះ! ចង់គណនារង្វាស់ចង្វាក់បេះដូង ចុចទីនេះ! ចង់ពិនិត្យសុខភាពប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ ចុចទីនេះ! ជាក់ស្តែង ជំងឺកាមរោគអាចនាំឲ្យគ្នាយើងមានការធ្លាក់ទឹករម្អិលដែលមានក្លិនមិនល្អ រមាស់ និងក្រហាយទ្វារមាស។ យ៉ាងណាមិញ ប្រហែល៨៥%នៃជំងឺនេះ ក៏អាចគ្មានរោគសញ្ញាផងដែរ ដែលនេះធ្វើឲ្យយើងពិបាកក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ។ [embed-health-tool-ovulation] ហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកកើនឡើងទៅតាមវ័យ ជាទូទៅ ស្រីៗយើងច្រើនមានហានិភ័យខ្ពស់ក្នុងឆ្លងវីរុស HPV នៅវ័យ២០ឆ្នាំ ប៉ុន្តែការបង្ករោគនេះ អាចនឹងបាត់ទៅវិញដោយខ្លួនឯង។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ស្ត្រីអាយុចាប់ពី៣០ឆ្នាំឡើងទៅ ហើយមានផ្ទុកវីរុស HPV គឺអាចវិវត្តន៍ទៅជាជំងឺមហារីកក្នុងរយៈពេលប្រហែលពី៥ឆ្នាំ ទៅ១០ឆ្នាំ។ យ៉ាងណាមិញ ប្រហែលជា៩០%នៃអ្នកដែលមានផ្ទុកវីរុសនេះ អាចជាសះស្បើយដោយខ្លួនឯងនៅចន្លោះពេលពី១ឆ្នាំទៅ២ឆ្នាំ។ ជំងឺកាមរោគអាចសម្ងំនៅក្នុងខ្លួនស្ត្រីរាប់ឆ្នាំ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត John White អ្នកប្រឹក្សាសុខភាពផ្លូវភេទនៅការិយាល័យ NHS និងជានាយកផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនៅ Preventx […]

មហារីកមាត់ស្បូន

Endometrial cancer (ជំងឺមហារីកស្រទាប់ក្នុងស្បូន)

និយមន័យ១- ជំងឺមហារីកស្រទាប់ក្នុងស្បូនជាអ្វី? មហារីកស្រទាប់ក្នុងស្បូន គឺជាមហារីកដែលកើតដំបូងនៅក្នុងស្បូន។ ស្បូនជាសរីរាង្គប្រហោងរាងដូចផ្លែសណ្ដែកបាយស្ថិតក្នុងអាងត្រគាករបស់ស្ដ្រីដែលជាកន្លែងគភ៌លូតលាស់។ ជំងឺនេះចាប់ផ្ដើមដំបូងនៅក្នុងស្រទាប់កោសិការបស់ស្រទាប់ក្នុងស្បូន (endometrium) ពេលខ្លះគេក៏អាចហៅវាថាមហារីកស្បូនផងដែរ។ លើសពីនេះទៀតនៅក្នុងស្បូនក៏អាចមានមហារីកផ្សេងទៀតផងដែរដូចជាមហារីកសាច់ដុំស្បូន (uterine sarcoma) ប៉ុន្ដែវាមិនសូវកើតមានដូចមហារីកស្រទាប់ក្នុងស្បូននោះទេ។ គេតែងរកឃើញជំងឺមហារីកស្រទាប់ក្នុងស្បូនបានលឿនព្រោះវាតែងធ្វើឲ្យហូរឈាមតាមទ្វារមាសខុសធម្មតាដែលធ្វើឲ្យស្ដ្រីឆាប់ទៅជួបគ្រូពេទ្យ។ ករណីដែលឆាប់រកឃើញមហារីកបាន នោះគេនឹងធ្វើការវះកាត់ស្បូនចេញហើយអ្នកជំងឺនឹងបានជាសះស្បើយ។ ២- សម្បូរអ្នកកើតដែរឬទេ? មហារីកស្រទាប់ក្នុងស្បូនតែងកើតទៅលើតស្ដ្រីក្រោយអស់រដូវជាពិសេសស្ដ្រីស្ថិតក្នុងអាយុ ៦០ឆ្នាំ ហើយវាមិនសូវកើតចំពោះស្ដ្រីអាយុក្រោម ៤៥ឆ្នាំទេ។ លើសពីនេះទៀតគេប្រទះឃើញមហារីកនេះច្រើនចំពោះស្រ្ដីជនជាតិស្បែកស ប៉ុន្ដែបើកើតទៅស្ដ្រីជនជាតិស្បែកខ្មៅ គឺច្រើនតែស្លាប់។ មានស្ដ្រីច្រើនជាង ៦០ម៉ឺននាក់បានរួចផុតពីជំងឺមហារីកនេះ ហេតុនេះសូមទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យសម្រាប់ព៌ត៍មានបន្ថែម។ រោគសញ្ញា១- រោគសញ្ញារបស់មហារីកស្រទាប់ក្នុងស្បូនអ្វីខ្លះ? រោគសញ្ញាទូទៅរបស់មហារីកស្រទាប់ស្បូនមាន៖ ហូរឈាមតាមទ្វារមាសក្រោយអស់រដូវ មានធ្លាក់ឈាមចន្លោះវដ្តរដូវ ធ្លាក់ស ឬឈាមខុសធម្មតាតាមទ្វារមាស ឈឺត្រគាក អាចមានរោគសញ្ញាដ៏ទៃទៀតដែលមិនបានរៀបរាប់ដូចខាងលើ ហេតុនេះបើស្រីៗយើងមានក្ដីបារម្មណ៍ទាក់ទងនឹងរោគសញ្ញាសូមទៅពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត។ ២- ពេលណាគួរទៅជួបគ្រូពេទ្យ? បើឃើញមានសញ្ញា ឬអាការៈដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ ឬមានចម្ងល់ផ្សេងៗសូមទៅពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យ។ រាងកាយរបស់យើងម្នាក់ៗដំណើរការខុសៗគ្នា ដូច្នេះវាជារឿងដែលល្អក្នុងការទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រពេទ្យពីអ្វីដែលល្អសម្រាប់ខ្លួនយើង។ មូលហេតុ១- មូលហេតុបណ្ដាលឲ្យមានមហារីកស្រទាប់ក្នុងស្បូន? គ្រូពេទ្យមិនដឹងពីមូលហេតុជាក់ច្បាស់ដែលបណ្ដាលឲ្យកើតមហារីកនេះទេ ប៉ុន្ដែគេគ្រាន់ដឹងវាបានតាមរយៈកោសិកាដែលចែកខ្លួនក្នុងស្រទាប់ក្នុងស្បូន endometrium ដោយកោសិកាចែកខ្លួនប្រែទៅជាកោសិកាធម្មតាហើយកោសិកាធម្មតាប្រែទៅជាកោសិកាមិនប្រក្រតីវិញ។ កោសិកាធម្មតាលូតលាស់ និងចែកខ្លួនក្នុងកម្រិតមួយហើយក៏ស្លាប់ទៅវិញក្នុងរយៈពេលមួយផងដែរ រីឯកោសិកាមិនធម្មតាធំធាត់និងចែកខ្លួនខ្លាំងលើសកម្រិត ហើយវាក៏មិនស្លាប់នោះទេ។ កោសិកាដែលខុសប្រក្រតីនោះទៅផ្ដុំគ្នាបង្កើតបានជាដុំសាច់ (tumor) ហើយវារាលដាលទៅកាន់ជាលិកាដែលនៅក្បែរវាហើយអាចចែកខ្លួនចេញទៅកន្លែងផ្សេងទៀតក្នុងខ្លួនយើង (metastasize)។ ហានិភ័យ១- ហានិភ័យកើតមហារីកស្រទាប់ក្នុងស្បូន? កត្ដាប្រឈមធ្វើឲ្យកើតជំងឺមហារីកស្រទាប់ក្នុងស្បូនមានដូចជា៖ របស់ដែលប៉ះពាល់ទៅលើកម្រិតអ័រម៉ូនដូចជាបាត់បង់អ័រម៉ូនអឺស្រ្តូហ្សែនក្រោយអស់រដូវ ថ្នាំពន្យាកំណើតឬ tamoxifen មករដូវច្រើន ក្នុងជីវិត មានផ្ទៃពោះ ជំងឺធាត់ ដុំនៅអូវែនិងមានដុំគីសក្នុងអូវែ (polycystic ovarian syndrome) ដាក់កងក្នុងស្បូន អាយុ ចំណីអាហារ […]