ជំងឺបេះដូង

បច្ចុប្បន្ន គ្នាយើងមួយចំនួនធំ គឺចូលចិត្តជិះកង់ហាត់ប្រាណ ព្រោះជិះកង់ជាប្រភេទកីឡាមួយល្អខ្លាំងសម្រាប់សុខភាពទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត។ ចុះមានដឹងអត់ គុណសម្បត្តិចម្បងពីការជិះកង់ជាអ្វី? គឺជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យ​កើត​ជំងឺបេះដូងបានច្រើន​ណាស់។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់ពីវេជ្ជបណ្ឌិត Amar Singal អ្នកជំនាញសរសៃឈាមបេះដូង នៃវិទ្យាស្ថានវេជ្ជសាស្ត្រ Sri Balaji Action Medical Institute ក្នុងទីក្រុង New Delh ប្រទេសឥណ្ឌា ខណៈការសិក្សាជាច្រើន សុទ្ធតែរកឃើញលទ្ធផលដូចគ្នា។ ការសិក្សាមួយធ្វើឡើងដោយសាកលវិទ្យាល័យ Purdue រដ្ឋ Indiana សហរដ្ឋអាមេរិក ក៏​រកឃើញដែរ​ថា ជិះកង់ត្រឹម ២០នាទី/មួយថ្ងៃ គឺអាចជួយសុខភាពបានច្រើន កាត់បន្ថយហានិភ័យជំងឺបេះដូង គាំងបេះដូង បានដល់ទៅ ៥០% ឯណោះ។ ការសិក្សាដូចគ្នាមួយទៀត របស់សាលាសុខភាពបេះដូង ក្នុងទីក្រុង Copenhagen ប្រទេសដាណាម៉ាក ធ្វើឡើងលើអ្នកចូលរួម ៥ ០០០នាក់ ដោយ​តាមដានរយៈពេល ១៤ឆ្នាំ រកឃើញថា ការជិះកង់ហាត់ប្រាណជាប្រចាំ ពិតជាមានទំនាក់ទំនងខ្លាំង អាច​ជួយ​ចៀសផុត​ករណីស្លាប់ដោយសារជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងប្រាកដមែន។ យោងតាម អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) ការបញ្ចេញសកម្មភាពរាងកាយមិនគ្រប់គ្រាន់ ជាកត្តាចម្បងនាំឲ្យមនុស្សជាច្រើនស្លាប់ដោយសារជំងឺបេះដូងជារៀងរាល់ឆ្នាំជុំវិញពិភពលោក។ WHO បានណែនាំឲ្យមនុស្សពេញវ័យ […]

ជំងឺ​ស្ទះ​សរសៃ​ឈាម​បេះដូង ដែល​យើង​ចំណាំ​ហៅ​ថា គាំង​បេះដូង ជា​ជំងឺ​មិន​ឆ្លង​តែ អាច​សម្លាប់​លឿន​បំផុត។ បើ​តាម​តួលេខ​របស់​អង្គការ​សុខភាព​ពិភពលោក នៅ​កម្ពុជា ក្នុង​ចំណោម​មនុស្ស ១០០.០០០ នាក់ មាន ១២៨ នាក់​ស្លាប់​ដោយសារ​ជំងឺ​ស្ទះ​សរសៃ​ឈាម​បេះដូង ដែល​តួលេខ​នេះ​ខ្ពស់​ជាង​គេ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍។ ចំពោះ​មូល​ហេតុ​សំខាន់ៗ​នាំ​ឲ្យ​កើត​ជំងឺ​ស្ទះ​សរសៃ​ឈាម​បេះដូង លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត សុខ ជួរ ប្រធាន​ដេប៉ាតឺម៉ង់​ជំងឺ​បេះដូង នៃ​មន្ទីរពេទ្យ​កាល់ម៉ែត បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា បណ្តាល​មក​ពី​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ទម្លាប់​រស់​នៅ ម្នាក់ៗ​ចូល​ចិត្ត​ស្រណុក​សុខ​ស្រួល មិន​សូវ​បញ្ចេញ​កម្លាំង​ពលកម្ម ឬ​ញើស និង​ការ​ញ៉ាំ​ចំណី ពពួក Fast food អាហារ​ខ្លាញ់ៗ​ជាដើម។ “ពី​មុន​​ធ្លាប់​​ធ្វើ​​ពលកម្ម ឥឡូវ​​មក​​ស្រណុក ធ្លាប់​​តែ​ដើរ ឥឡូវ​​ជិះ​​ឡាន​​ម៉ូតូ អត់​​បញ្ចេញ​​ពលកម្ម ធ្លាប់​​តែ​​ញ៉ាំ​​បន្លែ ផ្លែឈើ អាហារ​​ខ្មែរ​​ដែល​​ល្អ មក​​ញ៉ាំ Fast Food អាហារ​​អស់​​ហ្នឹង​​នាំ​​ឲ្យ​​ឡើង​ទម្ងន់ ឡើង​​ជាតិ​​ខ្លាញ់ ទៅ​​ជា​​កើត​​ជំងឺ​​បេះដូង”។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតរៀបរាប់។ ប្រធាន​សមាគម​គ្រូពេទ្យ​បេះដូង​កម្ពុជា​រូប​នេះ​បាន​បន្ត​ថា ជំងឺ​ស្ទះ​សរសៃ​ឈាម​បេះដូង​អាច​ផ្តាច់​យក​ជីវិត​មនុស្ស​គ្រប់​វិនាទី បើ​ដឹង​ថា​យើង​មាន​ជំងឺ​នេះ​ហើយ ត្រូវ​ប្រញាប់​ទៅ​ជួប​គ្រូពេទ្យ​ព្យាបាល​ជា​បន្ទាន់។ ក្នុង​នោះ​សញ្ញា​ដំបូង នៃ​អាការៈ​គាំង​បេះដូង រួមមាន ចុក​ណែន​ដើម​ទ្រូង នៅ​ពេល​ធ្វើការ​តិចតួច ឡើង​ជណ្តើរ លើក​របស់​ធ្ងន់ ហើយ​នៅ​ពេល​ជំងឺ​នេះ​កាន់​តែ​វិវត្ត​ធ្ងន់ធ្ងរ សូម្បីតែ​នៅ​ស្ងៀម​ក៏​ចុក​ដើម​ទ្រូង​ដែរ […]

ខួរក្បាល​ជា​ផ្នែក​សំខាន់​មួយ​នៃ​រាង​កាយ​របស់​យើង​ម្នាក់ៗ តែ​បើ​យើង​មិន​ចេះ​ថែ​ទាំ​ខួរ​ក្បាល ឬ​សុខភាព​ទូទៅ​ឲ្យ​បាន​ល្អ​ទេ វា​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​ខួរ​ក្បាល ក៏​ដូច​ជា​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ខួរ​ក្បាល​ប្រឈម​នឹង​ជំងឺ​កាចៗ​ដូច​ជាមហារីក ឬ​គ្រោះ​ថ្នាក់​សរសៃ​ឈាម​ខួរក្បាល​ជា​ដើម។ សម្រាប់​បញ្ហា​ទាក់​ទង​នឹង​ជំងឺ​គ្រោះ​ថ្នាក់​សរសៃ​ឈាម​ខួរ​ក្បាល វេជ្ជបណ្ឌិត ចាន់ រស្មី បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ជំងឺ​នេះ​មាន​២​បែប យោង​ទៅ​តាម​មូល​ហេតុ​នៃ​គ្រោះ​ថ្នាក់​នោះ​គឺ៖ -ជំងឺ​គ្រោះ​ថ្នាក់​សរសៃ​ឈាម​នៅ​ក្នុង​ខួរ​ក្បាល​ដោយ​សារ​ស្ទះ​សរសៃឈាម (AVCI) -ជំងឺ​ដាច់​សរសៃ​ឈាម​នៅ​ក្នុង​ខួរ​ក្បាល​ដោយ​សារ​ហូរ​ឈាម​ក្នុង​ខួរ​ក្បាល (AVCH)។ លោក​វេជ្ជបណ្ឌិតថា ​មនុស្ស​ច្រើន​អាច​ប្រឈម​នឹង​ហានិភ័យ​ខ្ពស់​ក្នុង​ការ​​កើត​ជំងឺ​គ្រោះ​ថ្នាក់​សរសៃ​ឈាម​ខួរ​ក្បាល​ ក្នុង​នោះ​មាន​ដូច​ជា៖ ១. អ្នក​ជំងឺ​លើស​ឈាម ទឹក​នោម​ផ្អែម ចង្វាក់​បេះ​ដូង​មិន​ទៀង​ទាត់ អ្នក​ជំងឺ​បេះដូង មាន​ជាតិ​ខ្លាញ់​នៅ​ក្នុង​ឈាម​ខ្ពស់ ២. អាយុ​ច្រើន ៣. ប្រវត្តិ​គ្រួ​សារ​ធ្លាប់​មាន​គ្រោះ​ថ្នាក់​សរសៃ​ឈាម​ខួរ​ក្បាល ៤. អ្នក​ដែល​មាន​របៀប​រស់​នៅ​មិន​ល្អ​ដូច​ជា ជក់​បារី ញ៉ាំ​អាហារ​ប្រៃ​ច្រើន មាន​កម្រិត​អ័រម៉ូន(oestrogene)ខ្ពស់ និង​ធាត់​ខ្លាំង ៥. មាន​អារម្មណ៍​តាន​តឹង ឆាប់​ខឹង ៦. អ្នក​ដែល​មាន​ឈាម​ក្រុមA ឬ​AB។ សម្រាប់​ជំងឺ​គ្រោះ​ថ្នាក់​សរសៃ​ឈាម​នៅ​ក្នុង​ខួរក្បាល គឺ​ជា​ជំងឺ​ធ្ងន់ធ្ងរ​មួយ​ដែល​អាច​ប៉ះពាល់​ដល់​សុខភាព​ទូទៅ​របស់​អ្នក​ជំងឺ ឬ​អាច​បង្ក​គ្រោះ​ថ្នាក់​រហូត​មាន​ការ​គំរាម​កំហែង​ដល់​ជីវិត​។ លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត​បន្ថែម​ថា ក្នុង​ករណី​សង្ស័យ​ថា មាន​កើត​ជំងឺ​គ្រោះ​ថ្នាក់​សរសៃ​ឈាម​ខួរ​ក្បាល ត្រូវ​ពិនិត្យ​មើល​ទៅ៣ចំណុច​ គឺ ចលនា​ផ្ទៃ​មុខ ចលនា​ដៃ ការ​និយាយ​ស្តី។ ប្រសិន​បើ​បុគ្គល​មាន​ភាព​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ចលនា​ទាំង​នេះ ត្រូវ​នាំ​ទៅ​មន្ទីរពេទ្យ ដើម្បី​ធ្វើ​រោគវិនិច្ឆ័យ​បន្ថែម និង​ទទួល​បាន​ការ​ព្យាបាល​បាន​ទាន់​ពេល។

មិន​ថា​យើង​មាន​ខ្លាញ់​នៅ​ផ្នែក​ណា​នៃ​រាងកាយ​ទេ យើង​តែង​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ ជាពិសេស​ខ្លាញ់​នៅ​ក្បាល​ពោះ​តែម្ដង​។ ស្រី​ៗ​ទំហំ​​ចង្កេះ​ធំ​ជាង​ ៣៥​អ៊ីង (​៨៩​ សង់ទីម៉ែត្)រ​ ឬ​បុរស​មាន​ទំហំ​ចង្កេះ​ធំ​ជាង​ ៤០ ​អ៊ីង (១០២ ​សង់ទីម៉ែត្រ​​) គឺ​មាន​ភាគរយ​ខ្ពស់​ណាស់​ដែល​មាន​ខ្លាញ់​ក្បាល​ពោះ​ច្រើន ហើយ​ខ្លាញ់​ក្បាល​ពោះ​ច្រើន​អាច​បង្ក​ផល​ប៉ះពាល់​ដល់​សុខភាព​បាន។ ១. ជំងឺ​ទឹកនោមផ្អែម នៅ​ពេល​ថ្លើម​របស់​យើង​មាន​ខ្លាញ់​រុំ​ច្រើន​ដែល​បង្ក​ដោយ​ខ្លាញ់​ក្បាល​ពោះ​ច្រើន ថ្លើម​នឹង​មិន​អាច​បំលែង​ស្ករ​ក្នុង​ឈាម​បាន​ល្អ​។ នេះ​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​កម្រិត​ជាតិ​ស្ករ​ក្នុង​ឈាម​ឡើង​ខ្ពស់ ហើយ​នៅ​ពេល​កម្រិត​ជាតិ​ស្ករ​ក្នុង​ឈាម​ឡើង​ខ្ពស់​អាច​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ជំងឺ​ទឹកនោមផ្អែម​​បាន​។ ២. បណ្ដុំ​រោគសញ្ញា Metabolic syndrome នៅ​ពេល​ដែល​យើង​មាន​ខ្លាញ់​ក្បាល​ពោះ​ច្រើន និង​ទំហំ​ចង្កេះ​ធំ យើង​អាច​ប្រឈម​នឹង​ហានិភ័យ​ការ​វិវត្ត​បណ្ដុំ​រោគសញ្ញា Metabolic syndrome ដូចជា​ជំងឺ​បេះដូង ជំងឺ​ទឹកនោមផ្អែម និង​ជំងឺ​ដាច់​សរសៃ​ឈាម​ខួរក្បាល​ជាដើម។ ៣. ជំងឺ​មហារីក ការសិក្សា​ថ្មី​បង្ហាញ​ថា​ប្រូតេអ៊ីន​មួយ​ប្រភេទ​ដែល​បញ្ចេញ​ដោយ​ខ្លាញ់​ក្បាល​ពោះ​អាច​បំលែង​កោសិកា​មិនមែន​ជា​មហារីក​ទៅ​ជា​កោសិកា​មហារីក​​ដែល​បណ្ដាល​ឲ្យ​មាន​ការ​លូតលាស់​ដុំ​សាច់។ ៤. ជំងឺ​បេះដូង កោសិកា​ខ្លាញ់​ក្បាលពោះ​អាច​ផលិត​ប្រូតេអ៊ីន​ដែល​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ស្ទះ​សរសៃ​ឈាម ដែល​នេះអាច​​បង្ក​ជំងឺ​​លើស​សម្ពាធ​​ឈាម​បាន​​។ ប្រូតេអ៊ីន​នេះ​ក៏​អាច​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការ​ស្ទះ​សរសៃ​អាកទែរ​ដែល​អាច​បណ្ដាល​ឲ្យ​មាន​ជំងឺ​ដាច់​សរសៃ​ឈាម​ខួរក្បាល និង​គាំង​បេះដូង។ ៥. ជំងឺ​ភ្លេចភ្លាំង (Dementia) យោង​តាម​ការ​សិក្សា​មួយ​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា​ ស្ត្រី​ដែល​មាន​ខ្លាញ់​ក្បាល​ពោះ​ច្រើន​មាន​ភាគរយ​ខ្ពស់​ក្នុង​ការ​វិវត្ត​ជំងឺ​ភ្លេចភ្លាំង ដែល​នេះ​ភាគ​ច្រើន​បង្ក​ដោយ​កោសិកា​ខ្លាញ់​នៅ​ក្នុង​ពោះ។

គ្នា​យើង​ត្រូវ​ដឹង​ថា ជំងឺ​ទាច​ទឹក គឺ​ជា​ជំងឺ​មួយ​ដែល​មិន​អាច​កើត​ឡើង​បាន​ដោយ​ឯក​ឯង​ទេ វា​កើត​ឡើង​បាន​ដោយ​សារ​តែ​អ្នក​ជំងឺ​មាន​ជំងឺ​​ដទៃ​ផ្សេង​ទៀត​ជា​អ្នក​​បង្ក​ដូចជា​ក្រិន​ថ្លើម រលាក​ថ្លើម ឬ​ជំងឺ​មហារីក​ជា​ដើម។ ទោះ​ជំងឺ​ទាច​ទឹក​មិន​កើត​ឡើង​ដោយ​ឯង​ក៏​ដោយ វា​ក៏​មាន​បញ្ចេញ​រោគសញ្ញា​ឲ្យ​គ្រូពេទ្យ​ងាយ​ដឹង​បាន​ដែរ។ ទាក់ទង​នឹង​ជំងឺ​ទាច​ទឹក​នេះ លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត ចាន់ រស្មី បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ជំងឺ​ទាច​ទឹក គឺ​ជា​វត្ត​មាន​ទឹក​ដក់​នៅ​ក្នុង​ស្រោម​ពោះ និង​គ្មាន​ឈាម ហើយ​ជំងឺ​នេះ មិន​មែន​ជា​ជំងឺ​តំណ​ពូជ​ទេ។ ចំពោះ​រោគ​សញ្ញា​ជំងឺ​ទាច​ទឹក គឺ​វា​អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​មូល​ហេតុ​របស់​ជំងឺ​នីមួយៗ​ដែល​បង្ក​ឡើង ប៉ុន្តែ​ក្រុម​គ្រូពេទ្យ​អាច​កំណត់​ដឹង​ថា មាន​កើត​ជំងឺ​ទាច​ទឹក​បាន​ដោយ​សារ​សភាព​របស់​អ្នក​ជំងឺ និង​រោគ​សញ្ញា​មួយ​ចំនួន​ដែល​បង្ហាញ​ចេញ​មក តាម​២​ដំណាក់​កាល​ដូច​ជា៖ ដំណាក់​កាល​ដំបូង- ដំបូង​ឡើយ អ្នក​ជំងឺ​អាច​មាន​អាការៈ​ដូច​ជា ហើម​ដៃ ឬ​ហើម​ជើង រាង​កាយ​ស្លេក​ស្លាំង លឿង​ភ្នែក (បណ្ដាល​មក​ពី​ជំងឺ​ថ្លើម) តឹង​ពោះ ឧស្សាហ៍​ហត់ និង​ថប់​ដង្ហើម។ ម៉្យាង​ទៀត ពេទ្យ​អាច​ដឹង​ដោយ​សារ​ការ​ពិនិត្យ​ដោយ​ឲ្យ​អ្នក​ជំងឺ​គេង​ផ្អៀង រួច​សង្កេត​មើល​ទៅ​លើ​ពោះ និង​យក​ដៃ​ស្ទាប ឬ​គោះ​ស្ដាប់​សម្លេង​ទឹក​នៅ​ក្នុង​ពោះ។ លើស​ពី​នេះ ដើម្បី​ឲ្យ​បាន​ដឹង​កាន់​តែ​ច្បាស់ ខាង​គ្រូពេទ្យ​អាច​ប្រើ​វិធីសាស្ត្រ​បែប​ទំនើប ដោយ​ការ​ឆ្លុះ​អេកូ​ ធ្វើ​ការ​ថត​ ឬ​ស្កែន។ ដំណាក់​កាល​ធ្ងន់ធ្ងរ- ឈាន​ចូល​ដំណាក់​កាល​នេះ អ្នក​ជំងឺ​ចាប់​ផ្ដើម​ធ្វើ​ទុក្ខ ពិបាក​នៅ​ក្នុង​ខ្លួន​ជា​ខ្លាំង។ រោគ​សញ្ញា​មួយ​ចំនួន ត្រូវ​បាន​ចេញ​ឲ្យ​ឃើញ​យ៉ាង​ច្បាស់​ដូច​ជា ពោះ​របស់​អ្នក​ជំងឺ​ចាប់​ផ្ដើម​ធំ តឹង និង​មាន​សភាព​ភ្លឺ​រលោង។ ផ្ចិត​ប៉ោង​ឡើង​ធំ ខុស​ពី​ធម្មតា ជាដើម។ លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត […]

១-តើអ្វីជាជំងឺរលាកបំពង់កស្រួចស្រាល? ជំងឺ​រលាក​បំពង់​ក​ គឺ​ជា​ការ​រលាក​នៅ​ផ្នែក​ខាង​ក្រោយ​របស់​បំពង់​ក ដែល​ជាទូទៅ​​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ការ​ឈឺ​ចាប់ និង​មាន​អារម្មណ៍​មិន​ស្រួល​នៅ​កន្លែង​ក និង​ពិបាក​ក្នុង​ការ​លេប​ចំណី​អាហារ​។ ជំងឺ​រលាក​បំពង់​ក​កើង​ឡើង​ញឹក​ញាប់​ណាស់ ដែល​ជាទូទៅ​​បណ្ដាល​​មក​ពី​ការ​ចម្លង​រោគ​របស់​វីរុស។ ក្នុង​ករណី​កម្រ​ខ្លះ ជំងឺ​មួយ​នេះ​បណ្ដាល​មកពី​ការ​បង្ក​រោគ​របស់​បាក់​តេរី ហើយ​ភាគ​ច្រើន​ជំងឺនេះ​​នឹង​បាត់​ទៅ​វិញ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​មួយ​សប្ដាហ៍ ប៉ុន្តែ​មាន​ករណី​ខ្លះ ​អាច​មាន​រយៈ​ពេល​យូរ ហើយ​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​ជំងឺមាន​បញ្ហា​ឈឺ​បំពង់​ក​រ៉ាំ​រ៉ៃ។ អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ Pharyngitis (ជំងឺរលាក​បំពង់ក) Acute Bronchiolitis (ជំងឺរលាកទងសួតស្រួចស្រាល) ២-ស្វែងយល់អំពីរោគសញ្ញា ២.១-តើរោគសញ្ញារបស់ជំងឺរលាកបំពង់កមានអ្វីខ្លះ? ជំងឺ​រលាក​បំពង់​ក​មាន​រោគ​សញ្ញា​ច្រើន។ រោគ​សញ្ញា​មាន​ដូច​ជា៖ ឈឺ​បំពង់​ក ឈឺ ឬ​ពិបាក​ពេល​លេប ឬ​និយាយ ហើម និង​ឈឺ​ក្រពេញ​នៅ​តាម​ក ឬ​នៅ​បំពង់​ក ហើម​ក្រពេញ​ថុងស៊ីល សំឡេង​ស្អក ឡើង​​បន្ទះ​ស ឬ​ប្រផេះ​នៅ​ផ្នែក​ខាង​ក្រោយ​របស់​បំពង់​ក ក្នុង​ករណី​ធម្មតា ជំងឺ​រលាក​បំពង់​ក​​បណ្ដាល​មក​ពី​មូលហេតុ​មួយ​ចំនួន​ ដូច​ជាជំងឺ​ផ្ដាសាយ​ជាដើម។ បញ្ហា​ឈឺ​ក​មាន​សញ្ញា​ស្រដៀង​គ្នា​ជាមួយ​ជំងឺ​រលាក​បំពង់​ក​ដែរ។ ប៉ុន្តែ​ពេល​ខ្លះ​វា​មាន​តែ​រោគ​សញ្ញា​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ ៣-មកដឹងអំពីមូលហេតុ ៣.១-តើមូលហេតុរបស់ជំងឺរលាកបំពង់កមានអ្វីខ្លះ? មូល​ហេតុ​របស់ជំងឺរលាក​បំពង់ក​​គឺ​ស្រដៀង​គ្នា​ជាមួយ​រោគ​សញ្ញា​របស់​ជំងឺ​ផ្ដាសាយ​ដែរ​ ដូច​នេះ​វា​ពិបាក​ឲ្យ​យើង​ដឹង​អំពី​មូលហេតុ​ពិត​ប្រាកដ​​ខ្លាំង​ណាស់។ បន្ថែម​ពី​នេះ​ទៀត​​ការ​ជក់​បារី (រួម​ទាំងvaping ដែរ) និង​ការ​ប៉ះ​ជាមួយ​សារធាតុ​រំខាន​ក្នុង​ខ្យល់​អាកាស គឺ​អាច​បណ្ដាល​ឲ្យ​កើត​ជា​ជំងឺ​រលាក​បំពង់​ក​បាន​ដូច​គ្នា។ ប៉ុន្តែ​ក្នុង​ករណី​ខ្លះ ជំងឺនេះ​​អាច​បណ្ដាល​មក​ពី​ពពួក​បាក់​តេរី​ដែរ។ អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ Acute Respiratory Failure (ខ្សោយផ្លូវដង្ហើម) Allergic Rhinitis (ជំងឺ រលាក​ច្រមុះ​ដោយសារ​អាល្លែកហ្ស៊ី) ៣.២- ការចម្លងរោគដោយវីរុស លក្ខខណ្ឌ​វីរុស​ដែល​អាច​បណ្ដាល​ឲ្យ​កើត​ជា​ជំងឺ​រលាក​បំពង់​ក​មាន​ដូច​ជា៖ ជំងឺ​ផ្ដាសាយ​ធំ ជំងឺ​ផ្ដាសាយ កញ្ជ្រិល អុតស្វាយ ជំងឺម៉ូណូនុយក្លេអូស៊ីស […]

មន្ទីរពេទ្យ​ដែលសម្បូរ​​ដើម​ឈើ​​ប្រៀប​ដូច​ឱសថ​ធម្មជាតិ​ អាច​ជួយ​​​ដល់​​សុខភាព​​​ផ្លូវ​កាយ និង​ផ្លូវ​ចិត្ត​អ្នកជំងឺឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​ ពិសេស​អ្នក​ជំងឺ​​ដែល​សម្រាក​ក្រោយ​ការ​វះ​កាត់​ នេះ​បើ​តាម​ការ​​សិក្សាបែប​វិទ្យាសាស្រ្ត​មួយ​បាន​រកឃើញ។ លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត Roger Ulrich នាយក​​​​មជ្ឈមណ្ឌល​​ស្រាវជ្រាវ​សុខភាព​នៃ​​សាកលវិទ្យាល័យ តិចសាស សហរដ្ឋអាមេរិក បាន​ដឹក​នាំ​ក្រុម​សិក្សា​លើ​​ប្រវត្តិ​អ្នក​ជំងឺ​ដែល​បាន​ជា​សះ​ស្បើយ ក្រោយ​ការ​វះ​កាត់​ថង់​ប្រមាត់ នៅ​តាម​មន្ទីរពេទ្យ។​ លទ្ធផល​​បាន​រក​ឃើញ​ថា អ្នក​ជំងឺ​ដែល​​ធ្លាប់​នៅ​លំហែ​ក្បែរ កន្លែងមាន​ដើម​ឈើ​បៃតង អំឡុង​សម្រាក​ព្យាបាល​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ មាន​​ការ​ឈឺ​ចាប់​តិច​ និង​ឆាប់​ជា​សះ​ស្បើយ​ជាង​អ្នក​ជំងឺ​ ដែល​ពុំ​បាន​ចំណាយ​ពេល​នៅ​ទី​កន្លែង​​មាន​ដើម​ឈើ​។ ក្រុម​អ្នក​វិទ្យាសាស្រ្ត​បាន​ពន្យល់​លើ​ករណី​នេះ​ថា បិរស្ថាន​ដែល​មាន​ដើម​ឈើ ជួយ​​ជំរុញ​ឱ្យ​​ប្រព័ន្ធ​ភាពស៊ាំ​ការពារ​របស់​មនុស្ស​​យើង​សកម្ម​ ពិសេស​ទៀត​នោះ​ជួយ​បន្ថយ​ អារម្មណ៍​​​ស្រ្តេស​របស់​មនុស្សយើង​ ​ដែល​កើត​ឡើង​ពី​អ័រម៉ូន​Cortisol។ អ្នក​វិទ្យាសាស្រ្ត​ក៏​បាន​បញ្ជាក់​​ថែម​ទៀត​ថា មាន​ប្រភេទ​ដើម​ឈើ​​​​មួយ​ចំនួន​​ ថែម​ទាំង​ជួយ​បន្ថយ​ដំណើរ​ឡើង​​សម្ពាធ​ឈាម និង​ហើម ​រលាក​​ឱ្យ​ថយ​ចុះ​បាន​យ៉ាង​​មាន​ប្រសិទ្ធិភាព​​នៅ​ពេល​អ្នក​ជំងឺ​ចំណាយ​ពេល​នៅ​ក្បែរ​ដើមឈើទាំងនោះ​ ហើយ​នេះ​ជា​ហេតុ​ផល​ដែល​​ដើមឈើ​ផ្តល់​ប្រយោជន៍​​ទាំង​សុខភាព​ផ្លូវ​កាយ និង​ផ្លូវ​ចិត្ត​ដល់​អ្នក​ជំងឺ​។ អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ នៅក្នុងផ្ទះយូរពេកអាចប្រឈមបញ្ហាផ្លូវចិត្ត សាកវិធីនេះអាចជួយដោះស្រាយបាន ស្ត្រេសនឹងការងារ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពបេះដូង ​​​​​អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​សុខភាព​ដ៏​ល្បី​ម្នាក់​​​​​មក​ពី​ ​សាកលវិទ្យាល័យ​Oxford ចក្រភព​អង់គ្លេស ​លោក​ស្រី​ Rachel Stancliffe ​បាន​លើក​​​ឡើង បទ​ពិសោធ​ផ្ទាល់​ពី​ឪពុក​លោក​ស្រី​ដែល​មាន​បញ្ហា​សរសៃ​ខួរ​ក្បាល ត្រូវ​សម្រាក​ព្យាបាល​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ​។​ លោក​ស្រី​ អះអាងថា​ការជ្រើស​យក​​មន្ទីរ​ពេទ្យ​ដែល​មាន​​បរិស្ថាន​បៃតង​ជុំ​វិញ ​បាន​ជួយ​ជំរុញ​​ដល់​ការ​ព្យាបាល​ឪពុក​លោក​​ស្រី​បាន​ឆាប់​​ជា​សះ​ស្បើយ យ៉ាង​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​៕ អត្ថបទ​ពាក់ព័ន្ធ៖ គេងមិនលក់ នាំឲ្យមានបញ្ហាសុខភាពទាំងនេះ ផឹកទឹកគ្រប់គ្រាន់សំខាន់ចំពោះសុខភាព ចុះធ្វើម៉េចដឹងថាគ្រាប់គ្រាន់? ផឹក​ទឹក​ក្តៅផ្ដល់គុណ​ប្រយោជន៍ច្រើនយ៉ាងដល់សុខភាព គ្នា​យើង​តិច​ណាស់​ដែលដឹង យប់ឡើងគេងមិនងាយលក់ […]

ការ​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់​ថែទាំ​សុខភាព​បេះដូង​គឺ​រឿងដែល​គួរ​ធ្វើ​សម្រាប់​មនុស្ស​យើង​​នៅ​គ្រប់វ័យទាំងអស់។ ទោះបីជា​នៅ​វ័យ​ពី ២០​ទៅ​៣០ឆ្នាំ ក៏ដោយ​ ក៏​យើងគួរ​ចាប់ផ្ដើម​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់​ទៅលើ​សុខភាព​បេះដូង​ហើយ ប៉ុន្តែ​នៅ​ពេលយើងអាយុ​កាន់​តែ​ច្រើនគឺ​កាន់តែ​សំខាន់​ក្នុងការអនុវត្តវិធីដែល​អាចកាត់បន្ថយ​ហានិភ័យ និង​បន្ថយ​បញ្ហា​បេះដូង។ ការ​ថែទាំ​សុខភាព​បេះដូង​វ័យ​២០ និង​៣០​ឆ្នាំ ១. របប​អាហារ និង​រក្សាទម្ងន់ ជំងឺធាត់​អាច​ជា​កត្តា​មួយ​ដែល​ជះ​ឥទ្ធិពល​ដល់​សុខភាព​បេះដូងរបស់​យើង​បាន​។ ប្រសិន​ជា​យើង​លើស​ទម្ងន់​នៅ​វ័យ​២០ឆ្នាំ យក​ល្អ​ពិគ្រោះ​ជាមួយ​គ្រូពេទ្យ​ដើម្បី​សម្រក​ទម្ងន់ ព្រោះ​ការ​សម្រក​ទម្ងន់​អាច​នឹង​លំបាក​នៅ​ពេល​យើង​អាយុ​កាន់​តែ​ច្រើន។ ២. ពិនិត្យ​សុខភាព​ជា​ប្រចាំ មិនមែន​មាន​តែមនុស្ស​ចាស់​ទេ​ដែល​ត្រូវ​ពិនិត្យសុខភាព​​ប្រចាំឆ្នាំនោះ មនុស្ស​វ័យ​ក្មេង​ក៏​គួរ​ពិនិត្យ​សុខភាព​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​ដូច​គ្នា​ដែរ។ មនុស្ស​មួយ​ចំនួន​មាន​ជំងឺ​ទឹកនោមផ្អែម​រាប់ឆ្នាំ​មុន​នឹង​ធ្វើ​រោគវិនិច្ឆ័យ​រក​ឃើញ។ កម្រិត​កូលេស្តេរ៉ូល និង​សម្ពាធឈាម​ខ្ពស់​ក៏​អាច​កើត​មាន​លើ​មនុស្ស​វ័យ​ក្មេង​ដោយ​អ្នកខ្លះ​មិន​ដឹង​ខ្លួន​ដែរ។ សម្ពាធឈាម​ខ្ពស់​គឺ​ឃាតករ​លាក់​មុខ​ព្រោះ​អ្នក​ជំងឺមិន​អាច​មាន​អារម្មណ៍​ដឹង​បាន​នោះ​ទេ ហើយ​សម្ពាធឈាមខ្ពស់​ក៏​អាច​បង្កើន​ហានិភ័យ​ជំងឺ​គ្រោះ​ថ្នាក់សរសៃ​ឈាម​ខួរក្បាល និង​ជំងឺ​បេះដូង​ផង​ដែរ។ រីឯ​កម្រិត​កូលេស្តេរ៉ូល​ខ្ពស់​ជា​ញឹកញាប់​អាច​ជា​ជំងឺ​តពូជ ដូចនេះ​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​កម្រិត​កូលេស្តេរ៉ូល​ក៏​ជា​ការ​សំខាន់ផង​ដែរ។ ៣. កុំ​ជក់​បារី​ ការជក់បារី​គឺ​មិន​បាន​ផ្តល់​ប្រយោជន៍​អ្វី​ដល់​រាងកាយ​យើងទេ ផ្ទុយទៅវិញ ការជក់​បារី​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ដុំ​កំណក​ឈាម​នៅ​សរសៃ​អាកទែរ​កើន​ឡើង និង​បង្កើន​ហានិភ័យ​គាំង​បេះដូង និង​ជំងឺ​គ្រោះ​ថ្នាក់​សរសៃឈាម​ខួរក្បាល។ ដូចនេះ​គ្នា​យើង​ណា​ជក់​បារី​យក​ល្អ​គួរ​ពិចារណាផ្ដាច់បារី។ ៤. គេង​ឲ្យ​បាន​គ្រប់គ្រាន់ ការ​គេង​គឺ​សំខាន់​សម្រាប់​សុខភាព​ណាស់ ប៉ុន្តែ​មនុស្ស​យើង​ភាគ​ច្រើន​តែង​មើល​រំលង។ ប្រសិន​ជា​យើង​គេងមិន​បាន​គ្រប់គ្រាន់ យើង​អាច​នឹង​មាន​បញ្ហា​ទាក់ទង​នឹង​អាការៈ​ថប់បារម្ភ និង​ស្ត្រេស​ជាដើម។ ការ​ថែទាំ​សុខភាព​បេះដូង​នៅ​វ័យ​៤០​ និង​៥០ឆ្នាំ ១. រក្សា​របប​អាហារ​ដែល​ល្អ នៅ​ពេល​អាយុ​យើងកាន់តែ​ច្រើន ការ​ញ៉ាំ​អាហារ​ឲ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ​គឺ​កាន់តែ​សំខាន់​សម្រាប់​សុខភាព។ យើង​គួរ​ញ៉ាំ​បន្លែ និង​ផ្លែឈើ​ឲ្យ​បាន​ច្រើន ហើយ​កាត់បន្ថយ​ការញ៉ាំ​ពពួក​សាច់​ក្រហម អាហារ​កែច្នៃ ជាតិស្ករ និង​គ្រឿងស្រវឹង។​ ២. សម្រាក​ឲ្យ​បាន​គ្រប់គ្រាន់ ការ​គេង​ឲ្យ​បាន​គ្រប់គ្រាន់​កាន់តែ​មាន​ភាព​លំបាក​នៅ​ពេលយើង​ឈាន​ទៅ​រក​វ័យ​កណ្ដាល។ ដូចនេះ​ការ​ធ្វើ​សមាធិ​អាច​ជា​មធ្យោបាយ​មួយ​កាត់បន្ថយ​ស្ត្រេស។ ៣. តាមដាន​សុខភាព​ជា​ប្រចាំ ការ​តាមដាន​សុខភាព​ជា​ប្រចាំ​អាច​ជួយយើង​គ្រប់គ្រង​កម្រិត​កូលេស្តេរ៉ូល និង​សម្ពាធឈាម​បាន។ ៤.ធ្វើ​លំហាត់ប្រាណ នៅ​ពេល​ចាស់​ទៅ រាងកាយ​នឹង​មាន​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​ដែល​អាច​បង្កើន​ហានិភ័យ​បញ្ហា​បេះដូង ប៉ុន្តែ​ការ​ហាត់​ប្រាណ​អាច​ជួយ​បាន។ ការ​ហាត់ប្រាណ​បែប​ Aerobic Exercise (ដើរ […]

សុខភាព​បេះដូង​គឺ​ជា​រឿងសំខាន់​ដែល​គ្នាយើងត្រូវ​យកចិត្តទុកដាក់​ និង​ថែរក្សា​ឲ្យ​បាន​ល្អ ហើយ​របប​អាហារ​ក៏​ជា​វិធីសាស្ត្រ​មួយ​ក្នុង​ការ​ថែរក្សា​សុខភាពបេះដូង។ ដូចនេះ​គួរ​ប្រយ័ត្ន​អាហារ​ប៉ុន្មានមុខ​នេះ​ដែល​អាច​ប៉ះពាល់​ដល់​សុខភាព​បេះដូងយើងបាន។ ១. ស្ករ អំបិល និងខ្លាញ់ ការ​ញ៉ាំ​អំបិល ស្ករ ខ្លាញ់ និង​កាបូអ៊ីដ្រាត​សាមញ្ញ (Refined Carbs) ​ច្រើន​អាច​បង្កើន​ហានិភ័យជំងឺ​គាំង​បេះដូង ឬ​ជំងឺគ្រោះ​ថ្នាក់​សរសៃ​ឈាម​ខួរក្បាល (Stroke)។ បើ​គ្នាយើង​បារម្ភ​ពី​សុខភាព​បេះដូង​របស់​ខ្លួន​ យើង​គួរ​យក​ពពួក​អាហារ​ទាំង​នេះ​ចេញ​ពី​របប​អាហារ​ប្រចាំថ្ងៃ។  យើង​អាចទទួលបាន​​ពពួក​ស្ករ ខ្លាញ់​ទាំង​នេះ​បាន​បើយើង​ញ៉ាំ​ផ្លែឈើ បន្លែ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ (whole grains) ប្រូតេអ៊ីន​សាច់ និង​ផលិតផល​ទឹកដោះគោ​មាន​ជាតិ​ខ្លាញ់​ទាប។ ២. សាច់​ជ្រូក​បី​ជាន់ កាឡូរី​ជាង​ពាក់កណ្ដាល​នៃ​សាច់​ជ្រូក​បីជាន់​នេះ​គឺ​មក​ពី​ខ្លាញ់​ឆ្អែត​ដែល​ធ្វើឲ្យ​ខ្លាញ់​អាក្រក់ LDLកើន​ឡើង​ និង​បង្កើន​ហានិភ័យ​គាំង​បេះដូង ឬ​ជំងឺ​ដាច់សរសៃ​ឈាម​ខួរក្បាល។ សាច់​នេះ​ក៏​សំបូរ​ដោយ​អំបិល​ដែល​អាច​ឲ្យ​សម្ពាធឈាម​ឡើង​ខ្ពស់ និង​បេះដូង​ធ្វើ​ការ​កាន់តែ​ធ្ងន់។ ម៉្យាងទៀត បរិមាណ​សូដ្យូម​ខ្ពស់​អាច​បង្ក​ជំងឺ​ដាច់​សរសៃ​ឈាម​ខួរក្បាល ជំងឺ​បេះដូង និង​ខ្សោយ​បេះដូង។ សារធាតុ​ដែល​ជួយ​រក្សា​សាច់​ជ្រូក​នេះ​គឺ​មាន​ទំនាក់ទំនង​នឹង​ជំងឺ​ខាងលើ។ ៣. សាច់​ក្រហម ការ​ញ៉ាំ​សាច់​គោ សាច់ចៀម និង​សាច់ជ្រូក​ច្រើន​អាច​បង្ក​ជំងឺ​បេះដូង និង​ជំងឺ​ទឹកនោមផ្អែម។ ប្រភេទ​សាច់​ទាំង​នេះ​មាន​ជាតិខ្លាញ់​ខ្ពស់​ដែល​បង្កើន​កម្រិត​កូលេស្តេរ៉ូល។ ដូចនេះ​គួរ​កំណត់​បរិមាណ​ដែល​យើងត្រូវ​ញ៉ាំ​ យក​ល្អ​គួរ​ញ៉ាំ​សាច់សុទ្ធ​មិន​មាន​ខ្លាញ់។ ៤. ទឹកក្រូច (Soda) ការ​ញ៉ាំ​ស្ករ​បន្ថែម​ក្នុង​បរិមាណ​តិច​គឺ​មិន​មាន​ផល​ប៉ះពាល់​ ប៉ុន្តែ​ទឹក​ក្រូច​មួយ​កំប៉ុង​មាន​ស្ករ​ច្រើន​ជាង​កម្រិត​ត្រូវការ​ប្រចាំ​ថ្ងៃ។ អ្នក​ផឹក​ទឹក​ក្រូច​ច្រើន​តែ​ឡើង​ទម្ងន់ ​មាន​ជំងឺ​ទឹកនោមផ្អែម​ប្រភេទ២ សម្ពាធឈាម​ខ្ពស់ និង​ជំងឺ​បេះដូង។ ជម្រើស​ដែល​ល្អសម្រាប់​យើង​​គឺ​ប្រភេទ​ភេសជ្ជៈ​ដែល​សាប ឬ​មិន​មាន​បន្ថែម​ជាតិ​ផ្អែម។ […]

មនុស្ស​យើងម្នាក់ៗ​សុទ្ធ​តែ​ចង់​រស់នៅ​ឲ្យ​បាន​យូរ និង​មាន​សុខភាព​ល្អ​មិនមាន​ជំងឺ​ផ្សេងៗ។ ច្បាស់ណាស់ពិតជាមានតិចនិក​មួយ​ចំនួន​ដែល​អាច​ជួយ​ឲ្យយើង​មានអាយុវែង និងមាន​សុខភាព​ល្អ​មិន​ថា​យើងកំពុងនៅ​អាយុ២០ឆ្នាំ ៣០ឆ្នាំ ឬ៦០ឆ្នាំ​ទេ។ ១. ឈប់​ជក់បារី ការ​ឈប់​ជក់​បារី​ជាផ្នែក​មួយ​អាចជួយ​​ឲ្យ​យើងមានអាយុវែង​។ ការ​សិក្សា​របស់​ប្រទេស​អង់គ្លេស​ដែល​មាន​រយៈពេល​៥០ឆ្នាំ​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា​ការ​ឈប់​ជក់បារី​នៅ​អាយុ​៣០ឆ្នាំ​អាច​ឲ្យ​យើង​រស់​បាន​១០​ឆ្នាំ​ទៀត។ បើ​ឈប់​នៅ​អាយុ​៤០ ឬ៥០ ឬ៦០ឆ្នាំ​អាច​បន្ថែម​៩ ឬ៦ ឬ​៣ឆ្នាំ​ទៀត​តាម​ហ្នឹងដែរ។ មិន​ត្រឹមតែ​ប៉ុណ្ណោះ សមាជិក​គ្រួសារ​ក៏​ចៀស​វាង​ពី​ជំងឺ​ផ្សេងៗ​បង្ក​ដោយ​ផ្សែង​បារី​ដែរ។ ២. គេងថ្ងៃ ការ​សិក្សា​បង្ហាញ​ថា​ការ​គេង​ថ្ងៃ​អាច​ជួយ​ឲ្យ​យើង​មានអាយុវែងដែរ។ ជាពិសេស​សម្រាប់​អ្នក​តែង​គេង​ថ្ងៃ​ជា​ប្រចាំ​អាច​នឹង​កាត់​បន្ថយ​ការ​ប្រឈមនឹង​ការ​ស្លាប់​ដោយ​សារ​ជំងឺ​បេះដូង។ ម៉្យាងទៀត អ្នក​វិទ្យាសាស្ត្រ​បាន​គិត​​ថា​ការ​គេងថ្ងៃ​អាច​ជួយ​សុខភាព​បេះដូង​ដោយ​រក្សា​កម្រិត​ស្ត្រេស​ឲ្យ​នៅ​ទាប។ ៣. របបអាហារ របប​អាហារ​គួរ​សំបូរ​ទៅ​ដោយ​ផ្លែឈើ បន្លែ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ និង​ត្រី​ជាដើម។ ប៉ុន្តែ​គួរ​ប្រយ័ត្ន​ទៅ​លើ​ការ​រៀប​ចំ​របបអាហារ​ព្រោះ​អាច​បណ្ដាល​ឲ្យ​មាន Metabolic syndrome ដូចជា ជំងឺ​ធាត់ ជាតិស្ករ​ក្នុង​ឈាម​ខ្ពស់ សម្ពាធ​ឈាម​ខ្ពស់ និង​អាការៈ​ផ្សេងៗ​ដែល​អាច​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ជំងឺ​បេះដូង និង​ទឹក​នោម​ផ្អែម។ បន្ថែមពី​នេះ​ទៀត គួរ​កាត់បន្ថយ​ការ​ញ៉ាំ​អាហារ​កែច្នៃ （Processed foods) ដោយសារ​អាហារ​ទាំងនេះ​សំបូរ​ទៅ​​សូដ្យូម ខ្លាញ់ និង​ស្ករ។ អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ៖ ចេះតិចនិក​ញ៉ាំ​អាហារ​នេះ អាចជួយការពារខ្លួនពីជំងឺផ្សេងៗបានច្រើន អាហារមានជាតិសរសៃ ផ្ដល់គុណប្រយោជន៍ច្រើន​ដល់សុខភាព ញ៉ាំជាតិ​ស្ករ​ច្រើនពេក នឹងមានចេញ​អាការៈ​ទាំងនេះ ៤. សម្រក​ទម្ងន់ ប្រសិន​ជា​លើស​ទម្ងន់ យើងគួរ​ធ្វើ​ការ​សម្រក​ទម្ងន់​ដើម្បី​ការពារ​ពី​ជំងឺ​ទឹកនោម​ផ្អែម ជំងឺ​បេះដូង និង​ស្ថានភាព​ផ្សេងៗ​ដែល​កាត់​បន្ថយ​អាយុ​ជីវិត​យើង​បាន។ ខ្លាញ់​នៅ​ក្បាល​ពោះ​គឺ​មាន​ផល​អាក្រក់ ដូចនេះ​យើង​គួរ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​បញ្ចុះ​ខ្លាញ់​នៅ​ក្បាល​ពោះដោយ​ញ៉ាំ​ជាតិ​សរសៃ […]